Last Updated on 29 mei 2024 by M.G. Sulman
De Latijnse uitdrukking “Semper Reformanda” betekent letterlijk “altijd hervormen” oftewel “de kerk moet zich voortdurend hervormen”. Een kerk die telkens weer vernieuwd moet worden; een zich steeds door het Woord en de Geest hervormende kerk. Deze term maakt deel uit van de befaamde uitdrukking “ecclesia reformata, semper reformanda”, hetgeen vertaald kan worden als “de kerk hervormd, immer hervormend”. Ook wel: “De gereformeerde en steeds te reformeren kerk”. Deze uitdrukking ontstond in de 17e eeuw en heeft sindsdien z’n plek ingenomen in de christelijke theologie. In dit artikel zullen wij de betekenis van “Semper Reformanda” nader verkennen.
Inhoud
Historische achtergrond
Oorsprong in de 17e Eeuw
De term “ecclesia reformata, semper reformanda” komt voor het eerst voor in een vroomheidsboek die werd geschreven door Jodocus van Lodenstein (1620-1677) in het jaar 1674. Van Lodenstein was een Nederlands predikant en dichter. Hij was bovendien een vooraanstaande figuur in de Nadere Reformatie, een beweging die de principes van de Reformatie verder wilde ontplooien, vooral op het gebied van persoonlijke vroomheid.
De Nadere Reformatie
De Nadere Reformatie, ook bekend als de “Tweede Reformatie” of “Verdere Reformatie”, voltrok zich van de tijd van de Synode van Dordt (1618-1619) tot omstreeks 1750. Het was een stroming in de Nederduitse Gereformeerde Kerk. De vertegenwoordigers ervan drongen aan op de innerlijke doorleving van de gereformeerde leer en de persoonlijke levensheiliging op alle terreinen van het leven.
Van Lodenstein en zijn tijdgenoten geloofden dat de kerk hervormd was, doch dat het christelijke leven van de leden eveneens hervormd diende te worden. Zij legden de nadruk op persoonlijke heiliging en vroomheid en zagen leeg formalisme en traditie als grote gevaren voor de kerk. Dan krijg je een soort cultuurchristendom. Jezus waarschuwde hiertegen en citeerde de profeet Jesaja: “Dit volk eert mij met hun lippen, maar hun hart is verre van mij” (Matteüs 15:8).
Semper Reformanda: Een oproep tot trouw aan Gods Woord, niet aan culturele trends
Sommigen gebruiken tegenwoordig de uitdrukking semper reformanda wanneer ze belangrijke veranderingen in hun kerken doorvoeren, vooral als het gaat om het aanpassen van doctrines en praktijken aan de moderne tijd. Dit geldt in het bijzonder voor onderwerpen zoals kerkelijk beleid op het gebied van (homo)seksualiteit en andere actuele kwesties.
Deze toepassing van semper reformanda is echter onjuist en doet geen recht aan de historische betekenis van de uitdrukking. Semper reformanda betekent niet simpelweg dat we voortdurend moeten veranderen om relevant te blijven voor de tijdsgeest. Integendeel, het houdt in dat we ons voortdurend moeten laten hervormen door Gods Woord. Het gaat erom dat onze harten, levens en praktijken steeds weer opnieuw gevormd worden naar het beeld dat in de Bijbel wordt geschetst.
Wanneer we spreken van voortdurende hervorming, betekent dit dat we onszelf steeds weer afvragen of we trouw zijn aan de Schrift en of ons leven en onze kerkelijke praktijken overeenkomen met de leer en de geest van het evangelie. Het is een oproep tot voortdurende vernieuwing en bekering, niet tot aanpassing aan culturele trends. Alleen door deze juiste toepassing van semper reformanda kunnen we als kerk blijven groeien in heiligheid en trouw aan Gods Woord.
Relevantie in de Moderne Tijd
Hervorming in kerken
Menige hedendaagse kerk en religieuze gemeenschap gebruikt semper reformanda als een leidend beginsel om zichzelf aan te sporen tot zelfonderzoek en hervorming. Dit kan variëren van organisatorische veranderingen en aanpassing van liturgieën tot het aanpakken van sociale en ethische kwesties vanuit een Bijbels perspectief.
We moeten er echter voor waken dat we deze uitdrukking niet misbruikt wordt om culturele aanpassingen te rechtvaardigen die de kern van het christelijke geloof aantasten en verwateren. Semper reformanda roept ons op om voortdurend terug te keren naar de Schrift, om ons leven en onze praktijken steeds weer af te stemmen op Gods Woord. Hierdoor kunnen we groeien in trouw en heiligheid, zonder met alle winden van leer mee te waaien.
