Mollaret-meningitis: symptomen, oorzaak en behandeling

Last Updated on 28 februari 2025 by M.G. Sulman

Mollaret-meningitis is als een spookrijder in je eigen lichaam—onvoorspelbaar, intimiderend en altijd opduikend wanneer je het het minst verwacht. Geen gewone hersenvliesontsteking die met een antibioticakuur verdwijnt, maar een mysterieuze, terugkerende variant die je keer op keer onderuit haalt en dan weer oplost alsof er niets is gebeurd. Artsen halen hun schouders op: “Niet dodelijk, geen blijvende schade.” Maar voor wie ermee leeft, voelt het anders. Hevige hoofdpijn die als een storm over je heen raast, een nek die in beton gegoten lijkt, koorts die je lichaam in een brandende hel verandert—en dat allemaal zonder aanwijsbare reden. De schuldige? Vaak het herpes simplex-virus type 2 (HSV-2), maar net zo goed een andere sluimerende infectie of een immuunsysteem dat te hard van stapel loopt. Diagnoses laten vaak jaren op zich wachten, behandelingen werken bij de één wél en bij de ander voor geen meter, en preventie is een raadsel dat nog niet volledig is opgelost. Wat vaststaat? Wie het krijgt, vergeet het nooit. Dit artikel duikt in de oorzaken, symptomen, diagnose, behandeling en alles wat je moet weten over deze medische kwelgeest.

Mollaret-meningitis: een mysterieuze herhaling van pijn

Ze had het al een keer eerder meegemaakt, maar toen dacht ze nog dat het toeval was. Een fikse hoofdpijn, een nek die voelde alsof iemand er een betonnen kraag omheen had gegoten, en een temperatuur die in sneltreinvaart omhoog schoot. De huisarts haalde zijn schouders op: ‘Waarschijnlijk een virusje. Rusten en veel drinken.’ Dat deed ze. En inderdaad, na een paar dagen trok de storm weer weg. Maar maanden later—bam!—precies hetzelfde. Dit keer eindigde ze op de SEH, waar ze met een lendenprik te horen kreeg dat het een vorm van meningitis was. Een milde variant, werd haar verteld. Niks om je zorgen over te maken. Maar daar dacht haar lichaam duidelijk anders over.

Wat ze had, bleek Mollaret-meningitis te zijn. Een zeldzame, terugkerende hersenvliesontsteking die ineens de kop opsteekt, je een paar dagen tot een week in een medische nachtmerrie dompelt, en dan weer verdwijnt alsof er niks gebeurd is. Maar vergis je niet—‘mild’ betekent in dit geval alleen dat je er meestal niet aan overlijdt. De symptomen voelen allesbehalve vriendelijk: een kloppende hoofdpijn die je hersenen lijkt te laten bonken in je schedel, misselijkheid, overgeven, een nek die protesteert bij de minste beweging, en vaak koorts die je lichaam in een sauna verandert. En dan de onzekerheid: wanneer slaat het weer toe? Want dat doet het. Meerdere keren. Zonder pardon.

De boosdoener? Vaak het herpes simplex-virus type 2, dezelfde rakker die ook verantwoordelijk is voor genitale herpes. Maar Mollaret-meningitis kan ook door andere virussen of zelfs onbekende factoren veroorzaakt worden. Het verraderlijke is dat het telkens vanzelf overgaat, waardoor artsen soms twijfelen of het überhaupt een ernstige aandoening is. Tot je patiënten spreekt die er al hun derde, vierde of vijfde episode op hebben zitten en zeggen: ‘Ik had nog liever een dubbele oorontsteking én een verstandskiesextractie zonder verdoving gehad.’

Behandeling? Moeilijk verhaal. Omdat de aanval zichzelf meestal binnen een paar dagen oplost, is er geen standaardtherapie. Sommige artsen proberen antivirale middelen, maar succes is wisselend. Anderen zeggen dat het een kwestie is van uitzitten en hopen dat je lichaam de boodschap eindelijk begrijpt. Maar mensen met Mollaret-meningitis weten één ding zeker: zodra de eerste signalen zich aandienen—dat drukkende gevoel in de nek, de opkomende hoofdpijn—kun je je koffers maar beter alvast inpakken. Want ziekenhuisbed of niet, deze vreemde indringer komt altijd onverwacht en met een vervelend gevoel van déjà vu.

Naamgeving en betekenis

De naam Mollaret-meningitis is afgeleid van de Franse neuroloog Pierre Mollaret (1898-1987), die deze terugkerende aseptische meningitis voor het eerst beschreef in 1944.

De term meningitis verwijst naar een ontsteking van de hersenvliezen (meningen), de beschermende lagen rondom de hersenen en het ruggenmerg.

Mollaret-meningitis is dus genoemd naar de arts die de aandoening karakteriseerde, en het woord ‘meningitis’ duidt op de betrokken structuur in het lichaam. Destijds was nog niet bekend dat deze terugkerende vorm van meningitis vaak door het herpes simplex-virus type 2 (HSV-2) veroorzaakt wordt. Tegenwoordig wordt de term soms vervangen door recidiverende aseptische meningitis, maar de klassieke naam blijft in gebruik ter ere van Mollaret’s werk.

FAQ Mollaret-meningitis: alles wat je wilde weten (maar misschien niet durfde te vragen)

Stel je voor: je bent net bekomen van een helse aanval met bonkende hoofdpijn, een stijve nek waar geen beweging in te krijgen is en een koorts die je in je eigen lichaam gevangen zet. Eindelijk weer op de been, denk je dat het een eenmalige gruwelervaring was. Maar dan, uit het niets, BAM—daar is het weer. Als een slechte sequel die je nooit hebt besteld. Welkom in de wereld van Mollaret-meningitis, een mysterieuze en zeldzame vorm van terugkerende hersenvliesontsteking die net zo verwarrend is voor artsen als voor de mensen die ermee moeten dealen.

Heb je hier vragen over? Logisch. Daarom deze FAQ, met heldere antwoorden zonder medische wartaal. Geen eindeloze droge uitleg, maar gewoon: wat moet je weten, wat kun je verwachten en hoe ga je ermee om? Of je nu zelf last hebt van deze hardnekkige indringer of gewoon benieuwd bent wat het precies is—hier vind je alles op een rijtje.

