Ruggenmergabces: symptomen, oorzaken en behandeling

Last Updated on 19 september 2024 by M.G. Sulman

Het klinkt haast als een kwaal uit vervlogen tijden: ruggenmergabces. Maar vergis je niet, dit zeldzame fenomeen kan ook in onze moderne tijd voor grote problemen zorgen. Een ruggenmergabces ontstaat wanneer er een ophoping van pus in of rond het ruggenmerg ontstaat. Vaak als gevolg van een bacteriële infectie. Wat begint met wat vage rugpijn of een beetje koorts, kan binnen de kortste keren omslaan in iets veel ernstigers, zoals krachtverlies of zelfs verlamming. Klinkt heftig? Dat is het ook. Maar wees gerust, met de juiste behandeling is herstel mogelijk. De truc? Weet de signalen te herkennen en aarzel niet om actie te ondernemen als je lijf je waarschuwt.

Wat is een ruggenmergabces?

Het klinkt misschien als iets dat je alleen in een medische encyclopedie zou tegenkomen: ruggenmergabces. Maar geloof het of niet, ook al is het een zeldzame aandoening, het is er wel eentje waar je even bij stil moet staan. Want wanneer er een abces – een ophoping van pus – ontstaat in of rond het ruggenmerg, kan dat voor flinke problemen zorgen. Klinkt eng? Dat kan, maar met de juiste kennis op zak kun je problemen voor zijn of snel actie ondernemen.

Je ruggenmerg is niet zomaar een onderdeel van je lichaam. Het is de snelweg tussen je hersenen en de rest van je lijf. Alles wat je doet, van het optillen van een boodschappentas tot het lopen in die nieuwe schoenen, gaat via het ruggenmerg. Als er iets misgaat – zoals een abces – kan dit grote gevolgen hebben. Denk aan heftige pijn, verlies van kracht in je benen of zelfs verlamming als je er niet op tijd bij bent. Je wilt dus weten waar je op moet letten.

Een ruggenmergabces ontstaat meestal door een infectie, vaak door bacteriën die via de bloedbaan in je ruggenmerg belanden. Misschien had je ergens een infectie of een wondje, en voor je het weet, kan zo’n bacterie zich verplaatsen naar je rug. Mensen met een zwakker immuunsysteem, of wie recent een operatie heeft gehad, lopen extra risico. Het lastige? De symptomen zijn in het begin vaag: wat rugpijn hier, een beetje koorts daar. Niet echt iets waar je direct wakker van ligt. Maar als je merkt dat je ook zwakker wordt of tintelingen voelt in je ledematen, dan moet je echt aan de bel trekken!

Gelukkig is een ruggenmergabces vaak goed te behandelen, zeker als je er snel bij bent. Antibiotica en soms een operatie kunnen ervoor zorgen dat je weer de oude wordt. Het belangrijkste is: luister naar je lichaam en aarzel niet om hulp te zoeken als iets niet goed voelt.

Wat is een abces?

Een abces is een met pus gevulde zwelling die ontstaat door een infectie. Het lichaam probeert de infectie te bestrijden door witte bloedcellen naar het gebied te sturen, wat leidt tot de ophoping van pus.

Oorzaken van een ruggenmergabces

Mogelijke oorzaken van een ruggenmergabces zijn:

• Bacteriële infectie – Vaak de grootste boosdoener! Denk aan een infectie elders in je lichaam, zoals een huidwondje, longontsteking of zelfs een tandvleesontsteking. Die vervelende bacteriën kunnen via je bloedbaan naar je ruggenmerg sluipen.
• Na een operatie of injectie – Heb je recent een rugoperatie ondergaan of misschien een epidurale prik gehad? Dan kunnen er per ongeluk bacteriën in het gebied rond je ruggenmerg belanden.
• Verzwakt immuunsysteem – Voor mensen met een verminderde weerstand, zoals bij diabetes of HIV, ligt het risico op een infectie die leidt tot een abces hoger. Je lichaam kan de strijd tegen bacteriën dan moeilijker aan.
• Drugsgebruik met vuile naalden – Voor wie injecterende drugs gebruikt, kan het delen van naalden een directe weg zijn voor bacteriën naar het ruggenmerg. Dit brengt niet alleen veel gezondheidsrisico’s mee, maar verhoogt ook de kans op een abces.
• Verspreiding van infecties – Soms komen bacteriën van dichtbij, bijvoorbeeld door een infectie aan de wervels (osteomyelitis) of tussenwervelschijven, die zich snel kunnen uitbreiden naar het ruggenmerg.

