Last Updated on 30 december 2024 by M.G. Sulman
Het christendom is net een bont familiefeest: iedereen hoort erbij, maar er wordt ook flink gediscussieerd over hoe alles zou moeten verlopen. Wat begon als een kleine kring vrienden van Jezus, is uitgegroeid tot een wereldwijde religie met een indrukwekkend palet aan stromingen. Van de majesteuze kathedralen in Rome tot intieme samenkomsten in huiskamers of schoolgebouwen hier in Nederland – overal zie je de veelkleurigheid van dit geloof. Maar hoe zijn al die verschillen ontstaan? En wat bindt al die groepen, ondanks hun uiteenlopende gebruiken? Zet je schrap voor een fascinerende duik in het verhaal van het christendom, een geloof zo divers als een mozaïek, maar met een kern die onveranderd blijft: Jezus Christus, en Dien gekruisigd. Deze tekst komt uit 1 Korintiërs 2:2, waar Paulus zegt: “Ik had mij voorgenomen u geen andere kennis te brengen dan die over Jezus Christus – de gekruisigde.” Het benadrukt dat het evangelie draait om het kruis en de verlossing die Jezus bracht.
Inhoud
Christelijke stromingen en denominaties: een uitgebreide uitleg
Het offer van Christus vormt de spil van het christelijk geloof. Dit verwijst naar Jezus’ kruisiging, waarmee Hij volgens de leer de zonden van de mensheid op zich nam. Zijn daad wordt gezien als de hoogste vorm van agapè, een liefde die alles overstijgt. Voor christenen is dit de basis van hoop op vergeving en een leven na de dood.
Misschien heb je je ooit afgevraagd waarom er zoveel kerken zijn, ieder met hun eigen stijl en gebruiken. Hoe komt het dat één geloof honderden stromingen heeft voortgebracht? Het begint allemaal bij de kern: de overtuiging dat Jezus de Zoon van God is en dat Zijn offer de relatie tussen mens en God herstelt. Zoals Johannes 3:16 het treffend verwoordt:
“Want God had de wereld zo lief dat hij zijn enige Zoon heeft gegeven, opdat iedereen die in hem gelooft niet verloren gaat, maar eeuwig leven heeft.”
Van daaruit is het christendom uitgewaaierd, gevoed door menselijk debat, culturele verschillen en historische gebeurtenissen. Laten we eens kijken hoe dit pad zich ontvouwde.
Een kijkje in de oorsprong
De vroege kerk: van kleine groep naar wereldwijde beweging
Kun je het je voorstellen? Een klein groepje mensen, bij elkaar in een huis, vol verhalen over Jezus en hoop voor de toekomst. Geen grote gebouwen, geen officiële structuren – gewoon een simpele, oprechte gemeenschap. Maar wat daar gebeurde, zette de wereld op z’n kop. De vroege kerk, geboren uit Jezus’ opstanding en de kracht van de Heilige Geest, begon aan een reis vol uitdagingen én overwinningen.
Het was geen makkelijke tijd. Vervolging hing als een donkere wolk boven hen. Mensen werden opgejaagd, soms zelfs vermoord, simpelweg omdat ze geloofden. Maar die druk? Die zorgde er juist voor dat het geloof zich als een lopend vuurtje verspreidde. Toen Stefanus werd gestenigd, vluchtten gelovigen uit Jeruzalem en namen ze het evangelie mee naar Judea en Samaria (ja, precies zoals in Handelingen 8:1 staat!). Het is een reminder dat zelfs in de moeilijkste tijden iets moois kan groeien.
Van geheimzinnigheid naar open deuren
Langzaam veranderde alles. Enter keizer Constantijn. Hij had een visioen van het kruis, won een belangrijke slag, en besloot: “Oké, vanaf nu mogen christenen gewoon hun ding doen.” In 313 kwam het Edict van Milaan en, bijna niet te geloven, christenen konden eindelijk zonder angst samenkomen. Stel je dat moment even voor: van stiekem bij elkaar komen in catacomben naar vrijuit je geloof belijden. Wat een opluchting moet dat zijn geweest!