Vraag	Antwoord
Wat is Mollaret-meningitis eigenlijk?	Kort gezegd: een terugkerende hersenvliesontsteking die meestal door het herpesvirus wordt veroorzaakt. Het komt opzetten als een donderslag bij heldere hemel, zorgt voor helse hoofdpijn en verdwijnt daarna weer alsof er niks is gebeurd. En dan, maanden later? Hoppa, daar is-ie weer.
Hoe voelt een aanval aan?	Alsof je hoofd op ontploffen staat, je nek zo stijf is dat draaien geen optie meer is, en koorts die je lichaam in een sauna verandert. Vaak komt daar misselijkheid bij kijken, soms ook braken. Kortom: alles behalve een gezellige dag.
Komt het vaak voor?	Gelukkig niet! Het is vrij zeldzaam. De meeste artsen hebben er nog nooit een patiënt mee gezien. Maar ja, als jíj het hebt, maakt dat weinig uit, toch?
Wat veroorzaakt het?	Vaak is het de schuld van het herpes simplex-virus type 2 (HSV-2). Maar het kan ook door andere virussen of onbekende factoren komen. De wetenschap is er nog niet helemaal over uit.
Kun je het krijgen van iemand anders?	Nee, je hoeft je geen zorgen te maken dat je het overdraagt. Het virus zelf kan besmettelijk zijn (HSV-2 bijvoorbeeld), maar Mollaret-meningitis als aandoening springt niet zomaar over naar iemand anders.
Hoe weet je zeker dat het dit is en niet iets anders?	Goede vraag! De enige manier om het écht te bevestigen is een ruggenprik (lumbaalpunctie) en laboratoriumonderzoek. Maar omdat het uit zichzelf verdwijnt, wordt het vaak pas na meerdere aanvallen herkend.
Is het gevaarlijk?	Niet direct levensbedreigend, maar onderschat het niet. De pijn kan extreem zijn, en een aanval kan je compleet uitschakelen. Plus, het herhaalt zich. Je weet nooit wanneer de volgende ronde komt.
Hoe lang duurt een aanval meestal?	Meestal een paar dagen tot een week. Dan trekt het zich langzaam terug, alsof er niks is gebeurd. Tot de volgende keer...
Hoe vaak komt het terug?	Dat verschilt per persoon. Sommige mensen krijgen het twee of drie keer in hun leven, anderen meerdere keren per jaar. De pechvogels blijven ermee zitten.
Kan het helemaal verdwijnen?	Soms lijkt het na een paar aanvallen te verdwijnen, soms blijft het jarenlang terugkomen. Er is geen vaste regel. Bij sommigen dooft het gelukkig vanzelf uit.
Is er een behandeling voor?	Tsja, da’s het lastige. Omdat het vanzelf verdwijnt, is er geen standaardbehandeling. Soms worden antivirale middelen geprobeerd, maar of dat écht helpt, is nog niet helemaal duidelijk.
Moet ik naar het ziekenhuis als ik een aanval heb?	Dat hangt ervan af. Als je uitgedroogd raakt door braken of de pijn onhoudbaar wordt, dan is een ziekenhuisbezoek zeker slim. Maar als je weet wat het is en het eerder hebt gehad, kun je het thuis uitzitten—met veel rust en water.
Heeft stress invloed op de aanvallen?	Stress lijkt bij veel mensen een rol te spelen. Een aanval komt soms precies op een moment dat je al uitgeput bent. Maar bewijs? Daar zijn artsen nog niet over uit.
Kan voeding of levensstijl helpen om het te voorkomen?	Er is geen magisch dieet dat je ervan af helpt. Maar een gezonde levensstijl—voldoende slaap, stressmanagement, goede voeding—kan misschien helpen om het immuunsysteem sterker te houden.
Hoe zit het met medicatie zoals aciclovir?	Aciclovir en andere antivirale middelen worden soms voorgeschreven, vooral bij mensen met frequente aanvallen. Werkt het? Voor sommigen wel, voor anderen niet.
Is er een vaccin tegen?	Nee, helaas niet. Als het een virusgerelateerde aandoening is, zou een vaccin in theorie kunnen helpen, maar daar is nog geen specifiek vaccin voor.
Kan een aanval getriggerd worden door bijvoorbeeld griep?	Ja, soms. Griep, een andere infectie, of zelfs hormonale schommelingen lijken bij sommige mensen een aanval uit te lokken. Maar dat is per persoon verschillend.
Hoe zit het met werk en studie?	Dat hangt af van hoe vaak je het krijgt en hoe heftig de aanvallen zijn. Als het sporadisch gebeurt, kun je gewoon doorwerken. Maar als het je leven verstoort? Dan kan aanpassing nodig zijn.
Is het gerelateerd aan andere auto-immuunziekten?	Niet direct. Het is geen auto-immuunziekte, maar mensen met een overactief immuunsysteem kunnen er misschien vatbaarder voor zijn. Onderzoek loopt nog.
Kan ik er een chronische vorm van krijgen?	Bij sommige mensen lijkt het bijna chronisch, met korte periodes tussen de aanvallen. Anderen krijgen na een paar keer nooit meer een aanval. Het is onvoorspelbaar.
Wat moet ik doen als ik denk dat ik Mollaret-meningitis heb?	Naar de huisarts! Zeker als je vaker zulke aanvallen hebt gehad. Een verwijzing naar een neuroloog en een ruggenprik kunnen uitsluitsel geven.

Epidemiologie van Mollaret-meningitis

Sommige ziektes hebben een reputatie. Ze komen vaak voor, iedereen kent er wel iemand mee, en de cijfers vliegen je om de oren. Mollaret-meningitis? Die speelt in een compleet andere divisie. Dit is de mysterieuze einzelgänger onder de hersenvliesontstekingen—zeldzaam, grillig en berucht onder een kleine groep die ermee moet dealen. Artsen moeten soms opzoeken wat het precies is, patiënten krijgen te horen dat het ‘vast iets anders’ is, en ondertussen schommelt het aantal officiële gevallen ergens tussen ‘sporadisch’ en ‘wat was dat ook alweer?’.

Maar laten we eens inzoomen. Hoe vaak komt Mollaret-meningitis nu echt voor? Wie krijgt het? Speelt klimaat een rol? En waarom lijken sommige plekken op de wereld er meer of minder last van te hebben? Tijd om in de cijfers te duiken—voor zover die er zijn, want dit is en blijft een medische ninja die niet graag in statistieken gevangen wordt.

Man, vrouw, kind, volwassene: wie is de pechvogel?

Mollaret-meningitis houdt zich niet aan een vast patroon, maar er zijn wél trends te ontdekken. Wat opvalt, is dat volwassenen vaker getroffen worden dan kinderen. De piek ligt ergens tussen 20 en 50 jaar, waarbij vooral jongvolwassenen de klos lijken te zijn. En ja, dat heeft waarschijnlijk alles te maken met de boosdoener die vaak aan de basis ligt: het herpes simplex-virus type 2 (HSV-2). Dit virus—bekend van genitale herpes—ligt bij veel volwassenen op de loer en kan in sommige gevallen deze terugkerende hersenvliesontsteking triggeren.

Vrouwen lijken iets vaker getroffen te worden dan mannen, al is het verschil niet enorm. Schattingen variëren, maar in sommige studies wordt gesproken over een verhouding van 60% vrouwen tegen 40% mannen. Een mogelijke verklaring? Het immuunsysteem van vrouwen reageert net iets anders op virale infecties, en hormonale schommelingen kunnen wellicht een rol spelen in de opflakkeringen van het virus. Maar zekerheid? Die is er niet.

Nederland versus de rest van de wereld: verschillen per regio

Nederland heeft geen exacte cijfers over Mollaret-meningitis, simpelweg omdat het zo zeldzaam is en niet als meldingsplichtige ziekte geregistreerd wordt. Toch wordt geschat dat het minder dan 1 op de 100.000 mensen treft. De meeste neurologen in Nederland zien het hooguit een paar keer in hun carrière.

