Pagofagie: Waarom je constant ijsblokjes wil eten en wat dit over je gezondheid zegt

Last Updated on 5 oktober 2024 by M.G. Sulman

Je zit op je werk, voor de zoveelste keer ijsblokjes uit je glas te vissen om ze in kleine stukjes te bijten. Het is haast een reflex geworden. In restaurants vraag je altijd om extra ijs in je drankje, en zelfs thuis ligt de vriezer vol met zakken ijsblokjes, klaar voor die onweerstaanbare trek. Als dit scenario je bekend voorkomt, ben je niet de enige. Wat jij ervaart, heeft een naam: Pagofagie. Dit is de onweerstaanbare drang om ijs te kauwen. Ofschoon het onschuldig lijkt, kan het veel zeggen over wat er in je lichaam omgaat.

Pagofagie / Bron: Martin Sulman m.b.v. AI Drawing Image Generator

Inhoud

Wat is pagofagie?

Pagofagie klinkt misschien exotisch, maar het beschrijft een heel specifiek en verrassend veelvoorkomend fenomeen: de dwangmatige drang om ijs te eten. Het is een vorm van pica, een eetstoornis waarbij mensen de neiging hebben om niet-eetbare of voedingsarme stoffen te eten, zoals aarde, klei, of in dit geval, ijs. Pica kan zich op verschillende manieren uiten, maar bij pagofagie draait het allemaal om die knapperige kou van ijsblokjes. Voor sommige mensen is het een tijdelijke obsessie, voor anderen een jarenlange gewoonte.

Waarom heb je zo’n onweerstaanbare trek in ijsblokjes?

De liefde voor ijs lijkt in eerste instantie misschien onschuldig – wie geniet er nu niet van de verfrissende crunch van een ijsblokje op een warme dag? Maar pagofagie heeft vaak een diepere oorzaak. In veel gevallen wijst deze gewoonte op een ijzertekort of bloedarmoede. Dit klinkt misschien vreemd, maar er zijn aanwijzingen dat het kauwen op ijs de bloedtoevoer naar de hersenen verhoogt, wat weer een kortstondige verbetering van alertheid en energie oplevert. Voor mensen met bloedarmoede, die zich vaak moe en futloos voelen, kan deze tijdelijke oppepper onweerstaanbaar zijn.

Neem bijvoorbeeld Marieke. Ze begon met af en toe een ijsblokje uit haar glas te knabbelen, maar na verloop van tijd werd het een vast ritueel. Ze kon niet meer zonder, en zelfs in de winter voelde ze een sterke behoefte om ijs te eten. Na een bezoek aan de huisarts bleek dat ze een ernstig ijzertekort had. De diagnose viel als een puzzelstukje op zijn plek: de pagofagie was niet zomaar een rare gewoonte, maar een signaal van haar lichaam dat iets miste.

Betekenis

Pagofagie komt uit het Grieks en is een combinatie van twee woorden die samen een bijzonder verhaal vertellen. ‘Pagos’ betekent ‘ijs’ en ‘phagein’ staat voor ‘eten’ of ‘verslinden.’ Het woord beschrijft letterlijk de onweerstaanbare drang om ijs te kauwen en geeft zo een naam aan deze ongewone hunkering.

Alle mogelijke oorzaken van pagofagie op een rijtje

De onweerstaanbare drang om op ijs te kauwen – het lijkt een onschuldige, zelfs grappige gewoonte. Toch schuilt er vaak meer achter dan enkel een verfrissend hapje op een zomerse dag. Pagofagie, zoals deze ijshonger genoemd wordt, kan een stille boodschapper zijn die ons lichaam waarschuwt voor wat er onder de oppervlakte speelt. Wat maakt dat iemand niet zonder ijsblokjes kan? Laten we eens alle mogelijke oorzaken op een rijtje zetten en de verborgen signalen van pagofagie ontrafelen.

IJzertekort en bloedarmoede: de verborgen saboteur

In het merendeel van de gevallen heeft pagofagie te maken met een ijzertekort of bloedarmoede. We hebben het dan over een percentage dat rond de 20% ligt bij vrouwen wereldwijd en zo’n 3% bij mannen. Stel je voor: het lichaam schreeuwt om ijzer, maar doet dit niet met duidelijke woorden. In plaats daarvan stuurt het signalen in de vorm van een plotselinge obsessie met ijsblokjes. Dit lijkt misschien vreemd, maar voor mensen met bloedarmoede heeft dat koude knapperige ijsblokje een magisch effect. Onderzoek suggereert dat het kauwen op ijs de bloedtoevoer naar de hersenen kan stimuleren, waardoor een tijdelijke opleving in alertheid en energie ontstaat. Het is als een verfrissende wake-up call voor de uitgeputte geest.

Neem nu het verhaal van Lotte. Ze werkte hard, voelde zich vaak moe en dacht dat het gewoon bij het drukke leven hoorde. Toch was daar altijd die hunkering naar ijs. Ze kon niet zonder. Na een bloedonderzoek bleek dat ze kampte met een ernstig ijzertekort. De puzzelstukjes vielen in elkaar: haar lichaam had een sluwe manier gevonden om haar aandacht te trekken.

Schildklierproblemen: als de interne thermostaat in de war is

Dan is er nog de schildklier, dat kleine maar machtige orgaan dat de stofwisseling in het lichaam reguleert. Wanneer de schildklier niet goed functioneert, bijvoorbeeld bij hypothyreoïdie, kan dit invloed hebben op eetlust en gedrag. Mensen met een traag werkende schildklier ervaren vaak vreemde eetlusten, en daar kan die intense behoefte aan ijsblokken deel van uitmaken. Ongeveer 5% van de bevolking heeft te maken met een vorm van schildklierziekte, en hoewel niet iedereen met deze aandoening pagofagie ontwikkelt, is het een van de mogelijke verklaringen voor deze ijsdrang. Het is alsof het lichaam, in zijn poging om de interne thermostaat te resetten, zoekt naar de koude, frisse sensatie van ijs.

