Stress-geïnduceerde gastritis: Een maagontsteking door stress

Last Updated on 21 juli 2024 by M.G. Sulman

Aanhoudende stress en angst kunnen gastritis veroorzaken, een aandoening die wordt gekenmerkt door ontsteking van het maagslijmvlies (maagontsteking). Dit fenomeen staat vaak bekend als stress-geïnduceerde gastritis en wordt ook wel functionele dyspepsie genoemd. In het moderne leven trekken stress en angst vaak een wissel op je gezondheid, waaronder je maag. Stress-geïnduceerde gastritis is een veelvoorkomend probleem. Het is belangrijk om er niet mee door te blijven lopen. Ontdek hoe counseling, levensstijlveranderingen en medicatie zoals PPI’s en antacida kunnen helpen om je maag te kalmeren en stress te beheersen voor een betere gezondheid.

Symptomen van stress-geïnduceerde gastritis

Stress-geïnduceerde gastritis of maagontsteking kan verschillende symptomen veroorzaken. Deze zijn vergelijkbaar met die van andere vormen van gastritis. Deze symptomen kunnen variëren in ernst en frequentie, afhankelijk van de mate van stress en de individuele gevoeligheid. Hier zijn de meest voorkomende symptomen:

1. Maagpijn en ongemak:
   • Aanhoudende pijn in de maagstreek (maagpijn)
   • Scherpe pijn of maagkrampen
   • Zwaar gevoel in de maag
2. Brandend maagzuur (pyrosis):
   • Pijn in de bovenbuik
   • Branderig gevoel in de keel en mond door maagzuur dat terugvloeit in de slokdarm
   • Vaak gepaard met boeren en regurgitatie (oprisping van voedsel of vloeistof)
3. Misselijkheid en vol gevoel:
   • Frequent gevoel van misselijkheid
   • Overvol gevoel na het eten, zelfs na kleine maaltijden
4. Buikzwelling en pijn:
   • Opvallende opgeblazenheid in de buikstreek
   • Aanhoudende of stekende buikpijn
5. Slechte Spijsvertering en frequent boeren:
   • Moeite met het verteren van voedsel
   • Frequent boeren als gevolg van opgehoopte gassen in de maag
6. Hoofdpijn en algehele malaise:
   • Algemeen gevoel van ziekte en vermoeidheid
   • Vaak gepaard met hoofdpijn
7. Braken en verminderde eetlust:
   • Episoden van braken
   • Significant verlies van eetlust
8. Verergerde symptomen bij stress:
   • Symptomen kunnen toenemen tijdens periodes van verhoogde angst of stress

Deze symptomen kunnen variëren in intensiteit en kunnen soms moeilijk te onderscheiden zijn van andere vormen van gastritis of maag-darmproblemen.

Oorzaak en ontstaansmechanisme

Wanneer je stress of angst ervaart, ondergaat je lichaam verschillende fysiologische veranderingen, waaronder:

• Verhoogde maagzuurproductie: Stress triggert de afgifte van stresshormonen zoals cortisol en adrenaline. Deze hormonen kunnen de productie van maagzuur verhogen. In overmatige hoeveelheden kan hierdoor het maagslijmvlies eroderen, leidende tot gastritis.
• Verstoorde spijsverteringsfunctie: Stress kan de normale werking van het spijsverteringssysteem verstoren. Het kan de spijsvertering vertragen, spasmen in het spijsverteringskanaal veroorzaken en de doorlaatbaarheid van de darm verhogen. Dit zijn allemaal factoren die kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van gastritis.
• Immuunrespons: Chronische stress kan het immuunsysteem verzwakken, waardoor het maagslijmvlies kwetsbaarder wordt voor schade en minder efficiënt kan herstellen.

Onderzoek en diagnose

Medische geschiedenis en lichamelijk onderzoek

Bij het diagnosticeren van stress-geïnduceerde gastritis kan de arts verschillende vragen stellen om een volledig beeld van je gezondheid en klachten te krijgen. Hier zijn enkele veelvoorkomende vragen:

1. Symptomen, duur en frequentie
   • Hoe lang heb je last van je symptomen?
   • Kun je je symptomen beschrijven? (Buikpijn, misselijkheid, brandend gevoel, enz.)
   • Zijn je symptomen constant of komen ze en gaan ze?
   • Heb je bepaalde triggers opgemerkt die je symptomen verergeren?
2. Maag- en spijsverteringsgezondheid
   • Heb je last van maagzuur of reflux?
   • Heb je veranderingen in je eetlust opgemerkt?
   • Heb je problemen met je ontlasting? (Bijvoorbeeld diarree, constipatie, bloed in de ontlasting)
   • Heb je gewichtsverlies ervaren zonder duidelijke reden?
3. Medische geschiedenis
   • Heb je in het verleden maag- of darmproblemen gehad?
   • Gebruik je momenteel medicijnen? Zo ja, welke?
   • Heb je bekende allergieën of intoleranties?
4. Stress en levensstijl
   • Hoe zou je je stressniveaus omschrijven?
   • Zijn er recente stressvolle gebeurtenissen in je leven geweest?
   • Hoe ga je normaal gesproken om met stress?
   • Hoe is je slaapkwaliteit en routine?
5. Dieet en voedingsgewoonten
   • Kun je je dieet beschrijven? Wat eet je meestal op een dag?
   • Heb je recent veranderingen in je dieet aangebracht?
   • Gebruik je cafeïne, alcohol of rook je?
6. Algemene gezondheid en welzijn
   • Heb je last van andere gezondheidsproblemen of symptomen?
   • Hoe vaak doe je aan lichaamsbeweging?
   • Heb je onlangs ziektes of infecties gehad?