In de Nederlandse overzeese gebiedsdelen, zoals de Antillen en Aruba, ligt de situatie mogelijk iets anders. Warme klimaten, waar virale infecties zoals herpes sneller rondgaan, kunnen de incidentie licht verhogen. Exacte data ontbreken, maar het is aannemelijk dat in gebieden met een hogere prevalentie van HSV-2 ook Mollaret-meningitis net iets vaker voorkomt.

België? Ongeveer hetzelfde verhaal als Nederland. Geen overvloed aan gevallen, nauwelijks officiële registratie, en als je het krijgt, is de kans groot dat je arts het eerst even moet Googelen. Wereldwijd zijn er wel verschillen. In landen met minder toegang tot medische zorg wordt Mollaret-meningitis waarschijnlijk ondergediagnosticeerd of verward met andere vormen van aseptische meningitis. In de VS is er iets meer onderzoek naar, maar ook daar blijft het een rariteit.

Heeft klimaat invloed?

Op het eerste gezicht lijkt klimaat niet direct een rol te spelen in Mollaret-meningitis. Maar als je iets dieper graaft, zie je een paar interessante patronen. In gebieden waar virale infecties (met name HSV-2) vaker voorkomen—zoals warme en vochtige klimaten—zou je in theorie ook meer gevallen van Mollaret-meningitis kunnen verwachten. Logisch: meer blootstelling aan het virus, meer kans dat het zich op een rare manier uit.

Daarnaast speelt de winter in gematigde klimaten mogelijk een rol. Veel mensen krijgen in de koude maanden een lagere weerstand, waardoor sluimerende virussen (zoals herpes) ineens weer actief worden. En als dat virus toevallig Mollaret-meningitis triggert… dan heb je pech.

Genetica: erfelijke pech of puur toeval?

Hier wordt het pas echt mysterieus. Er is geen bewijs dat Mollaret-meningitis erfelijk is, maar sommige wetenschappers vermoeden dat genetische aanleg een rol kan spelen bij hoe jouw immuunsysteem reageert op virussen zoals HSV-2. Een overactief of juist te slap immuunsysteem kan bepalen of je ‘gewoon’ herpes krijgt of dat het zich op een bizarre manier uit in terugkerende hersenvliesontstekingen.

Studies naar de rol van genetica staan nog in de kinderschoenen, maar er zijn aanwijzingen dat bepaalde immuun-gerelateerde genen invloed kunnen hebben op hoe jouw lichaam reageert op virale infecties. Kort gezegd: als je een familielid hebt met Mollaret-meningitis, is dat nog geen garantie dat jij het ook krijgt, maar het kan wel iets zeggen over hoe jouw lichaam omgaat met virale dreigingen.

Pathofysiologie van Mollaret-meningitis: als je eigen immuunsysteem een glitch krijgt

Je voelt het meestal niet aankomen. Opeens knalt een helse hoofdpijn je hersenpan binnen, je nek verandert in een plank en je temperatuur schiet omhoog alsof je een menselijke kachel bent geworden. Een paar dagen later? Weg. Alsof er niets is gebeurd. En dat is precies wat Mollaret-meningitis zo’n mysterie maakt. Wat gebeurt er in hemelsnaam in dat lichaam van je? Waarom valt het aan, trekt het zich weer terug en komt het later opnieuw opdagen? Tijd om in het ontstaansmechanisme te duiken en te ontdekken waarom jouw eigen immuunsysteem zich soms als een defecte machine gedraagt.

De hoofdverdachte: herpes simplex-virus type 2 (HSV-2)

De grootste boosdoener achter Mollaret-meningitis is het herpes simplex-virus type 2 (HSV-2). Ja, datzelfde virus dat verantwoordelijk is voor genitale herpes. Maar voordat je paniekmodus aanzet—nee, dat betekent niet dat iedereen met HSV-2 automatisch hersenvliesontsteking krijgt. Verre van zelfs.

HSV-2 heeft een eigenaardige gewoonte: het verstopt zich. Na de eerste infectie verdwijnt het niet uit je lichaam, maar trekt het zich terug in zenuwcellen, vooral in de lumbosacrale ganglia (een soort zenuwknooppunt onder in je rug). Daar zit het virus in sluimermodus, meestal zonder dat je er iets van merkt. Totdat het, om wat voor reden dan ook, besluit om weer actief te worden. Normaal gesproken uit zich dat in een recidief (een terugkerende koortslip of genitale zweertjes), maar bij een heel klein percentage mensen schiet het virus om onduidelijke redenen de verkeerde kant op. In plaats van naar de huid, reist het naar de hersenvliezen (meningen), met als gevolg: een terugkerende aseptische meningitis.

Wat gebeurt er in je lichaam tijdens een aanval?

Dus stel, je hebt Mollaret-meningitis en het virus besluit om weer even de boel op stelten te zetten. Wat gebeurt er dan van binnen?

1. Het virus wordt actief: Om een nog onbekende reden (stress, een andere infectie, een hormonale verandering?) wordt HSV-2 wakker en gaat het zich vermenigvuldigen.
2. Het immuunsysteem schrikt zich rot: Jouw lichaam herkent de dreiging en zet een ontstekingsreactie in gang. Het stuurt witte bloedcellen en ontstekingsstoffen (cytokines, voor de nerds onder ons) naar de hersenvliezen.
3. De hersenvliezen zwellen op: Dit veroorzaakt de typische symptomen: barstende hoofdpijn, stijve nek, misselijkheid, koorts. Omdat er geen bacterie bij komt kijken, blijft het een aseptische meningitis.
4. De aanval stopt vanzelf: Na een paar dagen kalmeert je immuunsysteem weer, de ontsteking neemt af en jij voelt je weer redelijk normaal. Tot de volgende keer…

Waarom sommige mensen wél en anderen niet?

Dat is de miljoen-dollar-vraag. Waarom krijgt de één gewoon een koortslip en de ander een zeldzame, terugkerende hersenvliesontsteking? Er zijn een paar theorieën:

• Genetische aanleg: Misschien heeft jouw immuunsysteem nét een afwijkende reactie op HSV-2. Een paar studies suggereren dat bepaalde immuun-genen (zoals HLA-DQ varianten) invloed kunnen hebben op hoe je lichaam op virussen reageert.
• Een ‘geprikkeld’ immuunsysteem: Mensen met een overactief immuunsysteem, auto-immuunproblemen of allergieën lijken soms gevoeliger voor dit soort terugkerende infecties. Misschien reageert hun lichaam gewoon te heftig op een virus dat normaal ‘onder de radar’ zou blijven.
• Lokale zenuwbeschadiging: Als het virus zich ooit heeft verschanst in zenuwcellen en die zenuwen een beetje beschadigd zijn, kan het makkelijker richting de hersenvliezen gaan in plaats van naar de huid.
• Toeval: Soms is er geen duidelijke reden. Pech. Pure pech.

Waarom komt het steeds terug?

Dat is misschien nog wel het meest frustrerende aan Mollaret-meningitis. Je lichaam wint de strijd, maar niet de oorlog. Het virus wordt nooit helemaal uitgeschakeld, het wordt alleen tijdelijk teruggedrongen. En omdat HSV-2 zo goed is in zich verstoppen in zenuwcellen, kan het steeds opnieuw ‘uitbreken’ en de hersenvliezen irriteren.