Stress en emotionele factoren: ijs als kalmerende kracht

Stress heeft vele gezichten. Voor sommigen uit het zich in het knabbelen op nagels, het tikken van een pen of in dit geval, het kauwen op ijs. Het kauwen geeft een geruststellend ritme, een monotone beweging die een kalmerend effect kan hebben. Het is vergelijkbaar met het wiegen van een kind om tot rust te komen. Hoewel er geen exacte cijfers zijn, weten we dat 1 op de 5 mensen ooit met psychische klachten te maken krijgt. Pagofagie kan dus een verrassende manier zijn waarop het lichaam omgaat met innerlijke spanningen en zorgen. Denk maar aan Tim, die zichzelf betrapte op het bijna dwangmatig knabbelen op ijsblokjes tijdens stressvolle vergaderingen. Voor hem was het een toevluchtsoord, een moment van koude rust in een hectische wereld.

Een man die overmatige stress ervaart / Bron: Martin Sulman m.b.v. AI Drawing Image Generator

Gewoontevorming: van toevallige trek tot dwangmatige gewoonte

Wat begint als een simpel verfrissend moment op een warme dag, kan uitgroeien tot een gewoonte waar je niet meer vanaf komt. Het brein is een meester in associaties. Die eerste keer dat een ijsblokje verfrissend en bevredigend was, wordt opgeslagen als een positieve ervaring. Voor je het weet, is het een vast onderdeel van je dag. Psychologen zeggen dat het gemiddeld 66 dagen duurt om een gewoonte te vormen. Stel je nu voor dat je, zonder erbij na te denken, elke dag een handvol ijsblokjes knabbelt. Voor je het weet is de gewoonte uitgegroeid tot een ritueel dat je dag structuur geeft. Het is de kracht van gewoontevorming, die ogenschijnlijk onschuldige dingen in een dagelijkse noodzaak kan veranderen.

Zinktekort: de stille maar krachtige beïnvloeder

IJzer krijgt vaak alle aandacht als we het over pagofagie hebben, maar zink speelt ook een verrassende rol. Een zinktekort kan leiden tot veranderingen in smaak en eetlust, wat zich kan uiten in een drang naar niet-voedende dingen, zoals ijs. Ongeveer 17% van de wereldbevolking heeft een tekort aan zink. Hoewel de connectie tussen zinktekort en pagofagie minder bekend is, laat het zien dat ons lichaam op creatieve manieren om voeding kan vragen.

Zwangerschap: wanneer de baby meebepaalt

Veel vrouwen merken tijdens de zwangerschap dat hun lichaam vreemde eisen begint te stellen. Van augurken met pindakaas tot het constant willen eten van ijsblokjes – het lichaam heeft nieuwe behoeften die voorheen onbekend waren. Pagofagie tijdens de zwangerschap is meestal een signaal van een verhoogde ijzerbehoefte. Wereldwijd heeft ongeveer 40% van de zwangere vrouwen een ijzertekort, en velen van hen ervaren plotselinge ijshonger. Dit is het lichaam dat subtiel aangeeft dat het behoefte heeft aan meer ijzer voor de groeiende baby. Stel je eens voor: Anna, 28 weken zwanger, kan niet stoppen met het knabbelen op ijsblokjes. Haar verloskundige bevestigt een ijzertekort en raadt haar ijzersupplementen aan – en plotseling wordt de drang naar ijs veel minder.

Zwangere vrouw
Zwangere vrouw / Bron: Pixabay

Nutrientengebrek: een kreet om meer dan ijzer alleen

Ofschoon ijzer de hoofdrolspeler lijkt te zijn, kan pagofagie ook wijzen op een breder tekort aan voedingsstoffen. Een eenzijdig dieet waarin essentiële vitamines en mineralen ontbreken, kan ervoor zorgen dat het lichaam signalen afgeeft die de eetlust in de war sturen. Het lichaam heeft behoefte aan voeding, maar omdat het niet precies kan zeggen wat het nodig heeft, komt die drang naar ijs naar boven. Het is alsof je lichaam op de pauzeknop drukt en zegt: “Er ontbreekt iets, laten we het proberen te vinden.”

Medicijnen: bijwerkingen als aanstichter van ijsdrang

Soms zijn het de medicijnen die de drang naar ijs opwekken. Sommige antidepressiva, diuretica of medicijnen tegen bloedarmoede kunnen leiden tot een droge mond of veranderingen in smaak. Als gevolg hiervan grijpen mensen vaker naar ijs om hun mond te bevochtigen of een aangenaam gevoel te creëren. Het is een onverwachte bijwerking, een kleine kettingreactie die eindigt met een vriezer vol ijsblokjes.

Medicatie (pixabay)
Medicatie als oorzaak van pagofagie / Bron: Pixabay

Risicofactoren en -groepen voor pagofagie: wie heeft de grootste kans op ijsblokjeshonger?

Niet iedereen die op een warme dag naar een ijsblokje grijpt, heeft te maken met pagofagie. Maar er zijn wel bepaalde groepen en omstandigheden die de kans vergroten dat deze drang naar ijs een serieuze en hardnekkige gewoonte wordt. Laten we eens induiken in de risicofactoren en -groepen die vatbaarder zijn voor deze bijzondere vorm van eetlust, en laten we onderweg wat interessante weetjes en feiten onthullen.

