Naevus spilus (gespikkelde moedervlek): symptomen en behandeling

Last Updated on 11 mei 2025 by M.G. Sulman

Naevus spilus, ook bekend als ‘gespikkelde moedervlek’, is een goedaardige solitaire moedervlek met daarin donkerbruine vlekken, die op elk deel van het lichaam kan voorkomen. Deze relatief veel voorkomende huidafwijking verschijnt meestal in de kindertijd, maar soms ook later in het leven. Het uiterlijk wordt gekenmerkt door een lichtbruin pigmentvlekje die in grootte varieert van 1 – 20 cm. Binnen deze moedervlek zijn meerdere kleine donkerbruine vlekjes zichtbaar, zoals duidelijk is te zien op de foto. Behandeling is vanuit medisch oogpunt niet nodig, aangezien een naevus spilus goedaardig is. De laesie moet door een arts worden onderzocht als er een verandering in kleur, vorm of grootte optreedt. Een gespikkelde moedervlek kan effectief worden behandeld met de Q-switched ruby laser.

“Ik dacht eerst dat het gewoon een pigmentvlek was”

Het verhaal van Hannah (24) en haar gespikkelde moedervlek

Hannah ontdekte de vlek op haar schouder al in haar tienerjaren. “Het was een lichtbruine plek, een beetje vaag omlijnd. Op zich niet zo opvallend, maar naarmate ik ouder werd, verschenen er kleine donkere stipjes ín die vlek.” Eerst dacht ze dat het gewone sproetjes waren. “Maar het zat allemaal op precies dezelfde plek – alsof het een moedervlek met moedervlekken was.” Na een opmerking van haar huisarts over het ‘bijzondere patroon’ besloot ze naar de dermatoloog te gaan.

De specialist stelde haar gerust: het ging om een naevus spilus, ook wel een ‘gespikkelde moedervlek’ genoemd. Een goedaardige huidafwijking die al vanaf de geboorte aanwezig kan zijn, maar zich vaak pas in de kinderjaren of puberteit zichtbaar ontwikkelt. “Het is in feite een grotere pigmentvlek waarin meerdere kleine, donkere vlekjes – zoals gewone naevi – te zien zijn.” Geen reden tot paniek, maar wél iets om af en toe even naar te laten kijken.

Hannah kreeg het advies om de plek jaarlijks te laten controleren, zeker omdat er meerdere donkerdere vlekjes in zitten. “De kans op kwaadaardige ontaarding is klein, maar het is belangrijk om veranderingen serieus te nemen. Denk aan snelle groei, kleurverandering of jeuk.” Zelf maakt ze nu elk jaar een foto om eventuele veranderingen beter te kunnen volgen. “Ik ben geen paniekzaaier, maar ik wil wel weten wat er op mijn huid gebeurt.”

“Inmiddels zie ik het niet meer als iets raars,” zegt ze. “Het hoort gewoon bij me. En eerlijk? Ik vind het eigenlijk wel mooi. Alsof de vlek haar eigen sterrenhemel heeft.” Haar tip aan anderen: “Laat gekke plekjes gewoon checken. Niet omdat het waarschijnlijk fout is – maar omdat geruststelling ook heel waardevol kan zijn.”

Wat is een naevus spilus?

Naevus spilus is een soort moedervlek die bestaat uit een platte bruine achtergrondvlek met donkerdere bruine vlekken of kleine bultjes.

Synoniemen

Naevus spilus stata ook bekend als een gespikkelde moedervlek. Naevus is de medische term voor moedervlek. Spilus komt van het Grieks en betekent gespikkeld of vlekkerig.

Vóórkomen

Naevus spilus is een relatief zeldzame huidlaesie die wordt aangetroffen bij 0,2%-2,3% van de algemene bevolking.

Oorzaak van een naevus spilus

Naevus spilus wordt veroorzaakt door een plaatselijk defect in melanoblasten, de voorloper van de melanocyten (pigmentcellen). Er is anno 2025 enige controverse over de vraag of naevus spilus een moedervlek is die bekend staat als een variant van een aangeboren melanocytische naevus, of dat het later in het leven wordt verworven.

Symptomen van naevus spilus

Een naevus spilus bestaat in het algemeen uit een enkele niet-behaarde laesie, met een gemiddelde grootte van 3 tot 6 cm. De kleinere gepigmenteerde ‘spikkels’ variëren in grootte van 1 tot 3 mm en kunnen een diameter bereiken van maximaal 9 mm. Voorkeurslocatie is de romp, maar ze kunnen overal op het lichaam voorkomen.

Onderzoek en diagnose

De diagnose van een naevus spilus is meestal gebaseerd op het klinische beeld. Bij twijfel kan het onderzoeken van de laesie met dermoscopie of het nemen van een monster van de laesie (biopsie) voor microscopisch onderzoek nodig zijn.

Een naevus spilus kan samengaan met andere aandoeningen (syndromen). Dit komt echter zelden voor.

Behandeling van een gespikkelde moedervlek

Zelfzonderzoek

Er is geen gestandaardiseerde aanpak voor een gespikkelde moedervlek. Over het algemeen moeten patiënten worden geadviseerd regelmatig zelfonderzoek uit te voeren om te checken op eventuele veranderingen in een moedervlek. Hiermee kun je vroegtijdig een melanoom (een vorm van huidkanker) opsporen. Een melanoom kan ontstaan uit een goedaardige of onrustige moedervlek, maar ook uit een van te voren ‘gave’ huid.