De arts voert na het vraaggesprek een lichamelijk onderzoek uit en palpeert je buik.

Diagnostische tests

De volgende onderzoeken kunnen plaatsvinden:

• Endoscopie: Inspectie van het maagslijmvlies met een camera.
• Bloedonderzoek: Controle op infecties of afwijkingen.
• Ontlastingstests: Analyse van ontlasting op infecties of bloed.

Behandeling van een maagontsteking door stress

Een effectieve behandeling van stress-geïnduceerde gastritis bestaat zowel uit het aanpakken van de onderliggende stressfactoren als het behandelen van de klachten die je ervaartn. Deze benadering erkent de relatie tussen stress en je maag. Het benadrukt tevens het belang van symptoomverlichting en proactief stressmanagement ten behoeve van langdurig welzijn.Hier zijn enkele strategieën en behandelingen die overwogen kunnen worden om maagontstekign door stress aan te pakken:

Gesprekken met de praktijkondersteuner huisarts (POH)

De praktijkondersteuner huisarts (POH) speelt een cruciale rol in het ondersteunen en begeleiden van mensen met stress-geïnduceerde gastritis. Hieronder vind je een overzicht van hoe gesprekken met de POH kunnen verlopen en welke onderwerpen zoal aan bod kunnen komen.

Eerste gesprek

1. Intake en medische geschiedenis

• Symptomen: Bespreek de aard, frequentie en ernst van je symptomen.
• Medische geschiedenis: Deel relevante medische informatie, waaronder eerdere maag- en darmproblemen, medicatiegebruik en allergieën.
• Stressniveau: Bespreek je huidige stressniveau en mogelijke triggers.

2. Leefstijl en voeding

• Dagelijkse routine: Overzicht van je dagelijkse activiteiten, eetgewoonten en slaappatronen.
• Dieet: Specifieke voedingsmiddelen die je regelmatig eet en eventuele voedseltriggers die je hebt opgemerkt. Welke voedinsmiddelen verergeren de klachten?
• Lichaamsbeweging: Hoe vaak beweeg je en wat voor soort beweging? Fietsen, wandelen, tuinieren, sporten, etc.

Vervolggesprekken

1. Beoordeling en follow-up

• Symptoommonitoring: Bespreek eventuele veranderingen in symptomen sinds het vorige gesprek.
• Effectiviteit van de behandeling: Beoordeel hoe goed de voorgeschreven medicijnen of leefstijlveranderingen werken.

2. Stressmanagement

• Copingmechanismen: Bespreek effectieve manieren om met stress om te gaan, zoals ademhalings- en ontspanningsoefeningen. Of wandelen, hardlopen, etc.
• Dagboek bijhouden: De POH kan je adviseren om een dagboek bij te houden om stressoren en symptomen beter te identificeren.

3. Leefstijladviezen

• Dieetadviezen: Aanbevelingen voor dieetveranderingen die kunnen helpen bij het beheersen van gastritis.
• Slaap en ontspanning: Tips voor het verbeteren van slaapkwaliteit en technieken voor ontspanning.
• Lichaamsbeweging: Advies over regelmatige lichaamsbeweging die past bij je fysieke toestand.

Ondersteuning en verwijzing

• Psychotherapie: Mogelijke verwijzing naar een psycholoog voor diepgaandere ondersteuning bij stress en angst.
• Groepssessies: Informatie over groepssessies of steungroepen voor mensen met vergelijkbare klachten en problemen.

Levensstijlveranderingen

• Gezonde gewoonten: Regelmatige lichaamsbeweging, voldoende slaap en gezonden en gevarieerde voeding kunnen de effecten van stress tegengaan.
• Ontspanningstechnieken: Ademhalings- en/of ontspanningsoefeningen bevorderen zowel je mentale als je spijsverteringsgezondheid.

Medicijnen

De arts kan de volgende medicijnen voorschrijven:

• Protonpompremmers (PPI’s): Helpen bij het verminderen van maagzuurproductie en verlichten symptomen. Enkele veelvoorkomende PPI’s zijn:
  • meprazol (Losec, Prilosec)
  • Esomeprazol (Nexium)
  • Lansoprazol (Prevacid)
  • Pantoprazol (Protonix)
  • Rabeprazol (AcipHex)
• Antacida: Neutraliseren maagzuur en bieden snelle verlichting. Enkele veelvoorkomende antacida zijn:
  • Magnesiumhydroxide/Aluminiumhydroxide (Maalox, Mylanta)
  • Calciumcarbonaat (Tums, Rennie)
  • Natriumbicarbonaat (Alka-Seltzer)

Vermijden van Triggers

• Identificeer triggers: Herken en vermijd stressfactoren door je levensstijl opnieuw te beoordelen en grenzen te stellen.
• Effectief stressmanagement: Leer copingtechnieken en -vaardigheden om effectief met stress om te gaan, zoals timemanagement, ontspanningsoefeningen en het vermijden van overbelasting.

Aanvullende tips

• Dieetaanpassingen: Vermijd irriterend voedsel zoals pittig, zuur of vet eten die je klachten kunnen verergeren.
• Hydratatie: Voldoende water drinken om het maagslijmvlies te ondersteunen.
• Ondersteuning: Zoek steun bij vrienden, familie of steungroepen om stress te verminderen.

Langetermijnzorg

• Regelmatige controles: Bezoek regelmatig je huisarts om je voortgang te monitoren en het behandelplan indien nodig aan te passen.
• Holistische benadering: Combineer medische behandelingen met leefstijlveranderingen voor een algehele verbetering van je gezondheid.

Door deze strategieën te volgen, kun je stress-geïnduceerde gastritis effectief beheren en je algehele welzijn verbeteren.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over het krijgen van ene maagontsteking door stress, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.