Vrouwen: de ijzervoorraad onder druk

Laten we beginnen met een opvallend feit: vrouwen hebben bijna twee keer zoveel kans als mannen om last te krijgen van een ijzertekort. Dat betekent dat zij ook vaker pagofagie ontwikkelen. Hoe dat komt? Een deel van de verklaring ligt in de menstruatiecyclus. Elke maand verliezen vrouwen een bepaalde hoeveelheid bloed, en daarmee ook ijzer. Hierdoor hebben vrouwen gemiddeld zo’n 18 milligram ijzer per dag nodig, terwijl mannen slechts 8 milligram nodig hebben. Stel je voor dat je lichaam al op de rand van zijn ijzervoorraad zit; het is dan geen verrassing dat het creatieve manieren vindt om aan ijzer te denken, zoals het ontwikkelen van een drang naar ijs. Wereldwijd kampt ongeveer 20% van de vrouwen met een ijzertekort, waardoor pagofagie in deze groep een relatief vaak voorkomend fenomeen is.

Zwangere vrouwen: ijs eten voor twee

Tijdens de zwangerschap maakt het lichaam overuren. Niet alleen zorgt het voor de groei van een baby, maar het produceert ook extra bloed om zowel moeder als kind van zuurstof te voorzien. Deze toename in bloedvolume betekent dat er een grotere behoefte aan ijzer ontstaat. Als deze behoefte niet wordt vervuld, ontstaat er een ijzertekort, en de kans op pagofagie neemt toe. Uit onderzoek blijkt dat maar liefst 40% van de zwangere vrouwen wereldwijd te maken krijgt met een vorm van ijzertekort. Veel van deze vrouwen merken een sterke drang om op ijsblokjes te kauwen – alsof het lichaam schreeuwt om extra energie en alertheid. Het verhaal van Eva, die tijdens haar derde trimester opeens niet meer zonder ijsblokjes kon, is daar een mooi voorbeeld van. Pas na het nemen van ijzersupplementen verdween deze drang.

Mensen met bloedarmoede: een verborgen boodschapper

Bloedarmoede komt in verschillende vormen voor, maar allemaal hebben ze één ding gemeen: het lichaam heeft te weinig gezonde rode bloedcellen om voldoende zuurstof naar de weefsels te brengen. Pagofagie is een veelvoorkomend signaal bij mensen met bloedarmoede, vooral bij diegenen met een ijzertekort. Wat fascinerend is, is dat onderzoek suggereert dat het kauwen op ijs tijdelijk de alertheid kan verhogen bij mensen met bloedarmoede. Het lijkt erop dat het lichaam op een slimme, haast eigenzinnige manier probeert zichzelf een boost te geven. Wist je dat in de Verenigde Staten ongeveer 5% van de bevolking aan bloedarmoede lijdt? Een aanzienlijk deel van deze groep ontwikkelt pagofagie, een subtiel teken dat het lichaam iets tekortkomt.

Tieners en pubers: in de groei en vatbaar voor tekorten

Tieners zitten in een periode van snelle groei en verandering. Hun lichamen verbruiken veel voedingsstoffen, waaronder ijzer, om al die groei bij te kunnen houden. Vooral tienermeisjes lopen het risico op een ijzertekort, mede door de start van hun menstruatie. Het is geen verrassing dat pagofagie in deze leeftijdsgroep relatief vaak voorkomt. Jongeren kunnen zich plotselinge trekkingen naar ijsblokjes ontwikkelen, zonder dat ze zelf precies weten waarom. Uit een enquête onder middelbare scholieren bleek dat ongeveer 15% van de tienermeisjes een periode van intense ijsconsumptie had ervaren, vaak gekoppeld aan vermoeidheid of een gevoel van duizeligheid.

Chronisch zieken: wanneer medicijnen de smaak veranderen

Bepaalde chronische ziekten, zoals nierziekten of inflammatoire darmziekten (bijv. de ziekte van Crohn), kunnen de opname van voedingsstoffen verstoren, waaronder ijzer en zink. Mensen met deze aandoeningen lopen daarom een verhoogd risico op pagofagie. Daarnaast kan het gebruik van medicijnen, zoals sommige antidepressiva of diuretica, de smaak en het mondgevoel veranderen, wat weer kan leiden tot een verlangen naar ijs. Het lijkt misschien een vreemde reactie, maar het lichaam zoekt naar manieren om dat gevoel van droge mond of veranderde smaak te compenseren. Wist je dat mensen met chronische aandoeningen twee keer zoveel kans hebben op tekorten aan essentiële voedingsstoffen? Geen wonder dat pagofagie hier vaker voorkomt.

Vegans en vegetariërs: ijzer uit planten, met een uitdaging

Mensen die een veganistisch of vegetarisch dieet volgen, moeten extra aandacht besteden aan hun ijzerinname. Plantaardig ijzer, non-heemijzer genaamd, wordt minder efficiënt door het lichaam opgenomen dan ijzer uit dierlijke producten (heemijzer). Hoewel er genoeg plantaardige bronnen van ijzer zijn, zoals spinazie, linzen en quinoa, kan het lastig zijn om voldoende binnen te krijgen. Ongeveer 25% van de veganisten heeft te maken met een ijzertekort. Het risico op pagofagie ligt daarom in deze groep relatief hoog. Het lichaam kan in stilte beginnen te protesteren en ijsblokjes inzetten als zijn eigen noodsignaal.

Stressgevoelige mensen: ijs als comfortfood

In onze hectische maatschappij wordt stress bijna als een tweede natuur beschouwd. Sommige mensen vinden hun toevlucht in comfortfood, terwijl anderen juist een vreemde drang naar ijsblokjes ontwikkelen. Het repetitieve kauwen op iets hards, kouds en knapperigs kan een kalmerend effect hebben, bijna als een meditatieve handeling. Hoewel het geen traditionele risicogroep is, tonen cijfers aan dat 1 op de 5 mensen in Nederland ooit met psychische klachten te maken krijgt. Pagofagie kan bij deze groep ontstaan als een manier om stress te kanaliseren en het hoofd tijdelijk leeg te maken.