Dit verklaart ook waarom de aanvallen vaak plotseling komen en weer verdwijnen. Je hebt geen actieve virusinfectie zoals bij griep, waarbij het virus zich door je hele lichaam verspreidt. Nee, het zit op één specifieke plek en veroorzaakt daar lokaal ellende.

Zijn er ook andere oorzaken?

HSV-2 is de bekendste dader, maar niet de enige. Soms wordt Mollaret-meningitis gelinkt aan:

• HSV-1 (de koortslipvariant): Dit virus kan ook hersenvliesontsteking veroorzaken, maar doet dat minder vaak op een terugkerende manier.
• Epstein-Barr virus (EBV): Bekend van de ziekte van Pfeiffer. In zeldzame gevallen kan dit virus ook Mollaret-achtige verschijnselen geven.
• Cytomegalovirus (CMV): Vooral een probleem bij mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals bij hiv-patiënten.
• Andere virale infecties: Denk aan enterovirussen en varicella-zoster (waterpokken/gordelroos).
• Niet-infectieuze oorzaken: In héél zeldzame gevallen kan een auto-immuunreactie de boosdoener zijn, waarbij het lichaam z’n eigen hersenvliezen aanvalt zonder dat er een virus in het spel is.

Conclusie: een virus dat liever verstoppertje speelt dan verdwijnt

Mollaret-meningitis is eigenlijk een misplaatste reactie van je immuunsysteem op een virus dat zich had moeten koest houden. Het virus (vaak HSV-2) verstopt zich in zenuwcellen, maar breekt af en toe uit en kiest de verkeerde route—recht naar de hersenvliezen. Je immuunsysteem slaat alarm, er ontstaat een ontsteking en jij ligt een paar dagen uitgeschakeld. Dan trekt het weer weg… tot de volgende keer.

Waarom jij het krijgt en iemand anders niet? Dat is nog steeds een raadsel. Misschien is het genetisch, misschien toeval, misschien een combinatie van beide. Maar één ding is duidelijk: Mollaret-meningitis mag dan zeldzaam zijn, voor wie het heeft, is het een hardnekkige vijand die telkens weer opduikt als een slechte horrorfilm met te veel sequels.

De vreemde oorzaken van een terugkerende hersenvliesontsteking

Er zijn ziektes die netjes in een hokje passen. Oorzaak A leidt tot gevolg B, en voilà, de medische wereld weet wat te doen. Maar Mollaret-meningitis? Dat is een ander verhaal. Dit is de rebelse tiener onder de hersenvliesontstekingen—onvoorspelbaar, grillig en met een comeback-ratio waar een slechte soap jaloers op zou zijn.

Wat veroorzaakt dit bizarre ziektebeeld? Waarom krijgt de één het wel en de ander niet? En hoe kan een virus dat zich meestal gedraagt, ineens besluiten om herrie te schoppen in je hersenvliezen? Tijd om in de wereld van verborgen virussen, ontsporende immuunreacties en onverklaarbare pech te duiken.

De hoofdverdachte: herpes simplex-virus type 2 (HSV-2)

Bij de meeste mensen zit HSV-2 gewoon te chillen. Geen last, geen klachten, alleen af en toe een opvlamming in de vorm van genitale herpes. Maar bij een kleine groep mensen gaat er iets mis. In plaats van zich naar de huid of slijmvliezen te begeven, trekt het virus een sprint richting de hersenvliezen, met een terugkerende ontsteking als resultaat.

Waarom? Daar is geen eenduidig antwoord op. Misschien speelt het immuunsysteem een rol. Misschien is het puur domme pech. Wat vaststaat, is dat HSV-2 in meer dan 70% van de gevallen de boosdoener is bij Mollaret-meningitis. Maar let op: dat betekent niet dat iedereen met HSV-2 een wandelende tijdbom is. Integendeel. Het overgrote deel van de dragers krijgt nóóit last van Mollaret.

Andere virale verdachten: het alternatieve lijstje

Oké, HSV-2 is de grote boeman, maar er zijn andere virussen die zich ook verdacht gedragen. Hier een paar alternatieve daders:

• HSV-1 (koortslipvirus): Normaliter bekend van lipblaasjes en soms een fatale hersenontsteking. In zeldzame gevallen kan het echter ook Mollaret-achtige verschijnselen geven.
• Epstein-Barr virus (EBV): De veroorzaker van de ziekte van Pfeiffer. Sommige artsen verdenken EBV ervan in uitzonderlijke gevallen de hersenvliezen aan te vallen en op herhaling te gaan.
• Cytomegalovirus (CMV): Meestal onschuldig, tenzij je immuunsysteem verzwakt is. Bij immuungecompromitteerde patiënten kan het zelfs levensgevaarlijke ontstekingen veroorzaken.
• Varicella-zoster virus (VZV): Bekend van waterpokken en gordelroos. Dit virus kan zich decennialang in je zenuwcellen verstoppen en plotseling de kop opsteken—en in héél zeldzame gevallen richting de hersenvliezen trekken.

Niet-infectieuze oorzaken: als je eigen lichaam tegenwerkt

Soms is er helemaal geen virus te vinden. Geen HSV-2, geen EBV, niks. En toch keert de hersenvliesontsteking terug. Hoe dan? Simpel gezegd: het immuunsysteem ziet spoken en schiet op een vijand die er niet is.

Dit kan bijvoorbeeld gebeuren bij auto-immuunziekten zoals systemische lupus erythematodes (SLE), waarbij het lichaam zichzelf aanvalt, of bij paraneoplastische syndromen, een vreemde reactie op kanker elders in het lichaam. Maar dat zijn uitzonderingen. Meestal is er wél een virus betrokken, al wordt het niet altijd gevonden in het hersenvocht.

Triggers: wat zet de boel in gang?

Een virus kan slapend aanwezig zijn zonder ooit een kik te geven. Maar bij Mollaret-meningitis lijkt er iets te gebeuren waardoor het plotseling ontwaakt en weer actief wordt. En daar wordt het interessant.

Bekende triggers:

• Stress: Of het nou werk, relatieproblemen of slaapgebrek is, stress kan het immuunsysteem uit balans brengen en zo een virus activeren.
• Andere infecties: Een simpele griep of keelontsteking kan je immuunsysteem net dat zetje geven waardoor HSV-2 of een ander virus weer de kop opsteekt.
• Hormonale schommelingen: Sommige vrouwen krijgen aanvallen rond hun menstruatiecyclus, wat erop wijst dat hormonen een rol kunnen spelen.
• Immuunonderdrukking: Denk aan medicijnen zoals corticosteroïden of chemotherapie, die je afweer tijdelijk verminderen en virussen de kans geven om toe te slaan.

De mysterieuze factor X: waarom jij wél en de rest niet?

En dan blijft de grote vraag: waarom krijgt de ene persoon Mollaret-meningitis en de ander niet? Iedereen kent wel iemand met HSV-2, maar bijna niemand kent iemand met Mollaret. Is het genetisch? Heeft het te maken met hoe je immuunsysteem op virussen reageert?

