SPM’s als stille ontstekingsremmers: wat specialized pro-resolving mediators doen voor je herstel

Last Updated on 8 juni 2025 by M.G. Sulman

We kennen ontsteking vaak als iets slechts – iets dat moet worden onderdrukt. Maar wist je dat het échte probleem vaak niet de ontsteking zelf is, maar het onvermogen van je lichaam om die ontsteking op tijd te beëindigen? Daar komen SPM’s – specialized pro-resolving mediators – in beeld. Deze lichaamseigen moleculen spelen een hoofdrol in het herstelproces, niet door te remmen, maar door op te ruimen en af te ronden. In dit artikel ontdek je wat SPM’s precies zijn, waarom ze revolutionair zijn bij chronische klachten, hoe je ze via voeding of suppletie kunt ondersteunen en wanneer het slim is om ze gericht in te zetten.

Man bij de huisarts / Bron: Adobe Firefly

Wat zijn SPM’s precies?

De stille kracht van resolutie – geen onderdrukking, maar herstel

Je lichaam is slim. Echt slim. Het weet precies hoe het een wond moet genezen, een infectie moet uitschakelen of een gekneusde knie moet laten herstellen. Maar dat hele proces – van alarmfase tot genezing – moet ook weer stoppen. En precies daar wringt het vaak bij mensen met chronische klachten: het vuur dooft niet. De ontsteking blijft smeulen.

Hier komen SPM’s, oftewel specialized pro-resolving mediators, in beeld. Het zijn vetachtige stofjes die je lichaam zélf aanmaakt uit omega-3 vetzuren zoals EPA en DHA. Geen brute ontstekingsremmers die de boel platleggen, maar eerder slimme regelaars die het immuunsysteem een seintje geven: “Het is klaar. Tijd om op te ruimen.”

Geen onderdrukking, maar oplossing

SPM’s zijn uniek omdat ze het herstel aansturen in plaats van het gevecht te onderdrukken. Denk aan resolvines, protectines en maresines – ja, die namen klinken alsof ze uit een sciencefictionroman komen, maar ze doen heel gewone dingen:

  • Ze remmen overbodige ontstekingsactiviteit
  • Ze helpen dode cellen opruimen
  • Ze zetten genezing in gang

Zonder SPM’s blijft je immuunsysteem hangen in een ‘geactiveerde stand’. Dat kan leiden tot vermoeidheid, pijn, wazige hersenen of langdurige klachten na ziekte of stress.

Ontstaan uit omega-3 vetzuren

Je lichaam maakt SPM’s aan uit EPA en DHA, de omega-3’s die je binnenkrijgt via vette vis, algen of supplementen. Maar let op: het is niet zo dat veel omega-3 automatisch veel SPM betekent. Bij stress, ziekte of veroudering kan dit omzettingsproces haperen. Dáárom is er steeds meer interesse in directe suppletie met SPM’s.

Kortom: SPM’s zijn geen wondermiddel, maar ze vormen wél een revolutionaire schakel in de keten van genezing. Ze zijn als de vredesduiven na een oorlog: ze komen opruimen, herstellen en zorgen dat het weer veilig wordt. Geen overkill, geen onderdrukking – maar gewoon de oplossing in gang zetten.

Waarom zijn SPM’s zo revolutionair?

Van pleister naar oplossing

We zijn eraan gewend geraakt: bij pijn of ontsteking grijpen we naar een ibuprofen, paracetamol of – in zwaardere gevallen – een ontstekingsremmer op recept. Handig? Zeker. Maar het is vaak net een pleister op een etterende wond. Het dempt het signaal, maar herstelt het probleem niet. SPM’s werken anders – en dat maakt ze zo bijzonder.

Het verschil: remmen versus oplossen

Klassieke ontstekingsremmers onderdrukken de immuunreactie. Ze doven het vuur, maar laten de ravage liggen. SPM’s doen het tegenovergestelde: ze zorgen dat het lichaam zélf de boel netjes afrondt. Ze stimuleren het natuurlijke herstelmechanisme dat resolutie heet – het beëindigen van de ontstekingsreactie zónder onderdrukking.