Symptomen van pagofagie

Het begint vaak onschuldig. Je pakt een glas frisdrank, en voor je het weet heb je alle ijsblokjes eruit gevist om ze langzaam stuk voor stuk op te kauwen. “Wat heerlijk verfrissend,” denk je nog. Maar naarmate de dagen verstrijken, merk je dat je steeds vaker naar de vriezer loopt om die koele, knapperige blokjes tevoorschijn te halen. Het is alsof een innerlijke stem je steeds weer fluisterend naar het ijs leidt. Dit is het moment waarop de symptomen van pagofagie hun ware aard onthullen. Het gaat niet zomaar om het willen van ijs, het is een diepere drang die je dagelijks leven kan beïnvloeden. Hier zijn de meest opvallende symptomen van pagofagie en wat ze kunnen betekenen.

Onweerstaanbare trek in ijs: alsof niets anders telt

Het duidelijkste symptoom is een intense, bijna obsessieve behoefte om op ijs te kauwen. We hebben het niet over het af en toe nippen van een drankje met ijsblokjes op een warme dag. Nee, dit is een constante drang, waarbij de gedachte aan ijs je gedachten blijft beheersen. Stel je voor: je zit op kantoor, maar in je achterhoofd is er die voortdurende trek naar het kraken van een ijsblokje. Het is alsof je lippen en tanden hunkeren naar dat koude, verfrissende gevoel. Er zijn gevallen bekend van mensen die dagelijks wel meer dan een liter aan ijsblokjes consumeren, alleen maar om hun honger naar die knapperige kou te stillen.

Neem bijvoorbeeld Lisa, die op een gegeven moment zoveel trek kreeg in ijs dat ze altijd een thermosfles met ijsblokjes bij zich had, waar ze ook naartoe ging. Haar collega’s merkten haar constante geknabbel op, en pas na een bezoek aan de arts ontdekte ze dat ze een ernstig ijzertekort had.

Rusteloosheid tot het volgende blokje: een bijna dwangmatige cyclus

Pagofagie gaat vaak gepaard met een gevoel van rusteloosheid of ongemak als je niet aan de drang naar ijs kunt voldoen. Je voelt je geïrriteerd of afgeleid, en het enige dat verlichting biedt, is het kauwen op een nieuw blokje. Sommige mensen vergelijken het met een soort tic – een behoefte die maar niet verdwijnt tot je eraan toegeeft. Het herhaalde proces van naar de vriezer lopen, ijsblokjes pakken en langzaam kauwen wordt bijna een ritueel. Het is niet ongebruikelijk dat mensen met pagofagie hun dag om deze gewoonte heen plannen.

Lichamelijke signalen: van droge mond tot gevoelige tanden

De symptomen van pagofagie zijn niet alleen mentaal, maar manifesteren zich ook fysiek. Veel mensen met deze aandoening klagen over een droge mond. Dit lijkt paradoxaal – je kauwt toch op ijs, wat water is? – maar het kauwen zelf kan de speekselproductie verstoren, waardoor je mond juist droger aanvoelt. Dit creëert een vicieuze cirkel: hoe droger je mond, hoe meer je naar ijs grijpt voor verlichting.

Daarnaast kun je last krijgen van gevoelige tanden en zelfs tandglazuurbeschadiging. Het voortdurende geknabbel op harde ijsblokjes kan scheurtjes in het glazuur veroorzaken, waardoor tanden gevoeliger worden voor warme en koude dranken. Onderzoek toont aan dat ongeveer 40% van de mensen die regelmatig op ijs kauwen, uiteindelijk te maken krijgt met tandproblemen. Deze beschadigingen kunnen leiden tot pijnlijke momenten wanneer je bijvoorbeeld een warme kop thee of een koud drankje probeert te drinken.

Minder interesse in ander eten: ijs wordt de ster van de show

Naarmate de drang naar ijs toeneemt, merken sommige mensen dat ze minder interesse krijgen in andere voedingsmiddelen. Het is alsof ijs het hoofdgerecht wordt, en de rest van het eten slechts bijzaak is. Dit kan resulteren in een afname van de eetlust voor reguliere maaltijden en kan zelfs leiden tot gewichtsverlies of voedingstekorten. Het lichaam raakt gefixeerd op dat ene gevoel van knapperigheid en verfrissing, waardoor het belang van een gebalanceerde maaltijd op de achtergrond raakt.

Stel je voor: Ruben, die voorheen een gezonde eetlust had, merkt dat hij steeds vaker maaltijden overslaat of slechts een paar hapjes eet voordat hij weer naar de ijsblokjes grijpt. Voor hem was de bevrediging van het kauwen op ijs zoveel groter dan die van een kom pasta of een bord salade. Het duurde niet lang voordat zijn energieniveau merkbaar daalde.

Vermoeidheid en zwakte: een verborgen signaal

Achter die intense trek naar ijsblokjes kan een ander symptoom schuilen: vermoeidheid. Veel mensen met pagofagie kampen met constante moeheid of zwakte. Dit komt omdat de aandoening vaak verband houdt met onderliggende tekorten, zoals bloedarmoede. Wanneer je lichaam niet genoeg ijzer heeft om voldoende rode bloedcellen aan te maken, krijg je minder zuurstof in je weefsels, wat leidt tot uitputting.

Uit cijfers blijkt dat 70% van de mensen met ijzertekort-bloedarmoede symptomen van pagofagie ontwikkelt. Voor hen is het kauwen op ijs niet alleen een fysieke handeling, maar een poging om het lichaam alert en wakker te houden, zij het kortstondig.