Constantijn gaf het christendom niet alleen vrijheid; hij gaf het ook een zetje richting het centrum van de macht. En dat had z’n voor- en nadelen. Want ja, invloed is mooi, maar hoe blijf je trouw aan je idealen als je ineens met keizers en politieke spelletjes te maken hebt?
Discussies, ketterijen en doorbraken
En alsof dat nog niet genoeg was, waren er ook binnen de kerk de nodige spanningen. Wie was Jezus nu precies? Helemaal God? Helemaal mens? Iets daartussenin? Het arianisme – dat zei dat Jezus “gemaakt” was en niet volledig God – bracht flinke onrust. Keizer Constantijn was er klaar mee en riep in 325 het Concilie van Nicea bijeen. Het resultaat? Een duidelijke geloofsbelijdenis die zegt: Jezus is waarachtig God uit waarachtig God. Punt.
Het mooie is dat de Nicene Geloofsbelijdenis, die toen werd opgesteld, nog steeds wereldwijd wordt uitgesproken. Hoe bijzonder is dat? Wat daar in die tijd is vastgelegd, verbindt nu nog steeds miljoenen mensen.
Geloofsbelijdenis van Nicea
Wij geloven in één God, de almachtige Vader, Schepper van de hemel en de aarde, van alle zichtbare en onzichtbare dingen.
En in één Here Jezus Christus, de eniggeboren Zoon van God, geboren uit de Vader vóór alle eeuwen, God uit God, Licht uit Licht, waarachtig God uit waarachtig God; geboren, niet geschapen, één van wezen met de Vader; door Hem zijn alle dingen geworden. Ter wille van ons mensen en van ons behoud is Hij neergedaald uit de hemel en vlees geworden door de Heilige Geest uit de maagd Maria en is een mens geworden. Hij is ook voor ons gekruisigd onder Pontius Pilatus, heeft geleden en is begraven. Op de derde dag is Hij opgestaan overeenkomstig de Schriften. Hij is opgevaren naar de hemel, zit aan de rechterhand van de Vader en zal in heerlijkheid weerkomen om te oordelen de levenden en de doden. En zijn rijk zal geen einde hebben.
En in de Heilige Geest, die Here is en levend maakt, die van de Vader en de Zoon uitgaat, die samen met de Vader en de Zoon aangebeden en verheerlijkt wordt, die gesproken heeft door de profeten.
En één heilige, algemene en apostolische kerk.
Wij belijden één doop tot vergeving van de zonden.
Wij verwachten de opstanding van de doden en het leven van de komende eeuw.
Amen.
Grote namen, blijvende impact
Dan waren er nog die briljante geesten uit de vroege kerk, zoals Augustinus en Hiëronymus. Augustinus schreef werken die de kerk eeuwen later nog steeds inspireren, zoals zijn Belijdenissen (een soort geestelijke memoires avant la lettre). Hiëronymus vertaalde de Bijbel naar het Latijn, waardoor die toegankelijk werd voor heel het Westen. Hun werk is een reminder dat woorden – als ze goed gekozen zijn – écht het verschil kunnen maken.
Wat we nu nog voelen
De vroege kerk begon klein en kwetsbaar, maar groeide uit tot iets dat de wereld voorgoed veranderde. Vandaag de dag zitten we misschien in prachtige kerken of luisteren we naar livestreams, maar de kern blijft dezelfde. Die boodschap van hoop, genade en liefde heeft generaties doorstaan. En eerlijk? Dat is best wel indrukwekkend.
Dus, als je ooit een keer naar de Geloofsbelijdenis van Nicea luistert of nadenkt over hoe het christendom z’n weg vond door vervolging en chaos, weet dan dit: het begon allemaal met gewone mensen, net als jij en ik, die gewoon geloofden. Mooi, toch?
De drie grote stromingen
Het huidige christendom kent drie hoofdstromingen:
- Rooms-katholiek: De oudste stroming, met de paus in Rome als geestelijk leider. Hier speelt traditie een belangrijke rol, met rituelen zoals de eucharistie en verering van heiligen. De missen zijn vaak plechtig en doorspekt met symboliek.
- Protestants: Ontstaan tijdens de Reformatie in de 16e eeuw. Protestanten benadrukken een directe band met God, zonder tussenkomst van een hiërarchie. “Sola Scriptura” – alleen de Schrift – is een belangrijk principe.
