Chondrosarcoom (kraakbeenkanker): symptomen, oorzaak en behandeling

Last Updated on 16 februari 2025 by M.G. Sulman

Stel je voor: je loopt al maanden rond met een vage, zeurende pijn in je heup of knie, soms nauwelijks merkbaar, soms als een doffe, eigenwijze druk die maar niet verdwijnt. Misschien trek je een wenkbrauw op en wijt je het aan overbelasting, een oude blessure of gewoon ‘de leeftijd’. Totdat je op een dag een bobbel voelt – iets hards, iets wat er eerst niet was. Geen scherpe pijnscheut, geen alarmerende roodheid, gewoon een stille indringer die zich diep in je bot heeft genesteld. Dit is hoe chondrosarcoom, een zeldzame maar verraderlijke vorm van botkanker, zich vaak aankondigt: niet met veel bombarie, maar als een sluipende gast die pas opgemerkt wordt als hij zich stevig heeft genesteld. Het groeit traag, maar is onverbiddelijk, en omdat het ontstaat in kraakbeen—dat flexibele laagje tussen je botten—kan het lange tijd ongemerkt blijven, verstopt tussen gewrichten en spierweefsel. Pas als de tumor groeit en druk begint uit te oefenen, gaat het alarm af. Maar dan is het vaak al een stuk verder gevorderd dan je zou hopen.

Wat is chondrosarcoom (kraakbeenkanker)?

Wanneer botpijn meer is dan een verkeerde slaaphouding

Stel je voor: je hebt al weken last van een zeurende pijn in je heup. Niet iets waar je meteen van wakker ligt, maar toch, het is er. Hardlopen? Voelt net even anders dan normaal. Een lange werkdag? Die stoel lijkt steeds minder comfortabel te zitten. Misschien verkeerd gelegen, misschien gewoon een pijntje dat erbij hoort als je ouder wordt. Totdat je ineens merkt dat die pijn niet verdwijnt. Sterker nog, het lijkt zich op te dringen, als een ongewenste gast die weigert weg te gaan.

Zo begon het ook voor Lars, een fitte veertiger die altijd op zijn mountainbike sprong om even zijn hoofd leeg te maken. Eerst dacht hij dat het een oude blessure was, iets van vroeger dat weer opspeelde. Maar toen de pijn ’s nachts wakker begon te houden, begon hij zich toch af te vragen: Zou dit iets serieus kunnen zijn?

En dat, dat is precies hoe chondrosarcoom zich vaak laat zien. Geen dramatische entree, geen knallende symptomen waar iedereen van in paniek schiet. Nee, het komt op kousenvoeten. Stiekem, langzaam, net subtiel genoeg om genegeerd te worden. Totdat het niet meer kan.

Wat is chondrosarcoom eigenlijk?

Goed, even to the point: chondrosarcoom is een zeldzame vorm van botkanker die ontstaat in het kraakbeen. Kraakbeen? Ja, dat gladde, flexibele spul dat je botten beschermt en ervoor zorgt dat je gewrichten soepel bewegen. Meestal nestelt dit type kanker zich in de lange botten—denk aan je bovenarm, bekken of dijbeen—maar het kan ook op verrassende plekken opduiken, zoals je ribben of schedelbasis.

En hier komt het verraderlijke: chondrosarcoom groeit traag. Geen agressieve stormram zoals sommige andere kankers, maar meer een sluwe indringer die langzaam terrein wint. Daardoor wordt het vaak laat ontdekt. En hoe langer het de tijd krijgt, hoe lastiger het wordt om er grip op te krijgen.

Waarom is het zo lastig te herkennen?

Het lastige is dat chondrosarcoom zich niet per se gedraagt zoals je van kanker zou verwachten. Geen schokkende veranderingen in je bloedwaarden, geen alarmerende koortsaanvallen. Vaak blijft het bij vage klachten: een zeurende pijn, een zwelling, soms een doffe stijfheid in een gewricht. Het zijn precies de soort klachten die je makkelijk afdoet als ‘niets bijzonders’.

Maar hier komt de twist: de pijn verdwijnt niet met rust. Waar een gewone spierpijn na een paar dagen vanzelf wegebt, blijft chondrosarcoom koppig aanwezig. Soms voelt het bot zelf gevoelig aan, soms lijkt er een vreemde bobbel te zitten die er eerst niet was. En als er iets is dat altijd serieus genomen moet worden, dan is het wel een bult die groter wordt zonder duidelijke oorzaak.