Kortom, of het nu komt door een bacterie die via de bloedbaan reist of een medische ingreep, een ruggenmergabces kan onverwachts opduiken.

Wie loopt extra risico?

Een ruggenmergabces komt gelukkig niet vaak voor, maar sommige mensen lopen net dat beetje extra risico. Je lichaam is normaal gesproken goed in het afweren van infecties, maar soms krijgen die vervelende bacteriën toch een kans. Benieuwd of je in de risicogroep valt? We zetten de belangrijkste risicofactoren en -groepen voor je op een rij!

Verzwakt immuunsysteem

Je immuunsysteem is je persoonlijke bodyguard tegen infecties, maar als die niet op volle kracht werkt, wordt je kwetsbaarder. Mensen met aandoeningen zoals diabetes, HIV, kanker of een auto-immuunziekte zijn gevoeliger voor infecties die kunnen leiden tot een ruggenmergabces. Ook mensen die immuunonderdrukkende medicatie gebruiken (zoals na een orgaantransplantatie) lopen een groter risico. Je lijf heeft simpelweg minder weerstand om die bacteriën buiten de deur te houden.

Recent een operatie ondergaan

Heb je een rugoperatie gehad, of misschien een andere ingreep in de buurt van je ruggenmerg, zoals een epidurale injectie? Dan is er een kleine kans dat er bacteriën zijn binnengedrongen die zich in het ruggenmerggebied kunnen nestelen. Vooral als de wond niet goed geneest of er complicaties optreden, moet je extra alert zijn op de symptomen van een ruggenmergabces.

Drugsgebruik via injecties

Helaas verhoogt het gebruik van injecterende drugs, vooral wanneer er vuile naalden worden gedeeld, het risico op infecties aanzienlijk. Bacteriën kunnen direct in de bloedbaan terechtkomen en vervolgens het ruggenmerg bereiken. Dit is een directe weg naar een mogelijk abces en andere ernstige complicaties.

Chronische infecties in het lichaam

Heb je vaker last van terugkerende infecties, zoals een chronische huidontsteking, longontsteking of zelfs een blaasontsteking? Deze infecties kunnen bacteriën in je bloed brengen, die uiteindelijk in je ruggenmerg kunnen terechtkomen. Mensen met langdurige infecties moeten altijd extra alert zijn op nieuwe, vreemde klachten.

Oudere leeftijd

Met de jaren neemt je afweersysteem ook wat gas terug. Ouderen hebben vaak een hogere kans op het ontwikkelen van infecties, waaronder die in de rug. Daarnaast kunnen ouderdomsziektes zoals artritis of osteoporose de ruggengraat verzwakken, wat de kans op complicaties vergroot wanneer er een infectie optreedt.

Mensen met rugproblemen

Heb je eerder problemen gehad met je ruggengraat, zoals een hernia of andere wervelproblemen? Dan ben je helaas gevoeliger voor complicaties, zeker na operaties of behandelingen in dit gebied. Een kwetsbare rug maakt het makkelijker voor bacteriën om schade aan te richten, wat kan leiden tot een abces.

Langdurig gebruik van corticosteroïden

Deze medicijnen worden vaak gebruikt om ontstekingen te verminderen, bijvoorbeeld bij astma of reuma. Hoewel ze effectief zijn, kunnen corticosteroïden je immuunsysteem verzwakken, wat het risico op infecties vergroot. Mensen die deze medicatie langdurig gebruiken, moeten extra waakzaam zijn voor infectieverschijnselen.

De bottom line? Iedereen kan een ruggenmergabces ontwikkelen, maar als je in een van deze risicogroepen valt, is het slim om extra goed op je lichaam te letten.

Onderzoek en diagnose

Je hebt last van die hardnekkige rugpijn, misschien wat koorts, en je voelt je gewoon niet lekker. Tijd om naar de dokter te gaan! Maar wat kun je verwachten als je aanklopt met de symptomen van een ruggenmergabces? Geen zorgen, we nemen je stap voor stap mee door het hele proces – en ja, het klinkt misschien even spannend, maar het valt allemaal best mee!

