Last Updated on 13 februari 2024 by M.G. Sulman
Een navelsteen is een harde knobbel of nodus in de navel die kan ontstaan als gevolg van de ophoping van talg en keratine. De kleur is zwart of bruin en kan sterk lijken op een kwaadaardig melanoom, een vorm van huidkanker. Het kan worden veroorzaakt door slechte hygiëne, vooral bij mensen met (fors) overgewicht die zichzelf niet meer kunnen verzorgen. Een navelsteen vormt zich vooral in ingetrokken navels bij zwaarlijvige mensen. Een diepe navel, zoals bij mensen met (fors) overgewicht, vergroot de kans op de vorming van een navelsteen. Dit komt doordat de ingetrokken vorm ervoor zorgt dat talg en keratine gemakkelijker kunnen ophopen. Het is essentieel voor mensen met een diepe navel om extra aandacht te besteden aan hygiëne om de vorming van deze harde knobbels in de navel te voorkomen.
Een navelsteen ziet eruit en voelt aan als een harde, gladde steen die in de navel verschijnt. Navelstenen zijn zeldzaam en je merkt vaak niet dat je er een hebt, tenzij een secundair probleem, zoals pijn of een infectie, je aandacht trekt.
Door regelmatig je navel schoon te maken, blijft deze meestal vrij van pluisjes of ander vuil. In zeer zeldzame gevallen kunnen vuil, talg en keratine vast komen te zitten in de navel en allengs transformeren in een navelsteen.
Het wordt sterk afgeraden om zelf een navelsteen te verwijderen. Dit vergroot namelijk het risico op wondjes en infecties. Je navel is een gevoelige plek en het verwijderen van een navelsteen op een onjuiste methode of met verkeerde en/of niet-steriele instrumenten, kan leiden tot complicaties. Het is alleszins verstandig om bij een navelsteen een afspraak te maken met je huisarts,
Synoniemen
De medische term voor een navelsteen is omphalolith.
Vóórkomen
Navelstenen zijn vrij zeldzaam. De meeste mensen zullen er nooit één ontwikkelen. De precieze incidentie is anno 2024 onbekend.
Een navelsteen bestaat vooral uit talg en keratine, alsmede uit vuil, bijvoorbeeld pluisjes van textiel, en haren. Talg of huidsmeer is een vetachtige substantie die geproduceerd wordt door talgklieren. Keratine is een eiwit in je huid en vormt een bouwstof voor je haar, nagels en de oppervlaktelaag van de huid. Een navelsteen vormt zich wanneer talg en keratine van dode huidcellen zich in je navel verzamelen, tezamen met luisjes en haren. Het materiaal hoopt zich op en hardt uit tot een harde massa, een zogenaamde navelsteen. De navelsteen is meestal zwart of donkerbruin. Dit wordt veroorzaakt doordat vetzuren in de navelsteen oxideren.
Risicofactoren
Er zijn meerdere factoren die de kans op vorming van een navelsteen vergroten.
De grootste risicofactor om een navelsteen te ontwikkelen, is het niet toepassen van een goede navelhygiëne. Het beste is om je navel dagelijks schoon te maken met water en een milde zeep. Darana goed naspoelen zodat er geen zeepresten in de navel achterblijven. Je kunt ook een washandje of wattenstaafje gebruiken. Als je je navel niet regelmatig schoonmaakt, kunnen stoffen als talg en keratine zich daarin ophopen. Deze stoffen kunnen samen met buikhaar en vuil zich ontwikkelen tot een harde steen.
Des te dieper je navel is, des te groter de kans dat er zich stoffen in ophopen. Een diepere navel biedt meer ruimte waarin zich vuil en andere stoffen kunnen ophopen, vooral als de navel niet regelmatig wordt gereinigd.
Overgewicht / obesitas
Fors adipeuze personen kunnen vaak moeilijk hun eigen navel schoonhouden. Een dikke buik kan ook de navel samendrukken, waardoor de kans groter is dat er zich materiaal in de navel ophoopt.
Buikhaar
Buikhaar rond je navel kan talg en keratine naar en in je navel leiden. Buikhaar verzamelt ook pluisjes als het tegen je kleding wrijft. Dit komt vaak in de navel terecht. Dit staat bekend als navelpluis: een opeenhoping van wollig materiaal in je navel.
De meeste navelstenen zijn niet hinderlijk en veroorzaken geen klachten tijdens de vorming. Je kunt jarenlang een steen in je navel hebben zonder dat je er weet van hebt. Het gaat om een bruin tot zwart steenachtig bolletje, die hard aanvoelt en vastzit aan het diepste punt van de navel.
In deze video zie je duidelijk hoe een navelsteen eruitziet:
Complicaties
Op een gegeven ogenblik kan zich een ontsteking, infectie of een open zweer (ulceratie) in je navel ontwikkelen. Symptomen zoals roodheid, pijn, een vieze geur of navelafscheiding zijn vaak de reden dat een navelsteen wordt opgemerkt.
Onderzoek en diagnose
Navelstenen zijn meestal donkerbruin of zwart van kleur. Wanneer een arts ze onder de microscoop onderzoekt, kunnen ze zien of de steen bestaat uit dode huid, haar, talg of ander vuil dat zich in de navel heeft opgehoopt.
Navelstenen zijn goed te verwijderen, bij voorkeur door een arts die dat op een steriele manier doet. De arts kan de steen lostrekken met steriele instrumenten. Soms gebruiken artsen een vloeistof om de navelsteen zachter te maken, zodat deze er gemakkelijker uit getrokken kan worden. In sommige gevallen moet de arts de steen mogelijk operatief verwijderen door een kleine incisie in de omliggende huid te maken. De steen komt dan makkelijker los. De arts wil misschien de steen onderzoeken nadat deze is verwijderd.
Prognose
Navelstenen hebben jaren nodig om zich te ontwikkelen. Ze komen niet snel terug – als ze al terugkomen.
Preventie
Je kunt de vorming van navelsteentjes voorkomen door je navel regelmatig te reinigen. Verzorgers die voor ouderen of gehandicapten zorgen, moeten zich bewust zijn van het risico van navelstenen en zorgdragen voor een goede hygiëne van hun patiënten. Regelmatig de navel wassen met water en milde zeep is een goede manier om je navel schoon te houden. Wel goed naspoelen, zodat er geen zeepresten in de navel achterblijven.
Als je een bijzonder diepe navel hebt, kun je een wattenstaafje gebruiken om de binnenkant voorzichtig schoon te maken. Je kunt ook een ontsmettingsmiddel gebruiken om de navel schoon te maken als er al een beetje aangekoekt vuil zit. Eerst laten weken met water en daarna verwijderen met desinfectie.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een navelsteen. Of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