FAQ Chondrosarcoom

Vraag	Antwoord
Wat is chondrosarcoom eigenlijk?	Het is een zeldzame vorm van botkanker die zich nestelt in kraakbeen. Denk aan een cel die besluit zich ongevraagd te vermenigvuldigen en langzaam een tumor vormt. Niet de meest agressieve kanker, maar eentje die je niet zomaar negeert.
Doet het pijn?	Dat verschilt. Sommige mensen voelen jarenlang alleen een vage, zeurende pijn die maar niet weggaat. Anderen ontdekken het pas als een arts toevallig een bult voelt. Maar als de tumor druk begint uit te oefenen op zenuwen of botten verzwakt, ja, dan kan het flink zeer doen.
Hoe weet ik of ik het heb?	Lastig. Chondrosarcoom speelt vaak verstoppertje. Als je een zwelling opmerkt of aanhoudende botpijn hebt die niet weggaat met rust, dan is het slim om een arts te laten kijken. Zeker als je ouder bent en geen duidelijke oorzaak voor de pijn kunt bedenken.
Kan het uitzaaien?	Soms wel. De minder agressieve types blijven vaak lokaal, maar de snellere varianten kunnen zich naar andere plekken verplaatsen, meestal naar de longen. Daarom is vroeg ontdekken zo belangrijk.
Wat veroorzaakt chondrosarcoom?	Dat is de miljoen-dollar-vraag. Meestal is het gewoon pech: een foutje in het DNA van een kraakbeencel die besluit te blijven delen. Soms speelt erfelijkheid een rol of eerdere botproblemen, maar vaak is er geen duidelijke boosdoener.
Komen jongeren het ook tegen?	Zelden. De meeste gevallen duiken op bij mensen van 40 jaar en ouder. Kraakbeenkanker is dus niet de meest voorkomende kanker bij jongeren, al zijn er altijd uitzonderingen.
Kan een ongeluk of botbreuk chondrosarcoom veroorzaken?	Dat is een interessante discussie. Sommige tumoren ontstaan precies op plekken waar eerder een botbreuk was, maar niemand weet zeker of dat echt de oorzaak is. Het kan zijn dat beschadigd weefsel gevoeliger is voor mutaties, maar bewezen is het niet.
Hoe wordt het behandeld?	Opereren, als het kan. Chondrosarcoom reageert nauwelijks op chemo en bestraling is alleen nuttig in specifieke gevallen. Dus als het mogelijk is, haalt een chirurg de tumor eruit. Hoe eerder je erbij bent, hoe beter.
Wat als opereren niet mogelijk is?	Dan wordt het ingewikkelder. Soms kan bestraling helpen, vooral bij de agressievere types. Maar omdat kraakbeen niet echt dol is op doorbloeding, is chemo vaak niet effectief.
Kan ik genezen van chondrosarcoom?	Dat hangt af van het type en stadium. Bij een goed behandelbare tumor en een succesvolle operatie is de kans groot dat je ervan afkomt. Maar bij de snellere, agressieve varianten is het lastiger.
Wat als ik het niet laat behandelen?	Dan blijft de tumor groeien en kan hij uiteindelijk bot verzwakken, omliggende weefsels aantasten en in sommige gevallen uitzaaien. Niet behandelen is dus echt geen goed idee.
Is chondrosarcoom erfelijk?	In de meeste gevallen niet, maar sommige mensen met genetische aandoeningen zoals het multiple osteochondromen syndroom hebben een hoger risico. Voor de meeste patiënten is het gewoon domme pech.
Kan ik chondrosarcoom voorkomen?	Helaas niet. Er is geen dieet, geen vitaminepil, geen speciale leefstijl die je beschermt. Het is geen kanker die je krijgt door roken of slechte gewoontes, het gebeurt gewoon.
Hoe groot kan zo'n tumor worden?	Sommige blijven bescheiden, terwijl anderen zich gedragen als een ongenode gast die zich uitbreidt en alles in de weg zit. Er zijn gevallen waarbij tumoren tientallen centimeters groot worden voordat ze ontdekt worden.
Waarom werkt chemo niet goed bij chondrosarcoom?	Omdat chondrosarcoom langzaam groeit en weinig bloedvaten heeft. Chemotherapie pakt snelgroeiende cellen aan, en deze tumor is daar niet gevoelig genoeg voor.
Hoe vaak komt het voor?	Zeldzaam. Chondrosarcoom maakt minder dan 1% van alle kankers uit. Dus je hoeft je niet meteen zorgen te maken bij elk pijntje, maar onbekend maakt niet ongevaarlijk.
Wat als ik bang ben dat ik het heb?	Blijf er niet mee rondlopen. Als je een langdurige botpijn hebt of een vreemde zwelling, laat een arts meekijken. Liever te vroeg ongerust dan te laat in actie komen.
Hoe weet een arts zeker dat het chondrosarcoom is?	Dat gebeurt via beeldvorming (zoals een röntgenfoto of MRI) en uiteindelijk een biopsie. Dat laatste is de enige manier om écht zeker te weten wat voor tumor het is.
Wat is het verschil tussen een goedaardig en kwaadaardig kraakbeengezwel?	Een goedaardig gezwel groeit, maar verspreidt zich niet en valt de omgeving niet agressief aan. Chondrosarcoom doet dat wél. Daarom is de grens tussen 'geen probleem' en 'serieuze kanker' soms flinterdun.