Het gesprek: Jouw verhaal doet ertoe

Het begint met een goed gesprek. De arts wil alles weten: wanneer begon de pijn, heb je koorts, voel je misschien zwakte of tintelingen in je armen of benen? Ook je medische geschiedenis komt aan bod. Heb je onlangs een operatie gehad, injecties gekregen, of ben je vatbaar voor infecties door bijvoorbeeld een verzwakt immuunsysteem? Dit is het moment om alles op tafel te leggen, zodat de arts een compleet beeld krijgt.

Lichamelijk onderzoek: De eerste check

Daarna volgt het lichamelijk onderzoek. De dokter onderzoekt je rug en wervelkolom en test je zenuwen. Je kracht in armen en benen wordt gecheckt, net als je reflexen en of je last hebt van tintelingen. Deze simpele tests helpen de arts om te bepalen of er iets mis is met je ruggenmerg.

Bloedonderzoek: Zoektocht naar ontsteking

Een bloedonderzoek is vaak de volgende stap. Hiermee kan de arts zien of er tekenen van ontsteking zijn, zoals een verhoogd aantal witte bloedcellen. Dit kan een sterke aanwijzing zijn dat je lichaam ergens tegen vecht, misschien wel tegen een infectie zoals een abces.

MRI-scan: Het volledige plaatje

Bij verdenking van een ruggenmergabces is een MRI-scan meestal de go-to. Dit is de meest nauwkeurige manier om te zien of er inderdaad een abces aanwezig is. De scan maakt gedetailleerde beelden van je ruggenmerg, waarop de arts precies kan zien of en waar er een ophoping van pus zit. Een MRI is pijnloos, maar je moet wel even stil blijven liggen in de machine – tijd voor een momentje rust, toch?

Ruggenprik: Extra informatie via een lumbaalpunctie

In sommige gevallen kan de arts besluiten om een ruggenprik te doen, ook wel een lumbaalpunctie genoemd. Dit klinkt misschien eng, maar het is een routineprocedure waarbij een beetje hersenvocht uit je ruggengraat wordt gehaald. Dit vocht wordt vervolgens onderzocht om te kijken of er sprake is van een infectie of ontsteking in je ruggenmerg.

Bacteriële kweek: De boosdoener opsporen

Als er een bacteriële infectie wordt vermoed, kan de arts ook een bacteriële kweek doen. Hierbij wordt een beetje weefsel of vocht uit het abces gehaald om precies te bepalen welke bacterie de boosdoener is. Dit helpt de arts om het juiste antibioticum voor te schrijven, zodat de infectie doelgericht aangepakt kan worden.

Behandeling van een ruggenmergabces

De diagnose staat vast: je hebt een ruggenmergabces. Dat klinkt misschien eng, maar geen paniek! Er zijn genoeg manieren om dit aan te pakken en weer helemaal de oude te worden. We nemen je mee door de behandeling, zodat je precies weet wat je kunt verwachten.

Antibiotica: De eerste aanval op die bacteriën

Als er één ding is dat je lichaam nu nodig heeft, dan is het antibiotica. Deze medicijnen zijn je beste vrienden in de strijd tegen de infectie. Vaak krijg je ze via een infuus in het ziekenhuis, zodat ze direct en vol kracht hun werk kunnen doen. Soms duurt de behandeling een paar weken, maar het mooie is: je kunt het laatste deel vaak thuis afmaken met tabletten. Lekker vanuit je eigen bed verder opknappen!

Operatie: Als het abces groter wordt

Soms is antibiotica alleen niet genoeg, vooral als het abces te groot is of druk uitoefent op je ruggenmerg. In dat geval komt de chirurg in actie om het abces weg te halen of leeg te maken. Klinkt spannend, maar het is een routineklusje voor de artsen. Ze laten de pus weglopen, zodat je zenuwen weer ruimte krijgen om hun werk te doen. Na zo’n operatie voel je vaak al snel verlichting, want die vervelende druk is verdwenen.

Herstel: Stap voor stap weer de oude

Na de behandeling begint het echte werk: je herstel. Of je nu alleen antibiotica nodig had of ook een operatie hebt ondergaan, je lichaam heeft tijd nodig om te herstellen. Soms betekent dat even rust nemen, maar vaak komt daar ook fysiotherapie bij kijken. Je gaat samen met een fysio aan de slag om je kracht en bewegingsvrijheid terug te krijgen. Misschien duurt het even, maar voor je het weet loop je weer als vanouds.

Voorkomen is beter dan genezen: Let goed op jezelf!