Dat is een gamechanger. In plaats van je lichaam het zwijgen op te leggen, geef je het juist de tools om het af te maken.

De sleutel bij ‘niet herstellende’ ontsteking

Steeds meer mensen hebben te maken met wat artsen ‘laaggradige ontsteking’ noemen: een sluimerende, continue immuunactivatie die je niet direct ziek maakt, maar wél jarenlang ondermijnt. Denk aan:

  • Chronische vermoeidheid

  • Pijn zonder duidelijke oorzaak

  • Cognitieve klachten (brain fog)

  • Traag herstel na infectie of operatie

In al deze gevallen lijkt het lichaam moeite te hebben om de ontstekingsrespons netjes af te ronden. En dát is precies het terrein waarop SPM’s actief zijn.

Onderzoek wijst de weg

De wetenschap begint pas net met het ontrafelen van dit verhaal, maar de voorlopige resultaten zijn veelbelovend:

  • Bij reumatische aandoeningen helpen SPM’s het ontstekingsproces tot rust te brengen

  • Bij long-COVID en virale restklachten kunnen ze bijdragen aan beter herstel

  • Zelfs bij neuro-inflammatie, zoals bij MS of hersenschudding, worden SPM’s onderzocht als herstelversnellers

Het bijzondere? Deze middelen lijken het lichaam níét te overweldigen. Ze werken zacht, geleidelijk, als een soort orkestdirigent die de chaos tot harmonie brengt.

Wanneer is suppletie met SPM’s zinvol?

Luisteren naar je lichaam na stress of ziekte

Er zijn van die momenten waarop je lijf schreeuwt om hulp – zelfs al lijkt er ‘niets mis’ bij de huisarts. Je voelt je futloos, opgebrand, of je blijft sukkelen na een griep of infectie. De ontsteking lijkt weg, maar het herstel blijft uit. Dít zijn de momenten waarop SPM-suppletie relevant kan worden.

Wanneer je lijf blijft hangen in herstelmodus

Normaal gesproken ruimt je lichaam zelf de boel netjes op na een ontsteking. Maar soms blijft het hangen. Je voelt je traag, hebt onverklaarbare pijntjes, je bent sneller geprikkeld of blijft moe ondanks rust. Veel mensen herkennen dit na:

  • Een infectie (zoals griep of COVID-19)

  • Chronische stress

  • Operaties of trauma’s

  • Auto-immuunklachten of gewrichtspijn

  • Intensieve sport of fysieke overbelasting

Je merkt: het vuur is geblust, maar de schade ligt er nog. En daar kan suppletie met SPM’s een zetje geven.

Wie kan baat hebben bij SPM’s?

Niet iedereen heeft extra SPM’s nodig. Maar bij mensen met verstoorde resolutie – dus als het herstel vastloopt – kan het een verschil maken. Denk aan:

  • Mensen met langdurige ontstekingsklachten

  • Patiënten met post-virale syndromen zoals long-COVID

  • Vrouwen in de overgang met chronische laaggradige ontsteking

  • Ouderen, bij wie de SPM-aanmaak van nature daalt

  • Sporters met aanhoudende spierschade of overbelasting

Let wel: dit is geen wondermiddel. Het is een duwtje in de rug van een proces dat eigenlijk vanzelf zou moeten gebeuren. Maar bij veel mensen doet het dat niet meer goed.

Als je voelt: “Er klopt iets niet meer”

Misschien is dat wel het krachtigste signaal: jouw intuïtie. Je voelt dat je niet meer helemaal terugveert, dat je herstel moeizaam verloopt. Je lichaam lijkt niet te resetten. Dán kan suppletie met SPM’s een rationele én natuurlijke keuze zijn.

Hoe kies je een goed SPM-supplement?