Ontstaansmechanisme: hoe kraakbeenkanker zich stiekem een weg baant in je botten

Je lichaam is een meesterwerk van precisie. Botten, spieren, zenuwen—alles werkt samen in een subtiel spel van balans en herstel. Maar soms, heel soms, gaat er iets mis. Niet met een klap of een waarschuwing, maar in alle stilte. Dat is hoe chondrosarcoom begint: als een minuscuul foutje in de bouwplannen van je kraakbeen, een enkele cel die zich nét iets te eigenwijs gedraagt. En voor je het weet, groeit daar iets wat er niet hoort.

Kraakbeen: de flexibele ondergrond waar het mis kan gaan

Kraakbeen is een beetje de onbezongen held van je bewegingsapparaat. Het zit overal—tussen je gewrichten, in je ribben, zelfs in je neus en oren. Het is sterk, maar flexibel, en zorgt ervoor dat je botten niet als schuurpapier op elkaar knarsen. Maar, en hier komt het probleem: kraakbeen heeft nauwelijks bloedvaten. Dat is normaal geen ramp, want kraakbeencellen zijn gewend om op een laag pitje te leven. Ze vernieuwen zich traag en hebben weinig voedingsstoffen nodig. Maar áls er iets ontspoort, zoals een cel die besluit zich ongeremd te vermenigvuldigen, is er weinig in de omgeving dat het proces stopt. En zo begint de tumor zich langzaam, maar gestaag, op te bouwen.

Van een enkele cel naar een tumor die zich niets aantrekt van de regels

Alles in je lichaam heeft een systeem, een set spelregels waaraan cellen zich moeten houden. Ze delen wanneer het nodig is, stoppen als het moet en sterven keurig af als ze overbodig worden. Maar een chondrosarcoomcel? Die trekt zich daar niets van aan. Ergens in het DNA gaat een mutatie mis, een stukje genetische code dat zegt: Blijf maar delen, er is geen stopknop meer. Vaak komt dit door spontane fouten in de celdeling, maar soms speelt erfelijkheid een rol. Het resultaat? Een ophoping van kraakbeencellen die zich ongecontroleerd opstapelen en een steeds grotere massa vormen. En omdat kraakbeen van nature weinig doorbloeding heeft, is je immuunsysteem ook nog eens laat met reageren. De tumor krijgt alle tijd om zich comfortabel te nestelen.

Waarom sommige tumoren zich gedragen als trage slapers en andere als agressieve indringers

Chondrosarcomen zijn er in verschillende smaken. De meesten groeien langzaam en blijven jarenlang op hun plek, alsof ze zelf niet eens haast hebben om zich uit te breiden. Maar dan heb je de agressievere varianten—de high-grade tumoren—die zich een weg door het bot boren en zich soms zelfs verspreiden naar de longen. Die laatste zijn de echte spelbrekers: moeilijk te behandelen en vaak hardnekkig. Waarom sommige tumoren rustig blijven en anderen als een losgeslagen trein door het lichaam razen? Dat hangt af van de mutaties in het DNA van de kankercellen. Hoe chaotischer de foutjes, hoe agressiever de tumor zich gedraagt.

Waarom je er vaak pas laat achter komt

Je lichaam is slim, maar niet altijd even vocaal als het op problemen aankomt. Omdat chondrosarcoom traag groeit en geen directe schade aan zenuwen of bloedvaten veroorzaakt, voel je er in het begin vaak weinig van. Geen scherpe pijn, geen plotselinge zwelling. Totdat de tumor groot genoeg is om druk uit te oefenen op omliggend weefsel of een bot zo verzwakt dat er spontaan een breuk ontstaat. Dan pas gaan de alarmbellen af.

De kern van het probleem: een tumor die zich niet laat afremmen

Wat chondrosarcoom zo lastig maakt, is dat het zich niet gedraagt zoals veel andere kankers. Chemotherapie? Vaak weinig effect. Bestraling? Werkt alleen in specifieke gevallen. Dat komt omdat kraakbeenkanker een taaie tegenstander is: de cellen delen langzaam, maar hebben een sterke matrix om zich heen die behandelingen tegenhoudt. Dit maakt opereren vaak de enige effectieve optie.

Kraakbeenkanker is als een ongenode gast die zich stilletjes in je botten nestelt en weigert te vertrekken. Het groeit langzaam, maar gestaag, en laat zich niet zomaar wegjagen. Maar hoe eerder je het doorhebt, hoe groter de kans dat je het alsnog buiten de deur kunt zetten.

Oorzaken: waarom krijgt iemand kraakbeenkanker?

Kraakbeenkanker (chondrosarcoom) is niet bepaald de beroemdste vorm van kanker. Geen alarmerende spotjes op tv, geen maand waarin iedereen massaal lintjes draagt. Maar dat betekent niet dat het minder serieus is. Integendeel. Het is een kanker die zich stilletjes in je botten nestelt, zonder duidelijke oorzaak, zonder vooraf een waarschuwing te sturen. Waarom de ene persoon ermee te maken krijgt en de ander niet? Dat is de grote vraag. Er zijn een paar verdachten in dit mysterie—sommige meer overtuigend dan andere.