Een abces is meestal een eenmalige vervelende gebeurtenis, maar soms kan het terugkomen, vooral als je een onderliggende aandoening hebt. Het is daarom belangrijk om na je behandeling alert te blijven. Luister goed naar je lichaam en trek op tijd aan de bel bij je huisarts of behandelend arts als je weer last krijgt van klachten. Heb je een verzwakt immuunsysteem of loop je om een andere reden meer risico? Zorg dan dat je regelmatig check-ups hebt en goed in de gaten wordt gehouden.

Prognose

Het goede nieuws: als je een ruggenmergabces hebt gehad en op tijd behandeld bent, is de kans groot dat je volledig herstelt. Maar zoals bij elke serieuze aandoening, hangt het herstel af van een aantal factoren. Dus, hoe ziet je toekomst eruit na een ruggenmergabces? Tijd om dat even haarfijn uit te leggen!

Hoe eerder, hoe beter!

Het klinkt cliché, maar bij een ruggenmergabces geldt écht: hoe sneller je erbij bent, hoe beter de uitkomst. Als de infectie snel wordt ontdekt en aangepakt, bijvoorbeeld met antibiotica of een operatie, zijn de vooruitzichten over het algemeen heel goed. De meeste mensen herstellen volledig zonder blijvende schade. Je ruggenmerg is een gevoelig stukje lichaam, maar gelukkig heeft het vaak de kracht om weer te herstellen als het abces op tijd is verwijderd.

Soms wat restverschijnselen

In sommige gevallen, vooral als het abces later is ontdekt of er veel druk op je zenuwen heeft gestaan, kan het herstel wat langer duren. Dan kunnen er restverschijnselen zijn, zoals zwakte of tintelingen in je armen of benen. Dit klinkt misschien zorgwekkend, maar met de juiste begeleiding, zoals fysiotherapie, kun je stap voor stap weer sterker worden. Vaak verbeteren deze klachten in de maanden na de behandeling.

Lange termijn? Over het algemeen positief!

Voor de meeste mensen geldt: zodra het abces is behandeld en je de nodige zorg hebt gekregen, kun je je leven weer helemaal oppakken. Natuurlijk is het belangrijk om alert te blijven, vooral als je in een risicogroep zit, zoals mensen met een verzwakt immuunsysteem. Maar met een beetje extra aandacht voor je gezondheid, sta je al snel weer sterk in je schoenen.

De kans op herhaling

De kans dat een ruggenmergabces opnieuw ontstaat, is klein, maar niet nul. Als je een onderliggende aandoening hebt die de kans op infecties verhoogt, zoals diabetes of HIV, is het slim om goed in de gaten te houden hoe je je voelt en op tijd naar de dokter te gaan bij nieuwe klachten. Voorkomen is altijd beter dan genezen!

Complicaties

Een ruggenmergabces is al vervelend genoeg, maar soms kunnen er complicaties optreden. Natuurlijk wil je dat zoveel mogelijk vermijden, dus het is goed om te weten waar je op moet letten. Hier zijn de mogelijke complicaties in een notendop – niet om je bang te maken, maar om je te informeren!

• Verlamming – Ja, dit is de zwaarste complicatie. Als het abces te lang druk uitoefent op het ruggenmerg, kan het de zenuwen beschadigen, met verlamming van je armen of benen als gevolg. Snel handelen is dus superbelangrijk!
• Chronische pijn – Soms blijf je na de behandeling met aanhoudende pijn in je rug of ledematen zitten. Deze zenuwpijn kan vervelend zijn, maar gelukkig zijn er behandelingen om dit te verlichten.
• Blijvende zwakte of gevoelsverlies – Afhankelijk van hoe lang het abces druk heeft gezet op je zenuwen, kun je te maken krijgen met blijvende zwakte of een doof gevoel in je armen of benen. Dit komt gelukkig niet vaak voor, maar het is iets om op te letten tijdens je herstel.
• Verspreiding van de infectie – Als het abces niet snel genoeg wordt aangepakt, kan de infectie zich verspreiden naar andere delen van je lichaam. Denk aan ernstige situaties zoals bloedvergiftiging (sepsis) of een hersenvliesontsteking (meningitis). Dit klinkt heftig, maar het gebeurt gelukkig zelden als je er snel bij bent!
• Terugkerende abcessen – Niemand zit te wachten op een herhaling, maar bij mensen met een verzwakt immuunsysteem kan een abces soms terugkomen. Goed je gezondheid monitoren en een regelmatige medische check is daarom belangrijk.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een ruggenmergabces, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.