Onderzoekers hebben daar nog geen sluitend antwoord op. Er zijn aanwijzingen dat bepaalde genetische factoren (zoals HLA-typen) een rol kunnen spelen, maar bewijs ontbreekt. Misschien is het een kwestie van een perfecte storm: de juiste (of beter gezegd, verkeerde) genetische aanleg, een bepaalde infectie op een slecht moment en een immuunsysteem dat nét iets te enthousiast reageert.

Symptomen van Mollaret-meningitis

Eén moment voel je je prima, misschien een beetje moe, maar niets bijzonders. En dan—BOEM—vanuit het niets slaat het toe. Een helse hoofdpijn, een nek die verandert in beton en een koorts die je lichaam in een menselijke sauna verandert. Geen waarschuwing, geen opbouw, gewoon plotseling een regelrechte aanval op je welzijn. En het ergste? Na een paar dagen verdwijnt alles weer alsof er niks gebeurd is. Totdat het zich opnieuw aandient.

Mollaret-meningitis is als die irritante vriend die onaangekondigd opduikt en je huis overneemt. Je hebt geen idee wanneer hij komt, je hebt geen controle over hoe lang hij blijft, en als hij weg is, laat hij je achter met een vaag gevoel van wantrouwen. Want je wéét dat hij terugkomt. Maar wat zijn precies de symptomen van deze terugkerende nachtmerrie?

Hoofdpijn: geen gewone kater, maar de moeder aller koppijn

Als je denkt dat je ooit een heftige hoofdpijn hebt gehad—denk opnieuw. Dit is niet het ‘te weinig water gedronken’-niveau of de ‘ik heb gisteren iets te veel wijntjes achterover getikt’-variant. Nee, dit is een allesoverheersende, knallende pijn die voelt alsof je schedel te klein is voor je hersenen. Drukken, bonken, pulseren. Soms voelt het alsof je hoofd ieder moment uit elkaar kan spatten.

Mensen met Mollaret-meningitis beschrijven het vaak als een migraine on steroids. Licht en geluid? Een hel. Beweging? Vergeet het maar. De enige optie is een donkere kamer, een deken over je hoofd en hopen dat de storm snel overtrekt.

Een nek die verandert in een stalen pijp

Probeer je hoofd naar links te draaien. Of naar rechts. Of überhaupt een paar millimeter te bewegen. Nope. Niet te doen. Je nek voelt alsof hij in cement gegoten is. Dit heet nekstijfheid, en het is een klassiek teken van hersenvliesontsteking.

Artsen testen dit vaak met de Brudzinski-test: als je hoofd voorover buigt, trekken je knieën automatisch omhoog door de pijn. Niet echt een test die je vrijwillig wilt ondergaan, maar hé, het helpt de diagnose te stellen.

Koorts die je lichaam in een sauna verandert

Je temperatuur vliegt omhoog en je voelt je alsof je in een broeikas vastzit. De ene minuut rillen, de andere minuut zweten als een marathonloper. Dit is je lichaam dat probeert te vechten tegen wat het denkt dat een gevaarlijke indringer is.

Koorts bij Mollaret-meningitis komt vaak plotseling, stijgt snel en blijft een paar dagen hangen. En dan—poef—weg. Alsof er niets gebeurd is. Tot de volgende episode zich aandient.

Misselijkheid en braken: want hoofdpijn was blijkbaar niet erg genoeg

Alsof de pijn en koorts nog niet genoeg zijn, krijg je er vaak misselijkheid en overgeven gratis bij. Soms is het een direct gevolg van de hoofdpijn, soms lijkt het puur uit het niets te komen. Eten? Geen optie. Zelfs water binnenhouden kan lastig zijn.

Het voelt als een bizarre mix van een zware voedselvergiftiging en een migraineaanval. En het vervelende is: er is geen patroon. De ene keer heb je alleen hoofdpijn en koorts, de volgende keer hang je de hele nacht boven de wc-pot.

Extreme vermoeidheid: alsof je batterij plotseling op 1% staat

Je kunt niet meer. Echt niet. Zelfs als de hoofdpijn afneemt en de koorts zakt, blijft er een overweldigend gevoel van uitputting achter. Een simpele wandeling naar de keuken voelt als een beklimming van de Mount Everest.

Dit is niet zomaar ‘moe zijn’. Dit is complete, allesoverheersende, shutdown mode. Je lichaam heeft net een oorlog uitgevochten, en jij bent degene die de schade moet opruimen.

Tintelingen, spierpijn en vage gevoelsstoornissen

Sommige mensen met Mollaret-meningitis ervaren tintelingen in hun armen of benen, lichte spierzwakte of zelfs een tijdelijk ‘raar’ gevoel aan één kant van hun lichaam. Het is geen beroerte, maar het kan wél beangstigend zijn. Alsof je zenuwen tijdelijk in de war zijn.

Dit kan te maken hebben met de ontsteking van de hersenvliezen en de verhoogde druk in de schedel. Je lichaam is gewoon niet gemaakt voor deze plotse opflakkeringen van ellende.

Geheugenproblemen en ‘brain fog’

Je komt eindelijk weer een beetje bij, en dan besef je: je hoofd werkt niet zoals het zou moeten. Namen, afspraken, simpele taken—alles voelt een beetje… wazig. Alsof je hersenen nog steeds aan het rebooten zijn.

Mensen met terugkerende Mollaret-aanvallen melden vaak dat ze een paar dagen tot weken last hebben van ‘brain fog’. Je weet wat je wil zeggen, maar het komt er niet uit. Je probeert iets te onthouden, maar het glipt weg. Concentreren op een gesprek? Vergeet het maar.

De bizarre cyclus van verdwijnen en terugkomen

Het meest frustrerende aan Mollaret-meningitis is misschien nog wel het onvoorspelbare karakter. Je hebt een heftige aanval, ligt dagenlang in bed, en net als je denkt dat je iets ernstigs onder de leden hebt—verdwijnt het weer. Als sneeuw voor de zon.

En dat is precies waarom het zo lang duurt voordat de juiste diagnose wordt gesteld. Artsen denken vaak eerst aan griep, migraine of een andere virale infectie. Pas als het patroon zich herhaalt—één keer, twee keer, drie keer—beginnen ze aan Mollaret-meningitis te denken.

Wanneer moet je naar de dokter rennen (of liever gezegd: kruipen)?

Mollaret-meningitis zelf is niet dodelijk, maar het kan wél voelen alsof je op je laatste benen loopt. En omdat de symptomen lijken op bacteriële meningitis—wat wél levensbedreigend is—moet je altijd alert zijn.

🚨 Rood alarmsignaal? Meteen medische hulp inschakelen bij:

• Een aanval die langer dan een week aanhoudt
• Bewustzijnsverlies of verwardheid die niet wegtrekt
• Aanhoudend overgeven en uitdroging
• Epileptische aanvallen of ernstige spierzwakte
• Een stijve nek met niet-uit-te-houden hoofdpijn

Onderzoek en diagnose

Er zijn diagnoses die je na één test zwart-op-wit krijgt. Je doet een bloedonderzoek, krijgt een uitslag en voilà: je weet wat er aan de hand is. Maar Mollaret-meningitis? Dat speelt in een andere league. Dit is de detective onder de hersenvliesontstekingen, de ziekte die zich graag verstopt en dokters dwingt om speurwerk te verrichten. Geen ‘quick fix’, geen simpele ja-of-nee test.