Spontane DNA-foutjes: wanneer je cellen even de weg kwijt zijn

Soms is er geen grootse verklaring nodig. Geen blootstelling aan schadelijke stoffen, geen familiegeschiedenis vol waarschuwingen. Gewoon een foutje, een minuscule ‘copy-paste’-mislukking in je DNA op het moment dat een cel zich deelt. Je lichaam herstelt normaal gesproken dit soort fouten, maar af en toe glipt er eentje door. En als die fout net in een gen zit dat de celdeling regelt, kan een kraakbeencel ineens besluiten zich onbeperkt te vermenigvuldigen. Dit is waarschijnlijk de meest voorkomende oorzaak van chondrosarcoom. Pure pech, zou je kunnen zeggen. Maar niet zomaar te voorspellen.

Erfelijke aanleg: zit het al in je genen?

In sommige gevallen is de aanleg voor chondrosarcoom al vanaf de geboorte aanwezig. Dit zie je bijvoorbeeld bij mensen met het multiple osteochondromen syndroom (ook wel multiple exostosen syndroom genoemd). Dit klinkt als een mondvol, maar het betekent simpelweg dat je lichaam spontaan goedaardige kraakbeenachtige gezwellen aanmaakt. Op zich niet per se een probleem—totdat zo’n goedaardig gezwel besluit kwaadaardig te worden. Mensen met dit syndroom hebben een verhoogd risico op chondrosarcoom, vooral als de gezwellen groot worden of op onhandige plekken zitten.

Straling: als behandelingen later toch nog hun sporen nalaten

Bestraling wordt vaak ingezet om kankercellen te doden, maar het kan op de lange termijn ook gezonde cellen beschadigen. Het is een zeldzaam gevolg, maar bij sommige mensen die in het verleden radiotherapie hebben gehad (bijvoorbeeld voor een andere vorm van kanker), kan dat later leiden tot de ontwikkeling van chondrosarcoom. Dit heeft te maken met hoe straling DNA kan beïnvloeden: de meeste cellen herstellen de schade, maar soms ontstaat er juist een mutatie die cellen oncontroleerbaar laat delen.

Trauma en eerdere botproblemen: toeval of trigger?

Soms ontstaan chondrosarcomen precies op plekken waar eerder botletsel is geweest. Een gebroken bot, een oude operatie, misschien een keer een flinke klap op een gewricht. Is dat toeval? Of zit er meer achter? De wetenschap is hier niet helemaal uit. Er zijn geen harde bewijzen dat een trauma direct kraakbeenkanker veroorzaakt, maar sommige artsen vermoeden dat herhaalde schade aan een bepaald gebied het risico kan verhogen. Dit zou kunnen komen doordat het lichaam op die plek vaker cellen moet vernieuwen en de kans op een DNA-foutje daardoor toeneemt.

Leeftijd: waarom chondrosarcoom meestal geen jongmensenkanker is

Chondrosarcoom heeft een duidelijke voorkeur: volwassenen van middelbare leeftijd en ouder. De meeste gevallen komen voor bij mensen tussen de 40 en 70 jaar. Dit past in het patroon van veel kankers die met ouderdom te maken hebben. Hoe vaker je cellen zich hebben gedeeld, hoe groter de kans dat er ergens in dat proces een fout insluipt. Je lichaam heeft een indrukwekkend reparatiesysteem, maar het is niet waterdicht. En naarmate je ouder wordt, kunnen die foutjes zich opstapelen.

Hormonale en stofwisselingsfactoren: een vaag, maar mogelijk verband

Sommige onderzoekers speculeren over een link tussen hormonen of bepaalde stofwisselingsstoornissen en chondrosarcoom. Er is nog geen keihard bewijs, maar er zijn aanwijzingen dat groeifactoren en bepaalde metabolische processen invloed kunnen hebben op de ontwikkeling van kraakbeenkanker. Dit is nog een onontgonnen terrein, maar het idee is dat bepaalde signalen in het lichaam kraakbeencellen kunnen aanzetten tot overmatige groei.

De puzzel blijft onvolledig

Bij de meeste mensen met chondrosarcoom is er geen duidelijke oorzaak aan te wijzen. Geen familiegeschiedenis, geen blootstelling aan straling, geen eerdere botproblemen. Het lijkt gewoon te gebeuren. Dit maakt het ook zo lastig om te voorkomen: er is geen test die je kunt doen, geen dieet dat je kunt volgen, geen specifieke leefstijlverandering die je risico significant verlaagt. Het blijft een ongrijpbare kanker, eentje die vaak pas opgemerkt wordt als hij er al een tijdje zit. Maar wat je wél kunt doen, is alert zijn op signalen—en nooit zomaar een onverklaarbare zwelling of aanhoudende pijn negeren. Want hoe eerder je erbij bent, hoe groter de kans dat je deze stiekeme indringer nog kunt stoppen.

Symptomen van chondrosarcoom: als je lichaam fluistert dat er iets niet klopt

Soms roept je lichaam niet, het fluistert. Kraakbeenkanker (chondrosarcoom) is een meester in de stille aanpak. Geen heftige alarmsignalen, geen koorts of extreme pijn uit het niets. Nee, het begint vaak als iets wat je makkelijk negeert. Een vage pijn. Een onverklaarbare zwelling. Misschien een stijfheid in een gewricht die niet wegtrekt. Maar op een dag merk je: dit is er al weken, misschien zelfs maanden… en het verdwijnt niet. Dat is het moment waarop je oren zou moeten spitsen.

