Gescheurde spier: oorzaken & behandeling spierscheuring

Last Updated on 23 januari 2024 by M.G. Sulman

Een gescheurde spier staat ook wel bekend als spierscheuring of spierruptuur. Ruptuur is de medische term voor verscheuring of inscheuring van weefsel. Hierbij is weefsel verscheurd of ingescheurd. Het kan voorkomen in ieder soort lichaamsweefsel, zoals een spier, de huid of een pees. Een spierscheuring kan komen als gevolg van overbelasting, snelle en abrupte bewegingen of een harde klap. Symptomen zijn acute pijn, zwelling en beperkte bewegingsvrijheid van het aangetaste lichaamsdeel. De ernst van het letsel varieert. Belangrijk is om direct na het afscheuren van een spier te koelen met ijs, water of een cold-pack gedurende 15 tot 20 minuten. Leg er wel altijd een doek tussen om bevriezing te voorkomen In ernstige gevallen kan een operatieve ingreep nodig zijn.

Spierscheur

Spierbeschadiging kan de vorm hebben van een gedeeltelijke of gehele scheur van de spiervezels en de pezen die aan de spier vastzitten. Een spierruptuur kan ook kleine bloedvaten beschadigen, waardoor lokale bloedingen of blauwe plekken ontstaan . Ook kan er pijn ontstaan die wordt veroorzaakt door irritatie van de zenuwuiteinden in het getroffen gebied.

Op welke plekken kun je een spier scheuren?

Een spier kan op verschillende plekken in het lichaam schuren. Dit is afhankelijk van de activiteiten die je uitvoert en de specifieke spieren die je gebruikt. Een spierruptuur komt het meest voor in de kuit, het bovenbeen of de hamstrings (ook wel de achterdijbeenspieren, zijn de spieren aan de achterzijde van het bovenbeen). Veelvoorkomende plekken waar een spier kan scheuren, zijn:

• Bovenbeen: De hamstrings (achterkant bovenbeen) en quadriceps (voorzijde bovenbeen) zijn twee veelvoorkomende spieren die je kunt schuren.
• Onderbeen: De kuitspier is een andere veelvoorkomende spier die kan scheuren.
• Rug: Een spier in de (onder)rug kan door plotselinge bewegingen of overbelasting (gedeeltelijk) scheuren.
• Schouder: De rotator cuff spieren zijn de belangrijkste spieren van het schoudergewricht. Deze spieren kunnen scheuren als gevolg van overbelasting of verkeerde bewegingen.
• Arm: de biceps (voorzijde arm, ook bekend als een gescheurde bicepspees) en triceps (achterzijde arm) kunnen beide geblesseerd raken en scheuren.

Zweepslag

Een zweepslag is een ander woord voor een scheurtje in een spier, meestal in de kuit. Een spierscheur wordt soms ook wel een zweepslag genoemd. Dit komt doordat je bij een spierscheur het gevoel hebt alsof je een zweep tegen je spier krijgt.

Gradatie

Qua ernst is een spierscheuring is in drie categorieën onder te verdelen:

• Graad1: Dit is de minst ernstige vorm van een spierscheuring. Er zijn slechts enkele spiervezels gescheurd en het bindweefsel rond de spier is intact. Er is meestal weinig tot geen kracht- en functieverlies.
• Graad 2: Dit betreft een matige vorm van een spierscheuring, waarbij een groter aantal spiervezels is beschadigd. Er is vaak een merkbare vermindering van kracht en functiebeperking.
• Graad 3: Dit betreft de meest ernstige vorm van een spierruptuur, waarbij de spier (volledig) is gescheurd. Er is vaak een groot verlies van kracht aanwezig en bewegingsbeperkingen.

Symptomen van een spierscheuring

De symptomen kunnen variëren, afhankelijk van de ernst van de verwonding, en kunnen zijn:

• Pijn: Vaak betreft het een acute en hevig pijn, hetgeen verergerd door beweging.
• Zwelling: Er ontstaat zwelling als gevolg doordat naast de vezels van de spier er ook bloedvaten en lymfevaten scheuren. Dan komt er dus bloed en vocht vrij en ontstaat er een zwelling.
• Beperkte bewegingsvrijheid: Het vermogen om de beschadigde spier te bewegen kan beperkt zijn, en soms is het niet mogelijk om het getroffen gebied te bewegen.
• Krachtverlies: De belastbaarheid van de beschadigde spier is vaak verminderd.
• Bewegingsbeperking: Het getroffen gebied is stijf en pijnlijk en dit beperkt de beweging.

Oorzaken van een spierruptuur

Een spierruptuur kan ontstaan door verschillende oorzaken. Veelvoorkomende oorzaken zijn:

Overbelasting

Plotselinge of repetitieve bewegingen kan de spieren overbelasten. Een spierruptuur ontstaat vaak wanneer er een plotselinge beweging wordt gemaakt. Daarbij is intensief en overmatig trainen in een korte tijd ook een belangrijke oorzaak.

Vermoeidheid

Vermoeide spieren zijn gevoeliger voor blessures, waaronder een spierruptuur. Dit geldt in het bijzonder als je plotselinge of abrupte bewegingen maakt.

Ouder worden

Met het verstrijken der jaren worden je spieren in het lichaam dunner, minder sterk en minder elastisch. Het slinken van de spieren is in feite een ouderdomskwaal dat elk jaar toeneemt.

Onderliggende medische aandoening

Bepaalde medische aandoeningen, zoals artritis of diabetes, zijn van invloed op je spiersterkte en -elasticiteit.

Trauma

Een directe impact op een spier, zoals bij een val of botsing, kan een spierruptuur tot gevolg hebben.