- Orthodox: Deze kerken, vooral in Oost-Europa en het Midden-Oosten, hechten aan eeuwenoude tradities en gebruiken. De mystiek en iconen in hun diensten geven een gevoel van tijdloze devotie.
Het Grote Schisma: Oost en West
Zie een wereld voor je waar één kerk alles overkoepelde, een gedeeld geloof dat zich uitstrekte van Rome tot Constantinopel. Dat was ooit de realiteit. Maar in 1054 brak die eenheid – voorgoed. Wat gebeurde er? Het Grote Schisma. Een gebeurtenis die niet alleen kerkleiders, maar hele samenlevingen uit elkaar trok. En geloof me, het ging niet alleen over theologie.
Twee talen, twee werelden
De basis voor de breuk werd al eeuwen eerder gelegd. Het Romeinse Rijk was in tweeën gedeeld: een Westelijk deel, met Rome als centrum, en een Oostelijk deel, geleid vanuit Constantinopel. Dit was niet zomaar een geografische scheiding; het ging dieper. Het Westen sprak Latijn, terwijl het Oosten Grieks gebruikte. En met taal komen cultuurverschillen. De westerse kerk hield van strakke regels en hiërarchie, met de paus als absolute leider. Het Oosten? Die hield meer van mystiek, symboliek en een diep doorvoelde liturgie.
Zelfs hoe ze God ervoeren, verschilde. In het Westen was God vaak een rechter, iemand die je zonden beoordeelt. In het Oosten werd God meer gezien als een geneesheer, een mystieke aanwezigheid die je ziel heling bracht. Het zijn subtiele verschillen, maar ze bouwden een muur die steeds hoger werd.
Het Filioque-debat: meer dan een woordje
En dan was er dat ene zinnetje: het Filioque. De Westerse kerk voegde “en de Zoon” toe aan de geloofsbelijdenis, waarmee ze verklaarden dat de Heilige Geest voortkomt uit zowel de Vader als de Zoon. In het Oosten vonden ze dit een enorme stap te ver. Voor hen kwam de Heilige Geest alleen voort uit de Vader, en dat ene woordje leek een aanval op de kern van hun geloof.
Maar eerlijk? Het ging niet alleen om dat woord. Het Filioque werd een symbool van iets groters: wederzijds onbegrip en frustratie over wie de “juiste” kerk was. Het Westen vond het Oosten te chaotisch. Het Oosten vond het Westen arrogant.
De breuk: een dag die geschiedenis schreef
In 1054 barstte de bom. Vertegenwoordigers van Rome reisden af naar Constantinopel. In plaats van een vriendelijk gesprek eindigde het in een ramp. De pauselijke afgezant legde een bul van excommunicatie neer op het altaar van de Hagia Sophia, de belangrijkste kerk van het Oosten. Als reactie excommuniceerde de oosterse patriarch de paus. En daarmee was het klaar. Over en sluiten. De kerken gingen hun eigen weg. De kloof werd alleen maar groter.
De gevolgen: niet alleen theologie
De breuk had enorme gevolgen. Het Westen werd de Rooms-Katholieke Kerk, geleid door de paus. Het Oosten vormde de Oosters-Orthodoxe Kerk, met een losse structuur van patriarchen. Maar het ging verder dan geloof. Alle terreinen van het leven – politiek, economie en zelfs kunst – werden diepgaand beïnvloed door deze scheiding. Het Westen raakte gefocust op de opkomst van feodalisme en de middeleeuwse staten*, terwijl het Oosten een eigen pad insloeg, gekenmerkt door Byzantijnse pracht en praal en de groeiende invloed van Rusland.
(*) Feodalisme was het middeleeuwse netwerk van loyaliteiten, waarbij koningen land weggaven aan leenmannen die trouw en militaire steun beloofden, terwijl boeren (horigen) hun leven op het land ruilden voor bescherming. Dit systeem zorgde voor een wereld van kastelen, ridders en dorpen, waarin lokale heren vaak machtiger waren dan de koning zelf – een lappendeken van mini-koninkrijkjes onder één kroon.