Verstoorde routines: ijs wordt de baas over je dag

Voor sommige mensen met pagofagie wordt de drang naar ijs zo overheersend dat het hun dagelijkse routines verstoort. Ze nemen langere pauzes op het werk om een nieuwe voorraad ijsblokjes te halen, plannen hun boodschappen om voldoende ijs in huis te hebben, en raken gestrest als ze zonder zitten. Het wordt een vast onderdeel van hun leven, alsof ze voortdurend een tas vol ijsblokjes bij zich moeten hebben, net zoals een roker altijd een pakje sigaretten in de buurt houdt.

IJs wordt de baas over je dag / Bron: Martin Sulman m.b.v. AI Drawing Image Generator

Onderzoek en diagnose

Wanneer de drang naar ijsblokjes meer wordt dan alleen een verfrissend tussendoortje en begint te domineren, wordt het tijd om dieper te kijken. Pagofagie is als een raadselachtig fluisterend signaal van je lichaam dat er iets niet in balans is. De uitdaging voor artsen en patiënten is om dit stille schreeuw om hulp te ontcijferen. Een eenvoudige trek in ijsblokjes? Misschien. Maar vaak ligt de oorzaak dieper, in verborgen tekorten of gezondheidsproblemen. Laten we eens kijken hoe artsen dit mysterieuze fenomeen onderzoeken, en hoe ze tot een diagnose komen.

De eerste stap: luisteren naar het verhaal van de patiënt

De diagnose van pagofagie begint, zoals bij zoveel medische onderzoeken, met een goed gesprek tussen arts en patiënt. De arts zal nieuwsgierig zijn naar je eetgewoonten, vooral je obsessie met ijs. Hoe vaak eet je ijsblokjes? Hoeveel? Is het een dagelijkse noodzaak geworden? Stel je voor dat je bij je huisarts komt en vertelt dat je elke dag meerdere keren ijsblokjes knabbelt, ook al is het hartje winter. De arts zou meteen alert zijn, want deze symptomen wijzen op meer dan een simpele trek.

In de spreekkamer worden vaak verrassende verhalen gedeeld. Neem het voorbeeld van Saskia, die haar arts vertelde dat ze zelfs midden in de nacht wakker werd om naar de vriezer te lopen voor een handvol ijsblokjes. Haar verhaal was het eerste teken voor de arts dat er mogelijk sprake was van pagofagie. Het verhaal van de patiënt is als het topje van een ijsberg – de zichtbare hint naar wat er onder het oppervlak schuilgaat.

Lichamelijk onderzoek: het zoeken naar subtiele aanwijzingen

Na het gesprek volgt een lichamelijk onderzoek. De arts zal kijken naar tekenen van onderliggende problemen. Bloedarmoede, bijvoorbeeld, kan zich manifesteren in bleekheid, vermoeidheid, en een snelle hartslag. De arts kan ook controleren op andere tekenen zoals droge mond, broze nagels, of gevoelige tanden – allemaal subtiele aanwijzingen die samen een groter verhaal kunnen vertellen.

Feitje: Wist je dat ongeveer 30% van de mensen met een ijzertekort ook tekenen van pagofagie vertonen? Het is dus belangrijk voor de arts om alert te zijn op deze signalen, zelfs als de patiënt niet expliciet klaagt over vermoeidheid of bleke huid.

Bloedonderzoek: het hart van de diagnose

Het gesprek en het lichamelijk onderzoek leiden vaak tot de volgende, meest cruciale stap: bloedonderzoek. Dit is het moment waarop de puzzelstukjes werkelijk beginnen samen te vallen. Bij een vermoeden van pagofagie zal de arts vrijwel zeker een volledig bloedbeeld laten maken om te kijken naar het hemoglobinegehalte en de ijzervoorraden in het lichaam.

Daarnaast kunnen de niveaus van andere essentiële voedingsstoffen, zoals zink, vitamine B12 en foliumzuur, worden gecontroleerd. Een tekort aan ijzer is de meest voorkomende onderliggende oorzaak van pagofagie, maar de arts wil niets uitsluiten. Stel je voor dat je bloed wordt afgenomen, en een paar dagen later krijg je te horen dat je ijzerwaarden verrassend laag zijn. Het blijkt dat jouw lichaam op die ijsblokjesjacht is gegaan als een slim trucje om een gebrek te compenseren.

Bloedonderzoek
Bloedafname voor bloedonderzoek (bijv. LDH-waarden) / Alexander Raths/Shutterstock.com

Aanvullend onderzoek: wanneer er meer aan de hand kan zijn

In sommige gevallen is bloedonderzoek niet het einde van het verhaal. Als de arts vermoedt dat er sprake is van een andere onderliggende aandoening, zoals een schildklierprobleem of een darmabsorptiestoornis (bijvoorbeeld coeliakie), kan verder onderzoek nodig zijn. Dit kan variëren van een schildklierfunctie-test tot een endoscopie om de darmen te onderzoeken.

Een weetje: onderzoek toont aan dat mensen met schildklieraandoeningen een hogere kans hebben op het ontwikkelen van pica-gerelateerde eetstoornissen, waaronder pagofagie. Het is alsof het lichaam, bij gebrek aan controle over zijn stofwisseling, rare eetlustpatronen ontwikkelt als uiting van interne onrust.

De diagnose stellen: een samenspel van feiten en gevoelens

Als alle resultaten binnen zijn, komt de arts tot een diagnose. Bij pagofagie draait het vaak om het vinden van de onderliggende oorzaak: een ijzertekort, bloedarmoede, een zinktekort, of een andere gezondheidsaandoening. De diagnose is niet altijd simpel of eenduidig; het is eerder een samenspel van feiten en symptomen. Het gaat om het begrijpen van waarom het lichaam zo’n intense drang naar ijs ontwikkelt.