Persoonlijke toepassing
Semper reformanda kan ook worden toegepast op individuen. Dus op individuele gelovigen. Christenmannen en -vrouwen. Gelovigen worden aangemoedigd om voortdurend hun eigen geloof en leven te toetsen en te hervormen in overeenstemming met hun groeiend begrip van de Heilige Schrift en onder leiding van de Heilige Geest. Dit impliceert een leven van voortdurende bekering en vernieuwing. Onze voortdurende hervorming moet ervoor zorgen dat onze harten, levens en praktijken worden hervormd door Gods Woord. Dag in, dag uit.
Bijbelse fundering
De uitdrukking semper reformanda wordt niet expliciet vermeld in de geloofsbelijdenissen, maar het principe ervan is duidelijk in de Bijbel aanwezig. De geschiedenis van Israël toont aan dat mensen de neiging hebben om af te dwalen en hervormd te moeten worden. De kerken in Klein-Azië die genoemd worden in het Bijbelboek Openbaring en door Jezus worden toegesproken, herinneren ons aan deze neiging tot verval en de noodzaak van voortdurende hervorming (Openbaring 2-3).
De term semper reformanda weerspiegelt het gevoel van Psalm 119:133: “Laat mijn voetstappen vaststaan in Uw woord, laat geen enkel onrecht over mij heersen.” Indien wij Gods Woord onze stappen laten leiden, zullen wij niet gelijkvormig worden aan het patroon van deze wereld, doch getransformeerd worden door de vernieuwing van ons denken (Romeinen 12:2). Aldus kunnen gelovigen en de Kerk werkelijk zeggen: “Ecclesia reformata, semper reformanda.”
Conclusie
Semper reformanda is een krachtige uitdrukking die een kernprincipe van het christelijk geloof benadrukt: de noodzaak van voortdurende hervorming en vernieuwing. Deze uitdrukking richtte de beslissingen van de Kerk radicaal op alleen de Bijbel. Het roept zowel kerken als individuen op om nimmer zelfgenoegzaam te worden, doch altijd te streven naar een dieper begrip en een trouwere naleving van hun geloof. In een immer veranderende wereld blijft semper reformanda een relevant en inspirerend motto voor gelovigen wereldwijs. Man en vrouw, jong en oud.
Video: Betekent ‘semper reformanda’ dat de kerk altijd moet veranderen?
In deze video bespreken de vermaarde Amerikaans theoloog en predikant R.C. Sproul en de Schotse theoloog Sinclair Ferguson de juiste interpretatie en toepassing van het motto semper reformanda. Dit zijn de belangrijkste punten:
Verkeerde interpretatie van ‘semper reformanda’
- Sproul waarschuwt dat veel moderne ketters het motto misbruiken om onnodige veranderingen in de kerkelijke leer en praktijk te rechtvaardigen. Zij verwarren verandering met ware hervorming.
Historische context
- De uitdrukking komt uit de Reformatie van de 16e eeuw. Het gaf aan dat de kerk, hoewel hervormd, nog steeds fouten had om te corrigeren. De Reformatie was een doorlopend proces, geen eenmalige gebeurtenis.
Ware betekenis van hervorming
- “Altijd hervormend” betekent niet “altijd veranderend.” Het gaat om voortdurende zuivering volgens de waarheid van de Schrift, niet om het aannemen van nieuwe ideeën of praktijken.
Belang van doctrine
- Sproul benadrukt dat de Reformatie zich richtte op essentiële kwesties, zoals het ware Evangelie. Deze moeten krachtig verdedigd worden. Hij vergelijkt compromissen over essentiële waarheden met een verwoestende orkaan, niet een triviale storm.
Perspectief van Ferguson
- Ferguson voegt toe dat “Ecclesia reformata, semper reformanda est” betekent dat de hervormde kerk altijd hervormd moet worden volgens de Schrift. Hij benadrukt de noodzaak van voortdurende hervorming in lijn met de Schrift.
Belangrijkste inzicht
- Semper reformanda moet niet misbruikt worden om willekeurige veranderingen te rechtvaardigen. Het moet begrepen worden in zijn historische en theologische context, met de nadruk op het voortdurend in lijn brengen van de kerk met de waarheden van de Schrift. De Reformatie was essentieel en de geest van hervorming moet trouw blijven aan de fundamentele principes van de Schrift.
Reacties
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