Wat je misschien niet wist
Wist je dat er achter de schermen ook veel wrijving was over kleinere dingen? Zoals welk soort brood je moest gebruiken tijdens de eucharistie (gedesemd in het Oosten, ongedesemd in het Westen). Of dat priesters in het Oosten mochten trouwen, maar in het Westen celibaat verplicht was? Het zijn misschien kleine details, maar ze laten zien hoe diep de verschillen zaten.
En wist je dat het Grote Schisma de kruistochten verergerde? De Vierde Kruistocht, bedoeld om Jeruzalem te bevrijden, eindigde in 1204 met de plundering van Constantinopel – door christenen uit het Westen. Deze gebeurtenis maakte de kloof bijna onoverbrugbaar.
Heden en hoop
De breuk was echter niet het einde van het verhaal. In de afgelopen decennia zijn er pogingen gedaan om de kloof te dichten. In 1965, meer dan 900 jaar na het Schisma, trokken de paus en de patriarch hun excommunicaties officieel in. Het was een symbolische stap, maar wel een grote.
En nu? Beide kerken blijven uniek, maar er is meer samenwerking dan ooit. Misschien duurt het nog eeuwen voordat echte eenheid mogelijk is, maar het idee leeft. Want zoals ze in het Oosten zeggen: “De wonden van gisteren kunnen worden geheeld door de genade van vandaag.”
De Reformatie: een tweede breuk
Neem het volgende in gedachten: een wereld waarin de kerk alles controleerde: je geloof, je rituelen, en zelfs hoe je je zonden vergeven kreeg. In de 16e eeuw kwam daar een einde aan, en dat begon allemaal met één man en een paar stevige hamerslagen. Maarten Luther, een Duitse monnik, was het zat. De aflatenhandel – waarbij je letterlijk je zonden kon ‘afkopen’ – was de spreekwoordelijke druppel. Luther spijkerde zijn 95 stellingen aan de kerkdeur in Wittenberg (of dat echt zo gebeurde is trouwens nog voer voor historici). Wat begon als een oproep tot discussie, groeide uit tot een beweging die de kerk en de samenleving volledig zou veranderen: de Reformatie.
De bom barst: aflaten en andere ergernissen
Laten we eerlijk zijn, de aflatenhandel was niet alleen een spiritueel probleem; het rook naar financiële uitbuiting. De kerk haalde bakken geld op door mensen te laten geloven dat ze hun tijd in het vagevuur konden inkorten – voor een prijs natuurlijk. Dit geld werd bijvoorbeeld gebruikt om de Sint-Pietersbasiliek in Rome te bouwen. Luther vond het ronduit absurd en stelde: genade is gratis. Zijn strijdkreet werd “sola fide, sola scriptura, sola gratia” (alleen door geloof, alleen door de Schrift, alleen door genade). Een mondvol, maar simpel gezegd: je kunt je zaligheid niet kopen.
Wat veel mensen niet weten, is dat Luther niet alleen de aflatenhandel hekelde. Hij had ook kritiek op hoe de Bijbel werd gebruikt. De kerk hield de tekst in het Latijn, waardoor gewone mensen geen toegang hadden tot de inhoud. Luther vertaalde de Bijbel in het Duits, zodat iedereen Gods Woord kon lezen. Dat was destijds revolutionair. Stel je voor: het was alsof iemand vandaag de dag een geheime codekraakt en vrijgeeft aan de wereld.
Nederland en de calvinistische twist
In Nederland kreeg de Reformatie een eigen sausje dankzij Johannes Calvijn, een Franse hervormer die vooral in Genève actief was. Calvijns ideeën, zoals de nadruk op soberheid, hard werken en persoonlijke verantwoordelijkheid, sloegen aan in de Lage Landen. Zijn theologie had ook een stevig politiek randje. Het idee dat iedereen direct toegang heeft tot God zonder tussenkomst van een priester, legde de basis voor een cultuur van overleg en inspraak. Ja, dat poldermodel waar we thans zo trots op zijn, kun je deels aan de Reformatie toeschrijven.
Maar wist je dat de Reformatie in Nederland niet overal soepel verliep? De hagenpreken – geheime kerkdiensten in de open lucht – waren vaak gevaarlijke bijeenkomsten. De katholieke machthebbers keken niet bepaald toe met een croissant en een glimlach hoe het calninistische gedachtengoed zich over Nederland verspreidde. Toch bleven de aanhangers volharden, soms zelfs met gevaar voor eigen leven.