Neem opnieuw het voorbeeld van Saskia. Na een bloedonderzoek ontdekte haar arts dat haar ijzergehalte schrikbarend laag was. De diagnose was duidelijk: bloedarmoede met pagofagie als symptoom. Voor haar was dit zowel een opluchting als een eye-opener. Eindelijk had ze een antwoord op die vreemde ijsdrang en kon ze werken aan herstel.

Behandeling van pagofagie

De drang naar ijsblokjes lijkt misschien onschuldig, maar de behandeling van pagofagie vereist een holistische aanpak. Dit is geen simpele kwestie van het verbieden van ijs; het is een zoektocht naar wat het lichaam écht nodig heeft. De onderliggende oorzaken moeten worden aangepakt, of het nu een tekort aan essentiële voedingsstoffen is of een emotionele hunkering naar rust. Laten we de mogelijke behandelingen van pagofagie onder de loep nemen en ontdekken hoe deze de weg kunnen wijzen naar herstel en balans.

Het aanvullen van ijzervoorraad

Bij de meeste gevallen van pagofagie ligt de oorzaak in een ijzertekort. Zodra de diagnose is gesteld, zal de arts hoogstwaarschijnlijk ijzersupplementen voorschrijven. Dit is de basisstap om de tekorten in het lichaam aan te vullen. Vaak wordt aangeraden om ijzertabletten gedurende enkele weken tot maanden in te nemen, afhankelijk van hoe laag het ijzergehalte in het bloed is.

Stel je voor: Na haar diagnose begint Saskia, die al maandenlang obsessief op ijsblokjes kauwt, met een kuur van ijzersupplementen. Al na een paar weken merkt ze dat haar intense drang naar ijs begint af te nemen. Ze voelt zich energieker en zelfs haar huid lijkt weer wat meer kleur te krijgen.

Feit: Volgens onderzoek kunnen ijzersupplementen de symptomen van pagofagie aanzienlijk verminderen. Studies tonen aan dat bij mensen met bloedarmoede en pagofagie, ongeveer 75% een duidelijke vermindering van de drang naar ijs ervaart na enkele weken ijzersuppletie.

Voedingsaanpassingen: een ijzerrijk dieet

Naast het nemen van supplementen is een ijzerrijk dieet cruciaal om de balans in het lichaam te herstellen. Voedingsmiddelen zoals rood vlees, bonen, linzen, spinazie, en verrijkte granen zijn rijk aan ijzer en kunnen helpen om de tekorten aan te vullen. Bovendien zal de arts aanraden om voedingsmiddelen te combineren met vitamine C-rijke producten, zoals sinaasappels of paprika’s, om de opname van ijzer in het lichaam te verbeteren.

Weetje: Plantaardig ijzer (non-heemijzer) wordt minder efficiënt opgenomen door het lichaam dan ijzer uit dierlijke bronnen (heemijzer). Daarom is het belangrijk om plantaardige bronnen van ijzer te combineren met vitamine C, omdat dit de opname van non-heemijzer tot wel vier keer kan verbeteren!

IJzerrijke voeding / Bron: Martin Sulman m.b.v. AI Drawing Image Generator

Zink- en vitaminesupplementen

In sommige gevallen ligt de oorzaak van pagofagie niet alleen bij ijzer, maar ook bij andere tekorten, zoals zink of vitamine B12. De arts kan dan aanbevelen om naast ijzer ook andere supplementen te nemen om de algehele voedingsbalans te herstellen. Een volledig bloedonderzoek kan hierbij helpen om precies te bepalen welke voedingsstoffen het lichaam mist.

Voorbeeld: Janine, die naast een ijzertekort ook met een tekort aan zink kampte, kreeg een combinatie van ijzer- en zinksupplementen voorgeschreven. Na een paar weken merkte ze dat niet alleen haar trek in ijsblokjes afnam, maar dat ook haar nagels sterker werden en haar smaakgevoel verbeterde. Het lichaam reageert verrassend snel op het aanvullen van wat het mist, en die veranderingen hebben vaak een domino-effect op het algehele welzijn.

Stressmanagement en gedragstherapie

Bij sommige mensen ligt de oorzaak van pagofagie dieper, in emotionele stress of gewoontevorming. De drang om op ijs te kauwen kan een manier zijn om met spanning om te gaan, of het kan simpelweg een vastgeroeste gewoonte zijn die het brein heeft gekoppeld aan comfort en rust. In deze gevallen kan gedragstherapie of stressmanagement een essentiële rol spelen in de behandeling.

Denk bijvoorbeeld aan Erik, die ijsblokjes begon te eten tijdens een stressvolle periode op zijn werk. Zelfs nadat de grootste stress voorbij was, bleef hij maar naar de vriezer grijpen. In therapie leerde hij technieken om met stress om te gaan, zoals meditatie en ademhalingsoefeningen. Daarnaast werkte hij samen met een gedragstherapeut om de gewoonte van ijs eten te doorbreken. Langzaam maar zeker leerde hij andere, gezondere manieren om zichzelf te kalmeren.

Feit: Uit studies blijkt dat gedragstherapie bij mensen met pica, waaronder pagofagie, in 60% van de gevallen effectief is in het verminderen van de dwangmatige eetgewoonte. Het is een langzame, maar krachtige manier om de hersenen te herprogrammeren en nieuwe, positieve gewoonten te ontwikkelen.

Het opstellen van een behandelplan

De behandeling van pagofagie is geen ‘one size fits all’-benadering. Het is maatwerk, afgestemd op de onderliggende oorzaak en behoeften van de persoon. De arts zal samen met de patiënt een behandelplan opstellen dat supplementen, voedingsaanpassingen, en eventueel therapie combineert. Dit kan betekenen dat het lichaam tijd krijgt om de tekorten aan te vullen, terwijl de geest leert om nieuwe manieren te vinden om met spanning om te gaan.