Wegsnijden of laseren

Een gespikkelde moedervlek is goedaardig. Behandeling is vanuit geneeskundig oogpunt daarom niet nodig. Vanwege cosmetische redenen kan gekozen worden voor een behandeling. Er zijn grofweg twee mogelijkheden:

• excisie (uitsnijding)
• laserbehandeling met een pigmentlaser

Prognose van naevus spilus

Meestal goedaardig, soms opletten – altijd jouw huid waard om te kennen

Een naevus spilus klinkt ingewikkeld, maar is in verreweg de meeste gevallen onschuldig. Het is een goedaardige huidafwijking die al bij de geboorte aanwezig kan zijn of pas in de kindertijd zichtbaar wordt. De naam betekent letterlijk: “gevlekte moedervlek”. Je ziet een lichtbruine vlek met daarin meerdere kleine donkerbruine vlekjes of stipjes – als een soort sterren op een zachte pigmenthemel.

Blijvend, maar meestal stabiel

Een naevus spilus blijft meestal levenslang zichtbaar, maar verandert nauwelijks. Soms neemt het in omvang toe in de groei van het kind, of verschijnen er met de jaren enkele nieuwe donkere puntjes binnen de vlek. De structuur en kleur blijven doorgaans gelijk.

• De vlek groeit vaak mee met de huid, maar blijft qua verhoudingen stabiel.

• Er is geen neiging tot spontaan verdwijnen.

• Meestal zijn er geen klachten zoals jeuk, pijn of bloeding.

Kortom: het is een huidkenmerk dat blijft, maar geen probleem hoeft te worden.

Kleine kans op kwaadaardige ontaarding

Hoewel zeldzaam, zijn er bij sommige typen naevus spilus meldingen van melanoomvorming (een vorm van huidkanker) binnen de pigmentvlek. Vooral bij grotere vormen of bij een naevus spilus met atypische (onregelmatige) kenmerken. De kans hierop is klein, maar reëel genoeg om regelmatige controle aan te raden.

Risikofactoren kunnen zijn:

• Een snelgroeiende donkere vlek ín de vlek

• Veranderingen in kleur, vorm of randen

• Jeuk, bloeden of schilfering

• Erfelijke aanleg voor melanoom

• Segmentale of grotere naevus spilus-varianten

Een dermatoloog kan goed inschatten of een specifieke vlek verhoogd risico draagt of niet.

Wanneer controleren?

De meeste mensen hoeven geen wekelijkse spiegelrondes te houden. Maar regelmatige zelfobservatie en jaarlijkse controle bij een dermatoloog zijn wél verstandig, zeker bij grotere vlekken of plotselinge veranderingen.

Aanbevolen:

• Maak een duidelijke foto van de vlek (met datum)

• Vergelijk jaarlijks op kleur, grootte, aantal stipjes

• Laat de plek controleren bij twijfel of verandering

• Vraag om een controleplan bij de dermatoloog als je meerdere atypische naevi hebt

Leven met een naevus spilus: schoonheid, niet schaamte

De gespikkelde moedervlek is in medische zin zelden iets om je zorgen over te maken. Maar sociaal of cosmetisch kan het wél impact hebben – vooral als de vlek op een zichtbare plek zit. En daar mag ook ruimte voor zijn.

Sommigen kiezen ervoor de vlek te laten verwijderen om esthetische redenen – al is dat niet altijd praktisch (zeker bij grotere vlekken). Anderen leren de vlek juist te omarmen als een uniek kenmerk. En in beide keuzes schuilt iets krachtigs: je mag zorgen voor je huid, op jouw manier.

Wat is een segmentale naevus spilus?

Een segmentale naevus spilus is een variant waarbij de lichtbruine moedervlek met donkere spikkels niet klein en afgerond is, maar een uitgestrekt, strookvormig of bandvormig gebied van de huid bedekt. Denk aan een brede vlek over een schouderblad, langs de flank of over de heup. Het patroon volgt vaak de lijnen van Blaschko – ontwikkelingslijnen van de huid die al in de embryonale fase worden aangelegd.

Bij deze vorm is de vlek:

• groter en asymmetrischer dan bij de klassieke variant

• vaak al zichtbaar vanaf jonge leeftijd

• soms licht in reliëf, maar meestal plat

• bedekt met tientallen tot honderden donkere, regelmatige stipjes of mini-moedervlekjes

Waarom is dit belangrijk?

De segmentale vorm kán iets meer risico dragen op het ontstaan van complicaties, zoals:

• Atypische naevi (moedervlekken met onregelmatige kenmerken) binnen het gebied

• In zeer zeldzame gevallen: melanoomvorming in één van de pigmentelementen

• Sporadisch: een combinatie met neurologische of andere aangeboren afwijkingen – dan spreekt men van naevus spilus syndrome, een nog zeldzamere presentatie

Om die reden wordt bij een segmentale naevus spilus vaak geadviseerd om:

• een initiële beoordeling door een dermatoloog te laten doen

• het gebied jaarlijks te laten controleren, vooral bij groei of verandering

• bij grotere zorgen een dermatoscopisch onderzoek of foto-mapping te doen

Complicaties

Melanoom (huidkanker)

In zeldzame gevallen kan een gespikkelde moedervlek transformeren in een melanoom. Dit is een agressieve vorm van huidkanker. Hoe vaak dit voorkomt is anno 2025 niet bekend. Risicofactoren voor het ontstaan van melanoom vanuit een naevus spilus zijn de aanwezigheid van een laesie sinds de geboorte en een laesie met een diameter van meer dan 4 cm.

Samengaan met andere klachten of aandoeningen

Een naevus spilus wordt ook geassocieerd met onderliggende aangeboren afwijkingen, zoals de ziekte van Recklinghausen (neurofibromatosis type I), het FACES syndroom en het Ebstein syndroom . Ook komt het voor samen met vaatafwijkingen. Dit staat bekend als phakomatosis pigmentovascularis.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een naevus spilus, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.