De donkere kant: verdeeldheid en geweld
De Reformatie bracht ook pijnlijke gevolgen met zich mee. De breuk tussen katholieken en protestanten leidde tot verdeeldheid binnen families en zelfs bloedige oorlogen. Denk aan de Tachtigjarige Oorlog, waarin religie een belangrijke rol speelde. Het was een tijd waarin je geloof niet alleen je hart maar ook je politieke loyaliteit bepaalde.
En dan waren er de interne ruzies binnen de protestanten zelf. Calvijn versus Luther, remonstranten versus contraremonstranten – het lijkt wel een soap. Vooral in Nederland vochten verschillende stromingen het uit. Eén van de meest beruchte momenten? De Synode van Dordrecht (1618-1619), waar de remonstranten definitief werden afgewezen.
Waarom het nog steeds belangrijk is
Wat de Reformatie bijzonder maakt, is dat het niet alleen ging om theologie. Het veranderde hoe mensen naar macht, vrijheid en kennis keken. Door de focus op de Bijbel in de volkstaal kregen mensen een nieuwe vorm van autonomie. Ze hoefden niet meer blind te vertrouwen op wat een priester hen vertelde; ze konden zelf de Bijbel lezen en de inhoud ervan tot zich nemen.
En eerlijk, sommige effecten van de Reformatie zie je vandaag nog. Denk aan hoe we in Nederland inspraak en debat waarderen, of aan de nadruk op onderwijs in protestantse kringen. Zelfs de discussies over wat een “echte” gelovige is, vinden hun wortels in deze tijd.
Een erfenis van hoop en strijd
De Reformatie was een turbulente tijd, vol passie, geloof en conflict. Maar het bracht ook een nieuwe manier van denken voort: een waarin persoonlijke verantwoordelijkheid en vrijheid centraal stonden. Het idee dat genade niet te koop is, maar een gift van God, blijft een van de krachtigste boodschappen uit die tijd.
Dus de volgende keer dat je iemand hoort zeggen dat een grote verandering onmogelijk is, denk dan even aan Luther en zijn stellingen. Eén man, één hamer, en de wereld stond op z’n kop.
De diversiteit in Nederland: een mozaïek van geloof
Als je in Nederland om je heen kijkt, zie je een geloofslandschap dat net een caleidoscoop is. Overal kleuren, vormen en patronen, allemaal met hun eigen charme. Van de imposante torens van historische PKN-kerken (Protestantse Kerk in Nederland) tot kleine evangelische samenkomsten in buurthuizen of zelfs huiskamers. Hier is geloof persoonlijk én divers, en iedereen kan een plek vinden die bij hem of haar past.
Traditioneel en tijdloos
Laten we beginnen bij de traditionele PKN-kerken. Denk aan die oude dorpskerken met hun klokken die zondagochtend over de velden galmen. In deze gemeenschappen voel je de geschiedenis bijna ademen. Veel van hun diensten zijn ingetogen en ritueel, met prachtige psalmen, kerkorgels en preken die rechtstreeks uit eeuwenoude teksten lijken te komen.
Neem bijvoorbeeld de Sint-Joriskerk in Amersfoort, waar je een kerkdienst kunt bijwonen die nagenoeg hetzelfde is als honderd jaar geleden. Maar wist je dat sommige PKN-gemeenten ook bezig zijn met vernieuwing? In steden als Utrecht en Amsterdam experimenteren ze met een meer interactieve aanpak, zoals thema-avonden, lezingen en gesprekken met niet-gelovigen.
Levendig en modern
En dan heb je de evangelische en pinkstergemeenten. Hier is het geloof vaak een uitbundige viering. Muziek speelt een grote rol, met bands die moderne christelijke liederen spelen waar je zo in mee kunt zingen. Een mooi voorbeeld is Hillsong Amsterdam, dat jonge gelovigen trekt met inspirerende muziek en een eigentijdse boodschap.
Maar niet alle evangelische kerken zijn groots en gelikt. Er zijn ook kleine huisgemeenten, waar mensen gewoon samenkomen in een woonkamer, misschien met een gitaar en een bakkie leut. Hier draait het vaak om intimiteit en persoonlijke betrokkenheid. Denk aan een bijeenkomst in een flatje in Rotterdam, driehoog achter, waar uit de Bijbel wordt gelezen en iedereen zijn of haar verhaal mag delen.