Stel je voor dat je na maanden van obsessief ijsblokjes eten eindelijk een diagnose en behandelplan hebt. De eerste stappen zijn misschien niet direct zichtbaar in resultaten, maar na enkele weken begin je een verschil te merken. Je energie keert terug, de ijsdrang neemt af, en je voelt je algeheel evenwichtiger. Het lichaam heeft zijn boodschap eindelijk begrepen en begint aan het proces van herstel.

Prognose

Pagofagie lijkt misschien een onschuldige gewoonte, een tijdelijke fascinatie voor ijsblokjes die vanzelf weer overwaait. Maar schijn kan bedriegen. De prognose van pagofagie hangt nauw samen met de onderliggende oorzaak en de bereidheid van iemand om zijn lichaam serieus te nemen. Voor veel mensen is deze aandoening een verborgen signaal van een ijzertekort of bloedarmoede, en zodra dit wordt aangepakt met supplementen en een aangepast dieet, zien ze al snel verbetering. Binnen enkele weken tot maanden kan de hunkering naar ijs afnemen en uiteindelijk verdwijnen. De energie keert terug, de huid krijgt weer kleur, en de constante trek naar ijs vervaagt tot een verre herinnering.

Toch is het belangrijk te weten dat pagofagie niet altijd een snelle oplossing heeft. In gevallen waar de drang naar ijs wordt gedreven door gewoontevorming, stress, of andere psychologische factoren, kan het herstelproces langer en complexer zijn. Gedragstherapie kan dan een cruciale rol spelen in het doorbreken van de ijscyclus. Mensen die deze diepere laag van hun pagofagie aanpakken, ontdekken vaak dat hun verlangen naar ijs niet zomaar een gekke trek was, maar een manier van hun lichaam en geest om iets anders te uiten – spanning, tekort, of gewoonte. Hier vraagt herstel om geduld en zelfcompassie; het herprogrammeren van de hersenen kost tijd, maar brengt uiteindelijk verlichting.

In het grotere plaatje is de prognose van pagofagie over het algemeen gunstig. Met de juiste diagnose, behandeling en ondersteuning kunnen de meeste mensen hun ijsdrang overwinnen en weer een normaal voedingspatroon ontwikkelen. De sleutel ligt in het luisteren naar het lichaam en het serieus nemen van wat deze drang probeert te zeggen. Pagofagie is niet slechts een onschuldige ijshonger; het is een fluistering van het lichaam, een vraag om zorg en balans. En wanneer die boodschap wordt gehoord en beantwoord, kunnen mensen weer grip krijgen op hun gezondheid en welzijn.

Complicaties

De hunkering naar ijsblokjes lijkt op het eerste gezicht misschien ongevaarlijk, maar pagofagie kan een reeks onverwachte complicaties met zich meebrengen. Het is niet zomaar een onschuldige trek; het lichaam geeft subtiele signalen af dat er iets uit balans is. Als deze signalen worden genegeerd of de onderliggende oorzaak onbehandeld blijft, kunnen er gezondheidsproblemen ontstaan die verder gaan dan een simpele ijsverslaving.

Gebitsschade

De eerste en meest voor de hand liggende complicatie van pagofagie is schade aan het gebit. IJs is hard, en constant kauwen op ijsblokjes kan het tandglazuur geleidelijk aantasten. Dit dunne, beschermende laagje op de tanden kan barsten of zelfs afbreken door het voortdurende geknabbel. De gevolgen? Gevoelige tanden, pijn bij het eten van warm of koud voedsel, en een verhoogd risico op gaatjes en tandbederf. Tandartsen zien regelmatig patiënten die klachten hebben als gevolg van deze ijsobsessie. Neem het voorbeeld van Anna, die dagelijks liters aan ijsblokjes consumeerde. Na een paar maanden merkte ze dat haar tanden gevoeliger werden en dat ze steeds vaker last had van pijnscheuten tijdens het drinken van haar ochtendkoffie. Een bezoek aan de tandarts bevestigde de diagnose: haar glazuur was beschadigd door het constante kauwen op ijs.

Feitje: Wist je dat tandglazuur het hardste weefsel in het menselijk lichaam is, maar het ook kwetsbaar blijft voor constante mechanische druk, zoals van het bijten op ijs? Eenmaal beschadigd, kan glazuur zichzelf niet herstellen, wat betekent dat gebitsschade door pagofagie blijvend kan zijn zonder professionele tandheelkundige ingrepen.

Voedingstekorten

De obsessie met ijsblokjes kan ertoe leiden dat iemand minder aandacht besteedt aan een evenwichtig dieet. Wanneer het verlangen naar ijs een groot deel van de eetlust opslokt, bestaat de kans dat maaltijden worden overgeslagen of dat er minder voedingsstoffen binnenkomen die essentieel zijn voor een goede gezondheid. Dit kan op de lange termijn leiden tot een verslechtering van de algemene voedingstoestand, waardoor andere tekorten zoals vitamine B12, zink, of foliumzuur kunnen ontstaan. Deze tekorten brengen weer hun eigen reeks aan complicaties met zich mee, zoals vermoeidheid, een verzwakt immuunsysteem, en huidproblemen.

Weetje: Niet alleen het ijzertekort zelf kan het lichaam beïnvloeden, maar ook de aanhoudende pagofagie kan de opname van ijzer en andere voedingsstoffen verder verstoren. Het lichaam kan verstrikt raken in een vicieuze cirkel van tekorten en compensaties.