Dus hoe kom je erachter of je met deze mysterieuze aandoening te maken hebt? Welke onderzoeken zetten artsen in? En welke innovatieve technieken worden tegenwoordig gebruikt om dit schimmige beestje eindelijk in de val te lokken?

De klassieke methoden: ouderwets, maar nog steeds nodig

Om Mollaret-meningitis te kunnen diagnosticeren, moeten artsen eerst één heel belangrijke vraag uitsluiten: is het bacteriële meningitis? Want die variant is wél levensbedreigend en moet meteen worden aangepakt. Dit betekent dat je vrijwel direct een aantal onderzoeken krijgt die als standaard gelden bij elke verdenking van een hersenvliesontsteking.

Lumbaalpunctie: de ‘favoriete’ test van niemand

Ja hoor, daar is-ie weer: de ruggenprik (ponction lombaire voor de Fransen onder ons). Niet bepaald een pretje, maar absoluut noodzakelijk.

Hierbij wordt een dunne naald in je ruggenwervelkanaal geprikt om een beetje hersenvocht (liquor cerebrospinalis) af te nemen. Dit vocht wordt vervolgens getest op tekenen van een infectie: verhoogde witte bloedcellen, eiwitten, en vooral—geen bacteriën. Want dat laatste is cruciaal: Mollaret-meningitis is aseptisch, wat betekent dat er géén bacteriën in het hersenvocht zitten.

Wat kun je verwachten als je de pech hebt om deze test te ondergaan? Nou, meestal lig je op je zij in foetushouding terwijl een arts voorzichtig de naald tussen je ruggenwervels manoeuvreert. Het klinkt erger dan het is—de verdoving helpt een hoop—maar leuk is anders.

Bloedonderzoek: een beetje spieken in je immuunsysteem

Bij elke vorm van meningitis hoort een bloedonderzoek. Artsen kijken naar ontstekingswaarden zoals CRP (C-reactief proteïne) en leukocyten (witte bloedcellen), maar in het geval van Mollaret-meningitis zijn die vaak maar licht verhoogd. Het is net alsof je lichaam denkt: er is iets mis, maar ik ga er niet ál te dramatisch over doen.

Vaak wordt er ook gekeken naar antistoffen tegen virussen zoals HSV-2, Epstein-Barr of varicella-zoster. Dit kan een indicatie geven, maar het is geen harde bewijslast—antistoffen tonen vooral aan dat je ooit in contact bent geweest met een virus, niet per se dat het op dat moment actief is.

MRI: je hersenen onder de loep

Soms wordt er een MRI-scan van het hoofd gemaakt om te kijken of er zwelling van de hersenvliezen zichtbaar is. In de meeste gevallen bij Mollaret-meningitis is er niks geks te zien, maar als er tóch afwijkingen worden gevonden, kan dit een belangrijke aanwijzing zijn. Bovendien helpt een MRI om andere oorzaken uit te sluiten, zoals auto-immuunziekten of zeldzamere neurologische aandoeningen.

De moderne speurneuzen: innovatieve tests en geavanceerde technieken

De klassieke methoden zijn handig, maar soms is er nét iets extra’s nodig om Mollaret-meningitis definitief op te sporen. Hier komen de geavanceerdere testen in beeld.

PCR-test: de DNA-detector voor virussen

Dit is misschien wel de beste tool die we momenteel hebben. Een PCR-test (polymerase chain reaction) speurt direct naar virus-DNA in je hersenvocht. Dus als Mollaret-meningitis wordt veroorzaakt door HSV-2, dan kan een PCR-test dat aantonen.

Klein probleem: als je op het verkeerde moment test (bijvoorbeeld als het virus alweer is ‘weggekropen’), kan de PCR negatief zijn, terwijl je tóch Mollaret hebt. Dit is waarom sommige mensen meerdere keren getest moeten worden voordat de diagnose rond is.

Cytologisch onderzoek: de mysterieuze Mollaret-cellen

Ooit gehoord van Mollaret-cellen? Dit zijn grote, vreemde witte bloedcellen met een grillige vorm, en ze worden soms gezien in het hersenvocht van mensen met deze aandoening. In theorie zou hun aanwezigheid de diagnose kunnen bevestigen.

Maar hier komt de catch: ze zijn er niet altijd. In sommige gevallen zijn ze tijdens de aanval aanwezig en verdwijnen ze weer. Dit maakt de test niet altijd even betrouwbaar.

Neuro-inflammatoire markers: de toekomst van de diagnose?

Onderzoekers zijn momenteel bezig met het ontwikkelen van biomarkers die Mollaret-meningitis sneller en nauwkeuriger kunnen detecteren. Dit zijn specifieke eiwitten en ontstekingsstoffen in het hersenvocht of bloed die misschien kunnen aangeven of het lichaam een terugkerende virale aanval aan het bestrijden is.

Hoewel deze tests nog niet standaard worden gebruikt in ziekenhuizen, kunnen ze in de toekomst helpen om een snellere en minder invasieve diagnose te stellen. Want laten we eerlijk zijn: als je kunt kiezen tussen een biomarker-test of nóg een ruggenprik, is die keuze snel gemaakt.

Diagnose stellen: een marathon, geen sprint

Het vervelende aan Mollaret-meningitis is dat de diagnose meestal pas na meerdere aanvallen wordt gesteld. Dit komt doordat veel van de gebruikte testen alleen tijdens een actieve aanval betrouwbare resultaten geven. Als je net in een ‘rustfase’ zit, is er weinig afwijkends te vinden.

Daarom duurt het bij veel mensen jaren voordat ze eindelijk een naam krijgen voor wat ze doormaken. Pas als artsen het patroon herkennen—terugkerende aanvallen van aseptische meningitis met spontane remissie—valt het kwartje.

Wanneer moet je aandringen op verder onderzoek?

Artsen zien Mollaret-meningitis zó weinig dat sommige patiënten weggestuurd worden met een vage diagnose zoals ‘virale meningitis’ of ‘onbekende ontsteking’. Als je denkt dat jij of iemand in je omgeving mogelijk met Mollaret te maken heeft, kun je best een beetje assertief zijn.

Hier een paar situaties waarin je een extra check moet eisen:

• Je hebt al meerdere keren een onverklaarde hersenvliesontsteking gehad
• Je hebt symptomen die typisch zijn voor Mollaret, maar geen bacteriële infectie
• Er is sprake van een voorgeschiedenis met HSV-2 of andere verdachte virussen
• PCR-testen waren negatief, maar de klachten blijven terugkomen

Behandeling van Mollaret-meningitis

Mollaret-meningitis is als een ongewenste gast die blijft terugkomen, zelfs nadat je de deur meerdere keren op slot hebt gedaan. Je hebt geen idee wanneer hij weer opduikt, hoelang hij blijft, of hoe heftig hij deze keer toeslaat. Het enige wat je wél weet? Je wilt dat hij zo snel mogelijk opzout.