Tussen traditie en moderniteit
Sommige kerken weten traditie en vernieuwing moeiteloos te combineren. Neem de Noorderkerk in Amsterdam, waar je een preek over oude Bijbelverhalen kunt horen, terwijl er moderne kunst aan de muren hangt. Of de Bethelkerk in Den Haag, die een doorlopende kerkdienst hield om vluchtelingen te beschermen tegen uitzetting – een prachtig voorbeeld van hoe geloof handen en voeten kan krijgen.
De kleinere gemeenschappen
Naast de grotere stromingen vind je in Nederland ook bijzondere groepen die minder in de schijnwerpers staan. Wat dacht je van de joodse christenen, die de feesten van het Oude Testament vieren met een christelijke twist? Of de Syrisch-Orthodoxe kerk in Twente, waar tradities uit het Midden-Oosten worden gecombineerd met het Nederlandse landschap?
Zelfs in de katholieke kerk zie je verrassende diversiteit. In Limburg kun je genieten van traditionele processies vol pracht en praal, terwijl je in multiculturele steden als Rotterdam katholieke missen kunt bijwonen waar zang en dans uit Afrikaanse en Zuid-Amerikaanse gemeenschappen samenkomen.
Een geloof op maat
Wat je ook zoekt, Nederland biedt het. Ben je iemand die houdt van stilte en bezinning? Dan vind je misschien een plek in een klooster of een contemplatieve gemeenschap. Zoek je juist energie en verbinding? Dan kun je terecht bij een pinkstergemeente of een stadskerk. Zelfs als je vragen hebt over geloof, zonder dat je direct een keuze wilt maken, zijn er plekken waar je welkom bent – van open kerken tot discussieavonden.
De kracht van diversiteit
Het bijzondere aan al deze verschillende groepen is dat ze samen het mozaïek van geloof in Nederland vormen. Ze laten zien dat er niet één manier is om je geloof te beleven en te uiten, maar dat iedereen zijn eigen weg kan vinden. Of je nu van traditie houdt, zoekt naar moderne expressie, of gewoon nieuwsgierig bent: er is altijd een plek voor jou.
Joodse christenen: een bijzondere groep
Heb je ooit gehoord van joodse christenen, of messiasbelijdende joden? Het is een fascinerende groep die geloof in Jezus combineert met hun joodse erfgoed. Ze blijven trouw aan hun roots, met tradities als het vieren van Pesach en Rosj Hasjana, maar ze zien Jezus – of Yeshua, zoals ze hem noemen – als de vervulling van de messiaanse belofte. Het is een beetje alsof je oude wijn in nieuwe zakken stopt, maar dan met een frisse twist.
Bijvoorbeeld: een Pesach-seder waar de ongezuurde matzes niet alleen herinneren aan de uittocht uit Egypte, maar ook aan Jezus als het ultieme offerlam. Of Soekot, het Loofhuttenfeest, gevierd met de verwachting van Jezus’ terugkeer. Voor hen zijn de joodse feesten niet zomaar rituelen; ze krijgen een dubbele betekenis vol hoop en vervulling.
Klein, maar divers
In Nederland is deze groep klein, maar wel opvallend veelzijdig. Ze komen samen in gemeenten zoals Beth Yeshua in Amsterdam of kleinere groepen in huiskamers. Sommige zijn sterk geworteld in de Thora en volgen strikte joodse regels, zoals koosjer eten en sjabbat houden. Andere zijn iets losser en leggen meer nadruk op de universele boodschap van het evangelie.
Wat veel mensen niet weten, is dat niet alleen joodse gelovigen deel uitmaken van deze beweging. Steeds meer niet-joodse christenen sluiten zich aan, aangetrokken door de herontdekking van de joodse wortels van het christendom. Ze noemen het soms “terug naar de basis,” maar dan met een vleugje Hebreeuws.
