Steekvlieg: symptomen en behandeling steek van stalvlieg

Last Updated on 31 oktober 2023 by M.G. Sulman

Gestoken door een steekvlieg? Dat kan zeer pijnlijk zijn. De steekvlieg, ook wel bekend als stalvlieg, kan zoals de naam al aangeeft steken. Ze kunnen mensen steken, maar het is hoofdzakelijk vee dat hinder ondervindt van deze vliegen. Steekvliegen lijken qua grootte op huisvliegen, ze hebben een vooruitstekend priemend/zuigend mondstuk. Zowel mannetjes als vrouwtjes voeden zich met bloed. Het zijn bloedzuigende vliegen. Stalvliegen voeden zich aan de poten van vee, maar ook mensen kunnen ze steken. Ze veroorzaken een zeer pijnlijke beet. Je moet de steekvlieg niet verwarren met een horzel of daas (c.q. horzelbeet of dazenbeet).

Wat is een steekvlieg?

Benaming

Steekvliegen (Stomoxys calcitrans), ook bekend als stalvliegen, behoren tot het geslacht Stomoxys, een geslacht van vliegen uit de familie van de echte vliegen (Muscidae). Stomoxys is het Latijnse woord voor ‘scherpe bek’; een passende benaming, aangezien deze vliegen de enige leden van de Muscidae-familie (echte vliegen) zijn die zich voeden met zoogdierbloed, met name runderen en paarden, mensen en in mindere mate varkens.

Hoe zien ze eruit?

Steekvliegen lijken oppervlakkig op huisvliegen, maar zijn lichter van kleur en hebben bijtende monddelen. Zowel mannelijke als vrouwelijke vliegen voeden zich met dierlijk bloed, en vrouwtjes moeten zich volzuigen met bloed om eieren te leggen. Het zijn zeer mobiele insecten en kunnen tot 20 km reizen op zoek naar nieuwe gastheren.

De huisvlieg en de stalvlieg

De huisvlieg en stalvlieg zijn vergelijkbaar in grootte, kleur en algemeen uiterlijk. Doch als je inzoomt op de twee deze twee vliegen, dan zul je zien dat ze nogal verschillend zijn qua uiterlijk. Maar ook qua eetgewoontes en in de manier waarop ze vee, mensen en huisdieren irriteren, verschillen ze van elkaar.

Een onderscheidend kenmerk, zichtbaar voor het blote oog, dat de twee van elkaar onderscheidt, is de duidelijke stiletto-achtige slurf van de steekvlieg die zich naar voren uitstrekt voorbij het hoofd. Dit is duidelijk op de afbeelding te zien. Deze spits toelopende snuit wordt gebruikt om de huid doorboren en bloed afnemen. De huisvlieg kan niet bijten of steken omdat hij sponzende monddelen heeft. De huisvlieg is een typisch sponzend insect.

Levenscyclus

De levenscyclus van de steek- of stalvlieg is voltooid in 21 dagen, met een levensduur van 20-30 dagen. De vrouwtjes moeten een bloedmaaltijd tot zich nemen voordat ze zich kunnen voortplanten en eieren kunnen leggen. Eén steekvliegvrouwtje kan 200-400 eieren per keer leggen. De eieren en larven hebben een vochtige organische stof nodig om in te groeien. Dit kan vervuild stro of ander strooisel zijn, mesthopen, gemorst voer of zelfs oude ronde balen en voederplaatsen. De volwassen steekvliegen zullen tijd doorbrengen buiten de gastheer, rustend rond kalverhokken, voederplaatsen, watertanks en voedertroggen.

Top 10 van plekken waar steekvliegen zijn

Hieronder staat de top 10 van plekken waar je steekvliegen of stalvliegen aantreft:

1. Landelijke gebieden met veel veehouderijen.
2. Moerassige gebieden en natte graslanden.
3. Bij meren, vijvers en andere waterlichamen.
4. Bosrijke gebieden met dichte begroeiing.
5. Kustgebieden met zandduinen en stranden.
6. Landbouwgebieden met gewassen en akkers.
7. Gebieden met veel bloeiende planten en bloemenvelden.
8. Campings en recreatiegebieden met stilstaand water.
9. Gebieden met paardenstallen en maneges.
10. Buitengebieden met veel afval en rottend organisch materiaal.

Symptomen van een beet van een steekvlieg

Steekvliegen verzamelen zich meestal op de poten van vee om te eten. Wanneer de populatie steekvliegen erg groot is (> 25 vliegen/poot), zullen de insecten zich ook beginnen te clusteren op de onderkant en flanken van de dieren. Steekvliegen zijn hardnekkige, intermitterende bloedzuigende vliegen, die keer op keer terugkeren om zich aan dieren te voeden in korte sessies van 2-5 minuten.

De beten van de steekvlieg zijn buitengewoon pijnlijk. De vliegen negeren meestal meppen, stampen en andere strategieën die door dieren worden gebruikt om te voorkomen dat ze worden gestoken.

Steekvliegbeten kunnen jeuk, pijn en een bult geven. Ben je allergisch voor steekvliegen, dan zal deze zwelling zelfs nog heftiger worden

Complicaties

Voor de mens kunnen de steken soms erg pijnlijk zijn, maar van verdere complicaties is geen sprake. Als je gaat krabben aan het bijtwondje, kan er evenwel een secundaire bacteriële infectie ontstaan.

Behandeling van een steek van de stalvlieg

Een steek van een steekvlieg of stalvlieg kun je als volgt behandelen:

• Een koude, natte doek helpt tegen jeuk, pijn en zwelling.
• Bij zwelling helpt ook ijs of een coldpack. Nooit ijs direct op de huid aanbrengen. Dit leidt tot bevriezing. Doe het ijs bijvoorbeeld in een washandje.
• Bedek zo nodig het wondje tegen infectie. Wat je ook doet, niet krabben!

Preventie

Zoals bij de meeste vliegen is de eerste stap goed hygiëne. Verwijder vuil strooisel, oud hooi, geplet voer op de grond, ruim de voergebieden op en mest minstens één keer per week de stal uit. Broedplaatsen van de steekvliegen kunnen desgewenst behandeld worden met een daarvoor toegelaten biocide (bestrijdingsmiddel) door bespuiten onder lage druk met grove druppel (een oppervlaktebehandeling). Laat een dergelijke behandeling uitvoeren door een gecertificeerd vakman om ongelukken te voorkomen.

De menselijke huid kan worden behandeld met een insectenafweermiddel (DEET of Icaridin) teneinde steken te voorkomen.

Uit de oude doos: ‘Ter bestrijding van den stalvlieg’

Onderstaande artikel komt uit de Nieuwe Haarlemsche courant d.d. 24 juli1906. Het gaat over hoe je de steekvlieg of stalvlieg het beste kunt bestrijden.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over steekvliegen of een insectenbeet, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.