🦴 Aanhoudende botpijn die niet verdwijnt

Oké, even serieus. Iedereen heeft wel eens pijn in spieren of gewrichten. Maar als je al een tijdje rondloopt met een zeurende, diepgewortelde pijn die niet minder wordt met rust? Dan moet je even opletten.

🔹 Het begint vaak subtiel, alsof je gewricht ‘gewoon even niet lekker zit’.
🔹 In de nacht lijkt het erger te worden – je wordt er soms zelfs wakker van.
🔹 Pijnstillers werken, maar niet écht goed. De pijn blijft ergens op de achtergrond sluimeren.
🔹 Als je drukt op het pijnlijke bot, voelt het gevoelig of zelfs pijnlijk aan.

🏀 Een zwelling die steeds groter wordt

Een bobbel? Die daar eerst niet zat? Dat is een teken om niet te negeren. Chondrosarcoom kan zich uiten als een harde zwelling, meestal diep in het bot of net ernaast.

🔹 De bult voelt stevig en groeit langzaam maar gestaag.
🔹 Het kan pijn doen, maar dat hoeft niet – soms zit ‘ie er gewoon, zonder klachten.
🔹 Als de tumor in de buurt van een gewricht zit, kan het bewegen lastig worden.

💪 Stijfheid en bewegingsbeperking

Ineens voelt je knie of heup strammer aan dan vroeger. Je denkt: Zit ik te veel? Moet ik meer bewegen? Maar wat als die stijfheid steeds erger wordt?

🔹 Chondrosarcoom in een gewrichtsgebied kan ervoor zorgen dat beweging pijnlijk of beperkt wordt.
🔹 Soms voelt het alsof je gewricht ‘vastloopt’ of gewoon niet meer zo soepel beweegt als eerst.
🔹 In sommige gevallen lijkt je lichaam zich aan te passen door anders te lopen of bepaalde bewegingen te vermijden.

🔥 Een ‘zwaar’ of drukkend gevoel in het bot

Soms is het geen pijn, maar meer een vaag, zeurend gevoel. Alsof het bot ‘opzwelt’ van binnenuit.

🔹 Dit drukkende gevoel kan komen en gaan, of juist continu aanwezig blijven.
🔹 Vaak zit het diep, waardoor het lastig te lokaliseren is.
🔹 Sommige mensen omschrijven het als een ‘brandend’ of ‘zeurend’ gevoel in het bot.

🩸 Spontane botbreuken (serieus, dit is een alarmsignaal)

Als chondrosarcoom langer blijft zitten, kan het bot zo verzwakken dat het ineens breekt bij een kleine beweging.

🔹 Een val, een verkeerde beweging of soms zelfs zomaar – en krak!, bot gebroken.
🔹 Dit gebeurt vaker bij grotere tumoren die het bot structureel hebben aangetast.
🔹 Een ‘spontane’ botbreuk zonder duidelijke reden is altijd een reden om medische hulp in te schakelen.

🫁 Kortademigheid of pijn op de borst (bij uitzaaiingen)

Als chondrosarcoom uitzaait, dan kiest het vaak de longen als volgende bestemming.

🔹 Moeite met ademhalen zonder duidelijke oorzaak? Dat kan een signaal zijn.
🔹 Soms geeft het een doffe pijn in de borstkas.
🔹 Gelukkig komt uitzaaiing niet bij alle vormen van chondrosarcoom voor, maar het is wel iets om in de gaten te houden.

Wanneer moet je naar de dokter? 🚨

Heb je al een tijdje last van:

✅ Langdurige botpijn die niet weggaat, zelfs niet met rust?
✅ Een vreemde zwelling of bult die groeit?
✅ Bewegingsproblemen zonder duidelijke reden?
✅ Plotseling een botbreuk zonder heftige val of ongeluk?

Dan is het tijd om serieus actie te ondernemen. Artsen kunnen met beeldvorming (zoals een röntgenfoto of MRI) en een biopsie vaststellen of er iets aan de hand is. Chondrosarcoom is zeldzaam, maar je lichaam kent zichzelf het best. Als iets niet klopt, laat het checken. Beter te vroeg dan te laat! 💪

Onderzoek en diagnose

Je hebt het gevoel dat er iets niet helemaal in de haak is. Een aanhoudende, zeurende pijn in je botten. Misschien een vreemde zwelling die er een paar maanden geleden nog niet zat. Of een bewegingsbeperking waarvan je geen idee hebt waar die vandaan komt. En dan komt die ene gedachte: Moet ik dit laten checken?

Het korte antwoord? Ja. Want als er iets is dat je niet wilt onderschatten, dan is het wel een tumor die zich diep in je botten verstopt. Maar hoe stellen artsen vast of het écht chondrosarcoom is? Spoiler alert: ze kunnen niet zomaar even aan je knie voelen en zeggen, ja, dat is ‘m hoor! Daar is wat meer voor nodig.