Let op deze kenmerken als je gaat kopen

Je bent overtuigd. Je wil je herstelproces een duwtje geven met SPM’s. Maar dan sta je voor een nieuw vraagstuk: welk supplement is betrouwbaar? Niet elk potje met een ‘omega-3’-sticker bevat echte, werkzame SPM’s. En de verschillen tussen merken zijn enorm. Tijd voor een mini-gids.

Kijk naar de oorsprong: omega-3, maar dan verder

SPM’s worden gemaakt uit de omega-3 vetzuren EPA en DHA, afkomstig uit visolie of algenolie. Maar een standaard omega-3 supplement bevat géén of nauwelijks actieve SPM’s. Waarom niet? Omdat de omzetting in je lichaam complex is en bij veel mensen onvoldoende werkt.

Goede SPM-supplementen bevatten daarom geconcentreerde extracten van pre-resolving mediatoren, óf direct geïsoleerde SPM’s. Dit staat vaak op het etiket als:

  • 17-HDHA

  • 18-HEPE

  • Resolvin E1, D1

  • Maresin-1

  • Protectin D1

Als dit ontbreekt? Dan krijg je waarschijnlijk gewoon visolie, géén echte SPM’s.

Let op de dosering (en het gebrek daaraan…)

Er is nog geen officiële ‘ADH’ voor SPM’s. Maar betrouwbare producenten geven wel een indicatie van de hoeveelheid werkzame bestanddelen, meestal in microgrammen (µg). Wees kritisch bij merken die daarover vaag blijven. Een label met: “bevat SPM’s” zonder getallen? Da’s als een regenjas waarop staat dat-ie ‘misschien water afstoot’.

Extra’s: cofactoren en combinaties

Sommige supplementen combineren SPM’s met andere ontstekingsresolutie-ondersteunende stoffen. Denk aan:

Let op: méér is niet altijd beter. Kies liever één goed onderbouwde formule dan een ‘all-in-one’ die nergens in uitblinkt.

Zuiverheid en kwaliteit boven alles

Omdat SPM’s vetoplosbare stoffen zijn, is zuiverheid cruciaal. Kies voor supplementen die:

  • Gezuiverd zijn op zware metalen (zoals kwik)

  • Gemaakt zijn volgens GMP of IFOS-gecertificeerde normen

  • Transparantie geven over herkomst en productie

En o ja: kauwtabletten met sinaasappelsmaak? Skippen. Echte SPM’s smaken naar vis. Het is geen snoepje, maar een serieuze suppletie.

Zijn er risico’s of bijwerkingen?

Voorzichtigheid blijft gezond verstand

Als iets klinkt als een wondermiddel, gaat er vaak een alarmbel af. En terecht. Want ook al zijn SPM’s natuurlijk en lichaamseigen, ze zijn niet voor iedereen geschikt – en ze zijn zeker geen quick fix. Gelukkig geldt: bij verantwoord gebruik zijn ze verrassend veilig. Toch zijn er een paar kanttekeningen.

Geen bekende bijwerkingen, maar ook geen wonderen

Tot nu toe zijn er weinig tot geen bijwerkingen gemeld bij suppletie met SPM’s in onderzoek. Dat komt waarschijnlijk doordat ze inspelen op een natuurlijk proces – ze versterken wat je lichaam al probeert te doen, in plaats van het te forceren.

Toch blijft het oppassen bij:

  • Overgevoeligheid voor vis of schaaldieren (check de herkomst!)

  • Zwangerschap en borstvoeding – er is nog onvoldoende onderzoek

  • Gebruik van bloedverdunners – SPM’s beïnvloeden ontsteking en mogelijk stolling

Bij twijfel: overleg met je arts of een orthomoleculair therapeut. Zeker als je al medicatie gebruikt of onder behandeling bent.