Feesten met een verhaal
En eerlijk, hun manier van feesten is inspirerend. Neem Rosj Hasjana, het Joodse Nieuwjaar. Het geluid van de sjofar, een ramshoorn, herinnert aan schepping en vernieuwing, maar voor messiasbelijdende joden ook aan de wederkomst van Jezus. Of Pesach: terwijl wij misschien een paasbrunch plannen, nemen zij deel aan een seder die bol staat van symboliek en verwijzingen naar Jezus. Elk detail, van de vier bekers wijn tot de bitterkruiden, vertelt een verhaal dat eeuwen verbindt.
Een geschiedenis vol spanning
Maar het is niet altijd makkelijk geweest. In de vroege kerk was bijna iedereen joods. Jezus zelf, zijn volgelingen – allemaal deel van de joodse gemeenschap. Doch naarmate het christendom zich verspreidde onder niet-joden, groeiden ook de spanningen. Door de eeuwen heen verkeerden joodse christenen vaak in een ongemakkelijke positie: afgewezen door joodse gemeenschappen omdat ze “verraad” pleegden, maar ook niet volledig geaccepteerd door christelijke kerken vanwege hun joodse gebruiken. Een echte patstelling, zou je kunnen zeggen.
Vandaag: een groeiende beweging
In de moderne tijd bloeit de messiaanse beweging, vooral in de VS en Israël. Wist je dat er zelfs Israëlische soldaten zijn die messiasbelijdend zijn? Ze verenigen hun geloof met hun dienst aan het land. In Nederland is de beweging kleiner, maar actief. Gemeenschappen organiseren conferenties, lezingen en gezamenlijke vieringen die bruggen bouwen tussen traditie en vernieuwing.
Waarom dit zo bijzonder is
Wat hier zo krachtig aan is, is hoe messiasbelijdende joden het verleden en het heden samenbrengen. Voor hen is Jezus geen breuk met het jodendom, maar juist de vervulling ervan. Ze herinneren ons eraan dat het christendom is geworteld in joodse tradities, iets wat we in veel kerken zijn vergeten.
Dus als je ooit de kans krijgt om een messiaanse dienst bij te wonen, grijp die dan. Misschien hoor je Hebreeuws gezang, proef je matzes tijdens het avondmaal, of voel je de emotie van een sjofar die door de ruimte klinkt. Het is een ervaring die oude en nieuwe werelden naadloos verbindt. En wie weet, misschien inspireert het je wel om zelf eens iets nieuws te proberen. Wat dacht je bijvoorbeeld van een beetje bitterkruid bij je paasontbijt?
Video: Sjofarroep – Messiaanse Sjofar
Sjofarroep bij een Bar Mitswa – De sjofarroep eindigt met “Teruah Yeshua HaMashiach” – waarmee de octaaf op een krachtige manier wordt voltooid, net zoals Yeshua (Jezus) de messiaanse profetieën voltooide en vervulde. Deze laatste sjofarklank verkondigt Yeshua als Koning der koningen en Heer der heren. Chag Sameach Yom Teruah!
Waarom zoveel verschillen?
Splitsingen binnen het christendom zijn vaak het gevolg van uiteenlopende interpretaties en prioriteiten, of het nu gaat om de manier van dopen, het begrip van Gods natuur, of de invulling van rituelen. Toch blijft de kern van alle stromingen verrassend gelijk: het verlangen om Christus te volgen. Denk aan Thomas a Kempis, die in De navolging van Christus benadrukte dat ware spiritualiteit draait om een leven van nederigheid, liefde en toewijding aan God – een boodschap die dwars door alle verschillen heen resoneert en gelovigen verbindt.
Slotgedachte
Het christendom is als een caleidoscoop: een prachtige verzameling kleuren en vormen die samen één geheel vormen. Of je nu wordt geraakt door de rituelen van een traditionele kerk, de energie van een evangelische gemeenschap, of juist door de stilte van een persoonlijke geloofsbeleving, één ding blijft onveranderd: Gods liefde en het offer van Jezus Christus. Misschien vind je een stroming die precies bij je past, of misschien voel je je meer thuis bij het idee van samen geloven, ondanks de verschillen. Hoe dan ook, er is altijd een plek voor jou aan tafel. Zoals Jezus zelf zei: “Kom naar Mij toe, allen die vermoeid en belast zijn, en Ik zal u rust geven.” (Matteüs 11:28).