Het begint met een goed gesprek: anamnese en lichamelijk onderzoek

Voordat er überhaupt een scan of test aan te pas komt, begint een arts met iets heel simpels: praten.

🔹 Hoe lang heb je al klachten?
🔹 Wordt de pijn erger ’s nachts of in rust?
🔹 Is er een zwelling die je niet eerder had?
🔹 Heb je in het verleden botproblemen gehad, of komt kanker voor in je familie?

Daarna volgt een lichamelijk onderzoek. De arts voelt voorzichtig aan de plek waar jij klachten hebt. Is er een duidelijke bult? Is het bot gevoelig bij aanraking? Voelt het weefsel eromheen anders dan normaal? Dit geeft nog geen diagnose, maar het is wel de eerste stap om te bepalen of verder onderzoek nodig is.

Röntgenfoto: de eerste blik in je botten

Röntgenfoto’s zijn het eerste hulpmiddel om te checken wat er in je bot gebeurt. En ja, ook al lijken ze misschien een beetje oldschool, ze zijn verrassend effectief in het opsporen van afwijkingen.

🔹 Een chondrosarcoom heeft vaak een karakteristiek patroon: een mix van harde, dichte botdelen en zachter weefsel.
🔹 Soms zie je op de scan dat het bot ‘opgegeten’ lijkt te worden, alsof er een soort erosie plaatsvindt.
🔹 Bij grotere tumoren kan de buitenkant van het bot verdikt of misvormd zijn.

Maar een röntgenfoto vertelt niet alles. Hij laat zien dat er iets mis is, maar niet precies wat. Daarvoor moet je een stap verder.

MRI: de detective onder de scans

Een MRI-scan is als een vergrootglas dat je bot tot in detail bekijkt. Waar een röntgenfoto vooral harde structuren laat zien, zoomt een MRI in op de zachte weefsels, zoals het kraakbeen en de tumor zelf.

🔹 Het laat zien hoe groot de tumor is en of hij omliggende spieren of gewrichten beïnvloedt.
🔹 Het geeft informatie over de interne structuur van de tumor: zit er verkalking in? Hoe snel groeit het?
🔹 Als de tumor door het bot heen breekt of zich naar andere weefsels verspreidt, is dat hier goed zichtbaar.

Een MRI duurt meestal een half uur tot een uur. Geen pijnlijke procedure, maar je moet wel even stil liggen en die harde kloppen en zoemende geluiden verdragen.

Biopsie: de enige manier om écht zeker te weten wat het is

Je kunt honderd scans doen, maar zonder een stukje weefsel onder de microscoop te leggen, blijft het gissen. Een biopsie is dan ook de gouden standaard om vast te stellen of je te maken hebt met chondrosarcoom.

Er zijn twee manieren om dat te doen:

1. Naaldbiopsie (minimaal invasief)

   • De arts prikt met een dunne naald in de tumor en zuigt wat cellen op.
   • Voordeel: minder ingrijpend, snel gedaan.
   • Nadeel: soms niet genoeg materiaal om een definitieve diagnose te stellen.

2. Chirurgische biopsie (open biopsie)

   • Een kleine operatie waarbij een groter stuk van de tumor wordt weggehaald.
   • Voordeel: de patholoog krijgt meer weefsel om te onderzoeken.
   • Nadeel: iets ingrijpender en vraagt een kort herstel.

Onder de microscoop kijken pathologen of de cellen zich ‘normaal’ gedragen of dat ze tekenen van kanker vertonen. En ja, ze kunnen zelfs vaststellen hoe agressief de tumor zich gedraagt.

PET-scan: als er twijfel is over uitzaaiingen

Een PET-scan is een high-tech manier om te zien of de tumor zich verspreidt. Je krijgt een kleine hoeveelheid radioactieve stof toegediend (klinkt eng, is het niet) en die stof hoopt zich op in actieve tumorcellen.

🔹 Hiermee kan een arts zien of er uitzaaiingen zijn, vooral naar de longen of andere botten.
🔹 Het helpt ook om te bepalen of de tumor snel of traag groeit.
🔹 Dit onderzoek is niet standaard bij iedereen nodig, maar kan nuttig zijn als er verdenking is op uitzaaiing.

Bloedonderzoek: minder relevant, maar soms nuttig

Bij veel kankers geven bloedwaarden belangrijke aanwijzingen, maar bij chondrosarcoom is bloedonderzoek meestal niet doorslaggevend. Toch kan een arts het doen om andere aandoeningen uit te sluiten of te checken op ontstekingswaarden.

🔹 Alkalische fosfatase (ALP) kan soms verhoogd zijn bij botkanker.
🔹 Calciumwaarden kunnen helpen om botafbraak te signaleren.
🔹 Ontstekingsmarkers (zoals CRP) kunnen verhoogd zijn bij snelgroeiende tumoren.

Maar laten we eerlijk zijn: dit is geen bloedtest waarbij je meteen een diagnose krijgt.