Maar hoe krijg je grip op iets dat zich gedraagt als een medische Houdini? Welke behandelingen zijn er, welke werken écht, en welke zijn puur wishful thinking? Tijd om in de opties te duiken—van de standaardtherapieën tot minder bekende en experimentele methoden.

De ‘klassieke’ aanpak: uitzitten en hopen op het beste

De standaard medische reactie op Mollaret-meningitis is vaak: rustig aan, veel drinken en wachten tot het overgaat. Klinkt als een waardeloos behandelplan, maar er zit een kern van waarheid in. Omdat de aanvallen vanzelf verdwijnen, wordt er meestal geen agressieve therapie ingezet.

Wat artsen je wél aanraden:

✅ Pijnstilling – Paracetamol, ibuprofen, of als het écht erg is, zware jongens zoals tramadol. Alles om die kloppende, doordringende hoofdpijn dragelijk te maken.
✅ Rust en hydratatie – Je lichaam heeft tijd nodig om de aanval uit te zitten. Veel water drinken helpt, vooral als je koorts hebt en uitdroging op de loer ligt.
✅ Hospitalisatie bij ernstige symptomen – Als je nauwelijks kunt eten of drinken, je verward raakt of de pijn ondraaglijk wordt, kan een ziekenhuisopname nodig zijn.

Prima strategie, toch? Nou ja, totdat je beseft dat dit geen eenmalige aanval is. De ellende blijft terugkomen, en telkens weer een paar dagen uitgeschakeld zijn is op z’n zachtst gezegd verre van ideaal.

Antivirale middelen: de strijd tegen het sluimerende virus

Omdat HSV-2 in de meeste gevallen de schuldige is, ligt het voor de hand om antivirale middelen in te zetten. De bekendste opties zijn:

💊 Aciclovir – De go-to keuze bij herpesinfecties. Dit middel remt de vermenigvuldiging van het virus en wordt soms preventief voorgeschreven aan mensen met frequente Mollaret-aanvallen.
💊 Valaciclovir – Een krachtigere versie van aciclovir, met een betere opname in het lichaam. Wordt vaak als onderhoudsmedicatie gegeven bij chronische herpessymptomen.
💊 Famciclovir – Minder bekend, maar ook effectief tegen herpesvirussen.

Maar werkt dit ook bij Mollaret? Daar wordt het tricky. Sommige patiënten rapporteren minder aanvallen na langdurig gebruik van antivirale medicatie, anderen merken totaal geen verschil. Het is een beetje een “ça passe ou ça casse” situatie—het kan helpen, maar er is geen garantie.

Corticosteroïden: immuunsysteem op de rem zetten

Omdat Mollaret-meningitis eigenlijk een overreactie van je immuunsysteem op een virus is, zijn er artsen die proberen om die reactie te dempen met corticosteroïden, zoals prednison of dexamethason.

Het idee? Minder ontsteking, minder hersenvlieszwelling, en dus minder klachten. In theorie zou dit goed moeten werken, maar de praktijk is minder eenduidig.

➡ Voordelen: Kan de duur en ernst van een aanval verkorten.
➡ Nadelen: Kan bijwerkingen geven zoals slapeloosheid, opgezwollen gezicht en stemmingswisselingen.

Niet bepaald een wondermiddel, maar bij patiënten met hele heftige aanvallen kan het een gamechanger zijn.

Innovatieve en minder bekende behandelingen

Omdat Mollaret-meningitis een zeldzame aandoening is, zijn er geen specifieke, grootschalige studies naar experimentele behandelingen. Maar dat betekent niet dat er geen interessante opties zijn.

🧪 Interferon-therapie
Interferonen zijn eiwitten die je lichaam van nature aanmaakt om virussen te bestrijden. Sommige artsen speculeren dat een behandeling met interferon-alfa kan helpen om de aanvallen te onderdrukken. Het idee is dat je je immuunsysteem nét dat zetje geeft waardoor het virus zich minder vaak manifesteert. Dit wordt echter nog nauwelijks toegepast, behalve bij experimentele behandelingen.

🧪 Immuunmodulerende therapie
Sommige patiënten met Mollaret-meningitis reageren goed op IVIG (intraveneus immunoglobuline), een behandeling die vaak wordt gebruikt bij auto-immuunziekten. Het helpt je immuunsysteem om op een meer ‘normale’ manier te reageren, waardoor overmatige ontstekingsreacties geremd worden.

🧪 Hyperbare zuurstoftherapie
Ja, je leest het goed: zuurstoftherapie. Sommige artsen speculeren dat een behandeling in een hyperbare zuurstofkamer ontstekingen kan verminderen en herstelprocessen versnelt. Er is geen hard bewijs dat dit werkt bij Mollaret, maar het wordt in sommige privéklinieken aangeboden als alternatieve behandeling voor chronische virale infecties.

Alternatieve en ondersteunende therapieën

Misschien niet wetenschappelijk bewezen, maar sommige mensen zweren erbij:

🌿 L-lysine supplementen – Een natuurlijk aminozuur dat de activiteit van herpesvirussen zou kunnen onderdrukken. Werkt dit bij iedereen? Nee. Maar sommige mensen melden dat ze minder aanvallen krijgen als ze dit dagelijks slikken.

🌿 Meditatie en stressmanagement – Stress lijkt een belangrijke trigger voor Mollaret-aanvallen. Mindfulness, yoga en ademhalingstechnieken kunnen helpen om je immuunsysteem rustiger te houden en het risico op een opflakkering te verkleinen.

🌿 Keto-dieet – Dit dieet met weinig koolhydraten en veel vetten heeft een ontstekingsremmend effect en wordt soms genoemd als mogelijke manier om virale opflakkeringen te verminderen. Wetenschappelijk bewijs? Meh. Maar baat het niet, dan schaadt het niet.

Wat is de beste strategie?

De waarheid? Er is geen one-size-fits-all oplossing. Wat werkt voor de ene patiënt, doet bij de ander niks. De beste aanpak lijkt een combinatie van:

✔ Een antiviraal middel (zoals valaciclovir) om de aanvallen te verminderen
✔ Goede pijnstilling en ondersteunende zorg tijdens een aanval
✔ Eventueel corticosteroïden als de aanvallen erg heftig zijn
✔ Gezonde leefstijl en stressreductie om triggers te vermijden
✔ Innovatieve behandelingen (zoals IVIG) als standaardtherapieën niet helpen

Kortom: een kwestie van volhouden en proberen

Mollaret-meningitis heeft geen magische oplossing. De aanvallen komen en gaan, en de behandeling draait vooral om managen en minimaliseren. Artsen zitten soms met hun handen in het haar, patiënten worden gek van de terugkerende episodes, en intussen doet het virus gewoon waar het zin in heeft.

Maar er is hoop. Met de juiste combinatie van behandelingen kunnen de aanvallen minder heftig worden, of zelfs helemaal verdwijnen. Het is misschien niet de quick fix waar iedereen op hoopt, maar hé—zelfs een kleine overwinning is er één. En tot die tijd? Dan maar goed voorbereid zijn, zodat je de volgende aanval in elk geval een stap voor blijft.