SPM’s zijn geen vervanging van andere zorg

Een veelgemaakte fout: denken dat een supplement alles oplost. Maar chronische klachten vragen bijna altijd om een breder herstelplan. Denk aan:

  • Voeding en beweging

  • Stressreductie

  • Herstel van slaapritme

  • Begeleiding bij onderliggende aandoeningen

SPM’s kunnen in dat proces een krachtige aanvulling zijn, maar ze zijn geen vervanging van medische zorg, leefstijlkeuzes of therapie.

Niet geschikt voor iedereen

Tot slot: sommige mensen hebben simpelweg géén SPM-tekort. Suppletie is dan zelden schadelijk, maar mogelijk ook niet nodig. Luister naar je lichaam. Geeft het aan dat je vastloopt in herstel? Dan is het misschien tijd om extra ondersteuning te overwegen. Maar zonder klachten, geen pil nodig.

SPM’s in voeding: kan het ook zonder supplement?

Zalm en makreel zijn een goed begin – maar niet genoeg

We houden van oplossingen uit de natuur. En dat is precies waar SPM’s vandaan komen. Maar kun je ze ook zonder supplement binnenkrijgen? Ja en nee. Je lichaam maakt SPM’s zelf aan – uit omega-3 vetzuren zoals EPA en DHA. Maar… daar is wel wat voor nodig.

Je lichaam als apotheek: zo maak je zelf SPM’s aan

SPM’s ontstaan pas nadat je lichaam EPA en DHA heeft omgezet via enzymatische routes. Dit gebeurt vooral bij ontsteking of weefselschade. Met andere woorden: je moet niet alleen de bouwstenen hebben (omega-3), maar ook de behoefte én capaciteit om die om te zetten.

Daar wringt het vaak:

  • Ouderen maken minder efficiënt SPM’s aan

  • Bij stress of chronische ziekte is de omzetting verstoord

  • Tekorten aan enzymcofactoren (zoals magnesium of B6) belemmeren het proces

Wat helpt je lichaam op weg?

Wil je je eigen productie van SPM’s ondersteunen? Dan helpt dit voedingspatroon:

1. Rijk aan omega-3 vetzuren

De basisbouwstenen

  • Vette vis zoals makreel, haring, sardientjes of wilde zalm (2-3x per week)

  • Algenolie voor vegetariërs

  • Eventueel een kwalitatieve visoliesupplement

Sardines, in de volksmond kortweg ‘espetos´ genoemd, worden overal geroosterd langs de Spaanse kust / Bron: Freepik

2. Ontstekingsremmende voeding

Creëer een omgeving waar herstel kan bloeien

  • Veel groenten en kruiden (gember, kurkuma, knoflook)

  • Onbewerkte voeding zonder toegevoegde suikers

  • Antioxidanten uit bessen, groene thee, pure chocolade

3. Zorg voor cofactoren

Zonder helpers geen omzetting

  • Magnesium (noten, zaden, bladgroenten)

  • Zink (pompoenpitten, schaal- en schelpdieren)

  • Vitamine D (zonlicht of suppletie)

Wanneer is voeding niet genoeg?

In theorie zou je genoeg EPA/DHA en micronutriënten kunnen binnenkrijgen via voeding om voldoende SPM’s aan te maken. Maar de praktijk is weerbarstig. Veel mensen eten te weinig vis, hebben tekorten of leven onder chronische stress. In zulke gevallen is suppletie met SPM’s geen luxe, maar eerder een strategisch hulpmiddel.

Zie het als een gerichte tussenkomst om je lichaam tijdelijk te ondersteunen in wat het zélf hoort te kunnen – maar soms even niet meer redt.

💬 Reacties en ervaringen

Heb jij ervaring met SPM-suppletie of natuurlijke manieren om je herstel te ondersteunen? Merk je verschil na het gebruik van omega-3, of heb je vragen over ontstekingsresolutie? Deel hieronder je verhaal, inzichten of twijfels – we lezen graag mee!

📌 Let op: reacties worden niet automatisch geplaatst. We modereren eerst om spam of ongepaste inhoud te voorkomen. Dit kan enkele uren duren. Dank voor je geduld én je bijdrage!