Genetisch onderzoek: toekomstmuziek of realiteit?

In sommige gevallen wordt genetisch onderzoek gedaan om meer te begrijpen over de tumor. Dit kan vooral nuttig zijn als een arts wil inschatten hoe agressief de tumor zich zal gedragen.

🔹 Sommige chondrosarcomen hebben specifieke genetische mutaties die onderzoekers steeds beter beginnen te begrijpen.
🔹 Dit onderzoek is nog niet standaard, maar kan in de toekomst helpen om behandelingen meer op maat te maken.

Wanneer weet je zeker wat er aan de hand is?

De combinatie van beeldvorming (röntgen, MRI), biopsie en soms extra scans geeft het complete plaatje. Het kan even duren voordat je alle uitslagen binnen hebt, en dat wachten is frustrerend. Maar als er iets is dat je liever zeker wilt weten voordat er een behandelplan komt, dan is het wel wat er precies in je botten gebeurt.

Dus, als je klachten hebt die niet kloppen en een arts zegt dat verder onderzoek nodig is—neem het serieus. Want hoe eerder je weet wat er speelt, hoe beter je voorbereid bent op wat komen gaat.

Behandeling: de strijd tegen een koppige tumor

Kraakbeenkanker is geen type dat zich makkelijk laat afschrikken. Je gooit er geen pilletje tegenaan en verwacht dat het vanzelf verdwijnt. Dit is een tumor met een dikke huid – letterlijk, want kraakbeen is slecht doorbloed en dat maakt ‘m behoorlijk resistent tegen standaardbehandelingen zoals chemo. Dus, wat dan wel? Laten we de opties doornemen.

🏥 Operatie: de beste kans om de tumor weg te krijgen

Als het even kan, kiest een arts voor een operatie. Waarom? Omdat chondrosarcoom niet reageert op chemo en bestraling vaak maar een beperkt effect heeft. Dus de enige manier om echt grip te krijgen op de tumor, is door ‘m fysiek uit het lichaam te verwijderen.

🔹 Hoe groot het snijwerk wordt, hangt af van hoe diep de tumor zit en of hij zich heeft verspreid naar omliggend weefsel.
🔹 In sommige gevallen kan de tumor in z’n geheel worden weggehaald zonder dat het bot teveel schade oploopt.
🔹 Zit de tumor op een cruciale plek, zoals in het bekken of de schouder? Dan wordt het een grotere uitdaging. Soms betekent dit zelfs dat een deel van het bot vervangen moet worden door een prothese.

Extreme gevallen: amputatie
In de meeste gevallen hoeft het niet, maar bij zeer agressieve tumoren die diep in het bot zijn doorgedrongen, kan een amputatie de enige optie zijn. Dit is natuurlijk een heftig scenario, maar bij vergevorderde tumoren die niet meer veilig te verwijderen zijn, is het soms de enige manier om verdere verspreiding te stoppen.

☢️ Bestraling: wanneer een operatie niet genoeg is

Kraakbeen en bestraling zijn geen dikke vrienden, maar in sommige gevallen kan radiotherapie wél helpen.

🔹 Vooral bij high-grade chondrosarcomen, die de neiging hebben zich snel uit te breiden.
🔹 Kan ingezet worden als de tumor op een lastige plek zit waar opereren te risicovol is.
🔹 Wordt soms na een operatie gebruikt als er nog tumorcellen zijn achtergebleven.

Maar laten we eerlijk zijn: de effectiviteit van bestraling is beperkt. Chondrosarcoomcellen zijn er simpelweg niet zo gevoelig voor. Dit betekent dat het vaak als aanvullende behandeling wordt gebruikt en niet als eerste keus.

💊 Chemotherapie: de underdog die vaak tekortschiet

Bij veel soorten kanker is chemotherapie dé go-to behandeling. Maar bij chondrosarcoom? Niet echt.

🔹 Omdat kraakbeen slecht doorbloed is, komt de chemo niet goed bij de tumor.
🔹 Chondrosarcoomcellen delen zo langzaam dat chemo, die juist snelgroeiende cellen aanvalt, weinig effect heeft.
🔹 In sommige experimentele gevallen wordt chemo ingezet bij extreem agressieve of uitgezaaide tumoren, maar verwacht geen wonderen.

Er wordt wel onderzoek gedaan naar targeted therapy (gericht medicijnen ontwikkelen die specifiek chondrosarcoomcellen aanvallen), maar dat staat nog in de kinderschoenen.

🧪 Innovatieve behandelingen: de toekomst in beeld

Omdat de standaardbehandelingen niet altijd ideaal zijn, wordt er volop gezocht naar nieuwe manieren om chondrosarcoom aan te pakken. Een paar veelbelovende ontwikkelingen:

🔹 Immunotherapie: Je eigen immuunsysteem krijgt een boost om kankercellen beter aan te vallen. Dit werkt al bij sommige andere kankersoorten, en wordt nu ook bij chondrosarcoom onderzocht.
🔹 Protonentherapie: Een geavanceerde vorm van bestraling die nóg nauwkeuriger de tumor kan raken zonder omliggend weefsel te beschadigen.
🔹 Genetische therapieën: Onderzoekers zoeken naar manieren om de mutaties die chondrosarcoom veroorzaken, direct in de cel te corrigeren.