Prognose: een terugkerende kwelgeest, maar geen doodvonnis

Mollaret-meningitis is als die vervelende ex die je net vergeten bent en plots weer in je leven opduikt. Je denkt dat je ervan af bent, het leven voelt weer normaal, en dan—bam!—daar is-ie weer, zonder aankondiging, zonder uitnodiging. Het goede nieuws? Het is geen levenslange gevangenisstraf. De meeste mensen zien na een paar aanvallen een afname in frequentie en intensiteit. Soms stopt het vanzelf, alsof het virus eindelijk doorheeft dat niemand op zijn bezoek zit te wachten.

Het is een vreemde ziekte. Niet progressief, niet dodelijk, maar wél slopend op het moment dat het toeslaat. De meeste patiënten kunnen tussen de aanvallen door gewoon functioneren. Werken, sporten, reizen—niets staat per se in de weg. Maar de onvoorspelbaarheid maakt het frustrerend. Je weet nooit wanneer het volgende ‘cadeautje’ zich aandient. De één heeft jaren tussen de aanvallen, de ander krijgt om de paar maanden een nieuwe ronde ellende.

Toch is er hoop. Onderzoeken tonen aan dat veel mensen na drie tot vijf aanvallen een natuurlijke afname zien. Alsof het lichaam leert omgaan met de chaos. Misschien bouwt het immuunsysteem een soort tolerantie op. Misschien raakt het virus zelf uitgeput. Hoe dan ook: de meeste mensen met Mollaret-meningitis zien het allengs verminderen.

Sommige artsen geven langetermijnbehandeling met valaciclovir of famciclovir om herhaling te voorkomen. Anderen laten het aan het lot over. Het is dus een beetje Russische roulette—je weet niet of en wanneer het stopt, maar de kans is groot dat het ooit zijn interesse in jou verliest.

Complicaties: als de ellende zich opstapelt

Op papier klinkt het misschien nog ‘mild’: geen blijvende schade, geen direct levensgevaar. Maar laten we eerlijk zijn—dat is een medische blik op de zaak. In de praktijk kan Mollaret-meningitis je leven behoorlijk op z’n kop zetten.

Chronische vermoeidheid en ‘brain fog’

Veel patiënten klagen na een aanval over concentratieproblemen, vergeetachtigheid en mentale traagheid. Het voelt alsof je hersenen vastzitten in slow motion. Je wil een zin afmaken, maar halverwege vergeet je wat je eigenlijk wilde zeggen. Dat gesprek met je baas? Geen idee waar het over ging. Sommige mensen beschrijven het als een mist in hun hoofd, alsof hun brein nog steeds aan het rebooten is.

Dit kan dagen, weken, soms zelfs maanden duren. Niet bepaald handig als je een baan hebt waarbij je helder moet nadenken of als je studeert en informatie moet verwerken.

Angst en onzekerheid

Leven met een onvoorspelbare ziekte is geen kattenpis. Mensen met Mollaret-meningitis ontwikkelen vaak een soort onderliggende angst: wanneer komt de volgende aanval? Ga je op vakantie? Dan zit ergens in je achterhoofd de gedachte: wat als ik daar weer plat ga? Heb je een belangrijke presentatie? Oei, wat als je dan ineens een aanval krijgt?

Sommige mensen vermijden bepaalde situaties of maken noodplannen ‘voor het geval dat’. Anderen negeren het zoveel mogelijk en leven gewoon door. Maar de mentale impact is reëel.

Frequent ziekenhuisbezoek

Niet iedereen belandt bij elke aanval in het ziekenhuis, maar als de symptomen hevig zijn—extreme pijn, aanhoudend braken, uitdroging—dan zit er niets anders op. En als artsen nog niet doorhebben dat je Mollaret hebt, kunnen ze je elke keer weer door dezelfde medische molen halen: bloedafname, lumbaalpunctie, hersenscans.

Sommige patiënten worden zelfs verkeerd gediagnosticeerd en krijgen antibiotica voor bacteriële meningitis—wat natuurlijk niks helpt. Anderen worden afgedaan als ‘migrainepatiënt’ en krijgen medicijnen die hun klachten niet verlichten. Het is soms een medische worsteling om serieus genomen te worden.

Zeer zeldzame complicaties

De meeste mensen met Mollaret-meningitis herstellen zonder restschade, maar in uitzonderlijke gevallen kan de ontsteking net iets te heftig worden. Dit kan leiden tot:

• Epileptische aanvallen bij mensen die gevoelig zijn voor neurologische prikkels.
• Verhoogde druk in de hersenen (maar dit komt bijna nooit voor).
• Auto-immuunreacties waarbij het lichaam overactief wordt en zichzelf gaat aanvallen.

Niet iets waar je per se wakker van hoeft te liggen, maar voor de volledigheid: ja, er kúnnen complicaties zijn. Gelukkig gebeurt dit maar zelden.

Preventie: kan je het vermijden of is het pure pech?

En nu het grote vraagstuk: kan je Mollaret-meningitis voorkomen? Kun je iets doen om ervoor te zorgen dat dit virale onheil jou met rust laat?

👉Het korte antwoord: soms.

👉Het langere antwoord: hangt af van de oorzaak.

Antivirale onderhoudsbehandeling

Als HSV-2 de boosdoener is, kan langdurig gebruik van valaciclovir de aanvallen verminderen of zelfs voorkomen. Dit wordt vooral gegeven aan mensen die meerdere keren per jaar een aanval krijgen. Het werkt niet bij iedereen, maar het kan de frequentie drastisch omlaag brengen.

Stressmanagement en immuunsysteem ondersteunen

Veel Mollaret-aanvallen lijken getriggerd te worden door stress, vermoeidheid of een andere infectie. Het is dus zinvol om je immuunsysteem zo sterk mogelijk te houden. Denk aan:

• Voldoende slaap (nee, vijf uur per nacht is niet genoeg).
• Gezonde voeding (vitamines en mineralen helpen écht).
• Regelmatig bewegen (zonder over de grens te gaan).
• Vermijden van extreme stress (makkelijker gezegd dan gedaan).

Het klinkt misschien als een ‘open deur’, maar een gezond lichaam is beter bestand tegen virale opflakkeringen.

Vaccinatie? Nope.

Er is geen vaccin tegen HSV-2, dus daar hoef je niet op te hopen. En omdat Mollaret-meningitis meestal door een sluimerend virus wordt veroorzaakt, zou een vaccin weinig verschil maken.

Vermijden van andere infecties

Sommige mensen krijgen een aanval na een gewone griep of verkoudheid. Dit komt waarschijnlijk omdat hun immuunsysteem dan verzwakt is en HSV-2 ineens wakker wordt. Je kunt dus proberen om ziekteverwekkers te vermijden:

• Handen wassen (ja, ook als je denkt dat ze schoon zijn).
• Niet in de buurt van verkouden mensen gaan zitten.
• Extra voorzichtig zijn in de winter, als virussen overal rondwaren.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over Mollaret-meningitis, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.