Behandeling van een gescheurde spier

Eerste hulp bij een spierscheuring

Bij een spierruptuur, is het belangrijk om onmiddellijk eerste hulp te verlenen:

• Houd de getroffen spier stil: beweeg de aangedane spier zo weinig mogelijk om verdere schade te voorkomen.
• Koel tussen de tien en twintig minuten met ijs of een coldpack om pijn en zwelling tegen te gaan. Nooit direct ijs aanbrengen op de huid! Stop met koelen als de pijn toeneemt.
• Leg de getroffen spier hoger: plaats iets zachts, zoals een kussen, onder de getroffen spier teneinde de bloedcirculatie te bevorderen en zwelling te verminderen.
• Neem pijnstillers: je kan vrij verkrijgbare pijnstillers, zoals paracetamol, nemen om de pijn te verlichten.

Neem in de volgende gevallen contact op met je huisarts of de spoedpost:

• Als je de arm of het been niet meer kan gebruiken.
• Als de pijn of de zwelling na 48 uur nog niet minder is geworden.
• Als de pijn verergert.

Medische behandeling

Naast bovengenoemde maatregelen zal de arts de ernst van de spier- (en peesblessure) bepalen en beoordelen of krukken of een brace nodig zijn voor een goed herstel. De arts kan ook bepalen of je je activiteitenniveau moet beperken en of revalidatieoefeningen of fysiotherapie nodig zijn. Fysiotherapie kan ingezet worden om de spiersterkte te verbeteren en de bewegelijkheid te herstellen.

Een operatie zal bij een volledige spierscheuring soms noodzakelijk zijn.

Gevolgen van een onbehandelde gescheurde spier

Een onbehandelde spierruptuur kan verschillende negatieve gevolgen hebben, waaronder:

Blijvende verzwakking

Een onbehandelde spierruptuur kan een blijvende verzwakking en beperking van de bewegelijkheid van de getroffen spier tot gevolg hebben.

Chronische pijn

Een niet goed behandelde spierruptuur kan leiden tot chronische pijn en stijfheid in de getroffen spier.

Verminderde prestaties

Een onbehandelde spierruptuur kan leiden tot mobiliteitsbeperking en gevolgen hebben voor je sportprestatie en de uitvoering van dagelijkse activiteiten.

Verminderde kwaliteit van leven

De klachten als gevolg van een onbehandelde spierruptuur kunnen van invloed zijn op de kwaliteit van leven.

Risico op blessures

Een onbehandelde spierruptuur brengt een hoger risico met zich mee op blessures, omdat de verzwakte spier kwetsbaarder is.

Herstel en prognose

Bij een gedeeltelijke spierscheuring zal het herstel grofweg 6 tot 10 weken duren. In geval van een totale spierscheuring, zullen de twee uiteinden van de spier door middel van een operatie met elkaar verbonden moeten worden. De daaropvolgende revalidatieperiode zal 8 weken tot een jaar in beslag nemen.

De volgende factoren zijn van invloed op de hersteltijd:

• Ernst van de blessure: des te ernstiger de spierscheuring, des te langer de hersteltijd.
• Leeftijd en algehele gezondheid: jongeren en mensen met een goede algehele gezondheid herstellen over het algemeen sneller.
• Behandeling: een adequaat en tijdig gestarte behandeling geeft een beter herstel.
• Motivatie en inzet: je motivatie en inzet voor de behandeling, bijvoorbeeld wat betreft in fysiotherapie en revalidatie-oefeningen, zijn van invloed op het herstel.

Preventie

Het risico op een gescheurde spier kun je verminderen door de volgende maatregelen:

• Spieren versterken: regelmatig sporten en bewegen draagt bij aan soepele en sterke spieren.
• Goede warm-up: een warming-up voor je krachttraining zorgt ervoor dat je spieren en gewrichten worden klaargestoomd, waardoor je minder snel weefselschade oploopt.
• Beschermende uitrusting voor sport of werk: het dragen van goede uitrusting, zoals kniebeschermers of schouderbeschermers.
• Overbelasting voorkomen: voorkom overbelasting van de spieren door kortstondig een te zware belasting of langdurig een lichte belasting van die spieren.
• Gezonde leefstijl: een gezonde leefstijl, bestaande uit voldoende slaap, gezonde voeding en het vermijden van ongezonde gewoonten, zoals roken, vermindert je risico op een spierruptuur.

Voeding die het genezingsproces ondersteunt

Er zijn bepaalde voedingsstoffen die het genezingsproces ondersteunen:

Eiwitten

Spieren bestaan uit eiwitten. Eiwitten spelen een belangrijke rol in de opbouw en herstel van weefsel, bijvoorbeeld nieuwe spiermassa en herstel van beschadigde spieren.

Vitamine C

Vitamine C is nodig voor de productie van collageen. Deze stof is een belangrijk onderdeel van botten, huid, spieren, pezen en kraakbeen.

Vitamine D

Vitamine D zorgt voor opname van calcium en fosfaat uit voedsel. Calcium heb je nodig voor een goede werking van je zenuwen en spieren.

Omega-3 vetzuren

Omega 3-vetzuren kunnen tal van gezondheidsklachten verminderen of zelfs verhelpen. Dat komt omdat het een sterke ontstekingsremmer is. Ze kunnen daarom ook helpen bij het herstel van spierblessures.

Koolhydraten

koolhydraten zijn een belangrijke bron van energie voor het lichaam,. e weinig inname van energie (of eiwit, of vet, of koolhydraten) verhoogt je risico op blessures.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een gescheurde spier, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.