Verergering van onderliggende gezondheidsproblemen

Pagofagie is vaak een symptoom van een onderliggend probleem, zoals bloedarmoede, ijzertekort, of zelfs schildklierafwijkingen. Als de hunkering naar ijs onbehandeld blijft en de oorzaak niet wordt aangepakt, kan dit tot verergering van deze aandoeningen leiden. Ijzertekort kan zich ontwikkelen tot een ernstiger vorm van bloedarmoede, wat gevolgen heeft voor het algehele functioneren van het lichaam, zoals een verstoorde zuurstoftoevoer naar de weefsels. Dit kan resulteren in chronische vermoeidheid, kortademigheid, en een verhoogde kans op infecties doordat het immuunsysteem wordt aangetast.

Impact op je dagelijkse leven

In sommige gevallen kan de obsessie met ijsblokken een negatieve invloed hebben op iemands dagelijks leven. Mensen met ernstige pagofagie kunnen zoveel tijd en energie besteden aan hun verlangen naar ijs, dat het hun routines, werkprestaties, en sociale leven beïnvloedt. Denk aan iemand die voortdurend op zoek is naar ijs of steeds pauzes moet nemen om ijsblokjes te eten, wat uiteindelijk kan leiden tot conflicten op het werk of in relaties. De drang naar ijs wordt dan een belemmering, een ongemakkelijke metgezel die voortdurend aandacht opeist.

Pagofagie kan je hele leven gaan beheersen / Bron: Martin Sulman m.b.v. AI Drawing Image Generator

Preventie

Voorkomen is altijd beter dan genezen, en dat geldt ook voor pagofagie. Het geheim? Aandacht en zorg voor je lichaam, alsof je zorgt voor een kostbare plant die moet groeien en bloeien. Door je lichaam te geven wat het nodig heeft, kun je de drang naar ijsblokjes al in de kiem smoren. Hier zijn enkele creatieve en praktische manieren om pagofagie op afstand te houden en je gezondheid in balans te houden.

  • Rijk aan ijzer, rijk aan energie: Zet ijzerrijke voedingsmiddelen centraal in je maaltijden. Denk aan roerbakgerechten met spinazie en linzen, stoofpotjes met bonen, of een heerlijk stukje rood vlees. Voeg vitamine C-rijke producten toe, zoals een scheutje citroensap over je groenten of een verse fruitsalade. Deze combinatie helpt je lichaam om ijzer beter op te nemen en je energiepeil hoog te houden.
  • Regelmatige check-ups: Laat af en toe je bloedwaarden testen om tekorten vroegtijdig op te sporen. Vooral als je merkt dat je je vaak moe voelt of bleek ziet, kan een bloedonderzoek waardevolle inzichten geven. Je lichaam heeft misschien geen sirene om te laten afgaan, maar het kan op zijn eigen manier om aandacht vragen. Wist je dat 20% van de vrouwen wereldwijd met een ijzertekort te maken heeft? Een simpele bloedtest kan een hoop duidelijkheid scheppen.
  • Houd afstand van strikte diëten: Extreem dieetgedrag of het uitsluiten van complete voedselgroepen kan je lichaam van essentiële voedingsstoffen beroven. In plaats daarvan is een gebalanceerd dieet de sleutel. Het draait om variatie en kleur op je bord. Gun jezelf een voedzame maaltijd met alles wat je lichaam nodig heeft – je zult merken dat die ijsdrang langzaamaan minder wordt.
  • Leer luisteren naar subtiele signalen: Een voortdurende trek in ijsblokjes is niet zomaar een vreemde gewoonte. Zie het als een waarschuwingssignaal van je lichaam dat om aandacht vraagt. Wanneer je merkt dat die hunkering naar ijs een dagelijkse gewoonte wordt, wees dan alert en zoek uit wat er aan de hand is. Je huisarts kan helpen om de oorzaak te vinden en je op het juiste pad te zetten. Soms is het ijsblokje het fluisterende begin van een groter verhaal dat je lichaam wil vertellen.
  • Vervang ijs met andere verfrissende snacks: IJsblokjes vervangen door andere verfrissende opties kan helpen om de drang te beheersen. Probeer bevroren bessen, stukjes appel, of komkommerschijfjes. Deze zijn knapperig en geven dezelfde bevredigende crunch, maar bevatten ook voedingsstoffen die je lichaam nodig heeft. Zo geef je jezelf een gezonde afleiding zonder in de val van pagofagie te trappen.
  • Zorg voor dagelijkse rustmomenten: In een drukke wereld vol verwachtingen en verplichtingen is het belangrijk om dagelijks tijd te maken voor jezelf. Schenk jezelf een kop kruidenthee in en ga even rustig zitten. Of maak een wandeling in het park om je gedachten op een rijtje te zetten. Door deze rustmomenten te creëren, voorkom je dat spanning en stress je richting ongezonde gewoonten duwen. Een kalme geest maakt ruimte voor een kalm lichaam.
  • Creëer gezonde gewoontes: Pagofagie kan vaak uitgroeien tot een gewoonte die onbewust steeds dieper wordt ingesleten. Door bewust met je dagelijkse gewoontes om te gaan, kun je de drang naar ijsblokjes afleren. Kies voor gezonde snacks en maak van eten een bewuste, prettige ervaring. Neem de tijd om te genieten van wat je eet en voel de effecten van voedzame maaltijden op je lichaam.

Preventie van pagofagie is een kwestie van goed voor jezelf zorgen en het serieus nemen van wat je lichaam je probeert te zeggen. Door gezonde voeding, bewuste keuzes, en rustmomenten in je leven te integreren, geef je je lichaam alles wat het nodig heeft. Zo blijft die trek naar ijsblokjes een kortstondige fase, in plaats van een dagelijkse metgezel.

Man bereidt ijzerrijke voedingsmiddelen / Bron: Martin Sulman m.b.v. AI Drawing Image Generator

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over pagofagie, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.