Nog geen standaardbehandeling, maar wie weet wat de toekomst brengt.

🔄 Herstel en revalidatie: het stopt niet na de operatie

Stel: de operatie is geslaagd en de tumor is weg. Wat nu?

🔹 Fysiotherapie is vaak nodig om weer kracht en mobiliteit op te bouwen, zeker als er een deel van het bot is vervangen of als gewrichten zijn aangetast.
🔹 Protheses of orthopedische hulpmiddelen kunnen nodig zijn als er veel bot is verwijderd.
🔹 Mentale ondersteuning is minstens zo belangrijk. Een kankerdiagnose (en de behandeling) hakt er mentaal in, dus psychologische begeleiding of lotgenotencontact kan enorm helpen.

🏁 Conclusie: zo snel mogelijk aanpakken is de beste strategie

Bij chondrosarcoom geldt: hoe eerder je erbij bent, hoe groter de kans dat een operatie voldoende is en verdere complicaties uitblijven. Het is een taaie tumor, eentje die zich niet makkelijk laat behandelen met chemo of bestraling. Daarom is chirurgische verwijdering meestal de beste optie. En terwijl de wetenschap hard werkt aan nieuwe behandelmethoden, is het nu vooral zaak om klachten serieus te nemen en zo snel mogelijk in actie te komen.

Prognose: Hoe ziet de toekomst eruit met chondrosarcoom?

Als je te horen krijgt dat je chondrosarcoom hebt, is de eerste vraag die in je opkomt waarschijnlijk: Hoe erg is het? Een logische gedachte, want kanker is kanker – en dat klinkt altijd ernstig. Maar chondrosarcoom is geen alledaagse tumor. Het is een geval apart, eentje met een eigen tempo en een onvoorspelbaar karakter.

De prognose? Die hangt sterk af van het type tumor, de locatie en hoe snel je erbij was.

De milde variant: lage graad, weinig haast

Bij een lagegraads chondrosarcoom is de prognose vaak best goed. Dit type tumor groeit langzaam, blijft meestal netjes binnen de grenzen van het bot en is prima te verwijderen met een operatie. Wordt het in een vroeg stadium ontdekt en kan de chirurg alles weghalen? Dan is de kans groot dat je geneest en er weinig restklachten overblijven.

🔹 Overlevingskans bij lage graad: 80-90% op 5 jaar
🔹 Terugkeer van de tumor? Klein, mits de operatie succesvol was.

De rebelse middenmoter: gemiddeld agressief

Een middelgraads chondrosarcoom gedraagt zich wat minder voorspelbaar. Het groeit sneller, kan omliggend weefsel aantasten en heeft een wat grotere kans om terug te keren. De behandeling is lastiger, en soms moet er extra bot worden weggehaald om ervoor te zorgen dat er geen restjes achterblijven.

🔹 Overlevingskans: 60-70% op 5 jaar
🔹 Kans op terugkeer: Matig, afhankelijk van hoe ‘schoon’ de operatie was.

De agressieve tegenstander: hoge graad, geen genade

En dan heb je de hooggradige chondrosarcomen – de onvoorspelbare types die zich gedragen als indringers. Ze groeien snel, laten zich niet makkelijk verwijderen en kunnen zich verspreiden naar andere delen van het lichaam, vooral de longen.

🔹 Overlevingskans: 30-50% op 5 jaar
🔹 Terugkeer of uitzaaiingen? Hoog risico, vooral als de tumor niet volledig verwijderd kan worden.

Kort gezegd: de prognose bij chondrosarcoom varieert enorm. Een klein, traag groeiend gezwel dat op tijd wordt ontdekt? Goede kans dat je er (met wat operatief ingrijpen) vanaf komt. Een agressieve tumor met uitzaaiingen? Dan wordt het een stuk ingewikkelder.

Complicaties: Wat kan er misgaan?

Niemand ondergaat een behandeling voor kanker zonder risico’s. En als het om chondrosarcoom gaat, zijn er een paar serieuze complicaties om rekening mee te houden.

Botverzwakking en breuken

Een tumor die zich diep in het bot nestelt, kan de structuur zo verzwakken dat het bot spontaan breekt.

🔹 Dit kan gebeuren vóórdat de diagnose wordt gesteld (waardoor mensen soms pas ontdekken dat er iets mis is).
🔹 Na een operatie kan het bot ook broos blijven, vooral als er een groot stuk is verwijderd.

Soms is een botvervangende prothese nodig, of in ernstige gevallen zelfs een amputatie als het bot niet meer te redden is.

Terugkeer van de tumor

Een van de grootste nachtmerries na behandeling: je denkt dat je ervan af bent, maar een paar jaar later is de tumor terug.

🔹 Dit komt vooral voor bij tumoren die niet volledig verwijderd konden worden.
🔹 Hogegradige chondrosarcomen hebben een grotere kans om terug te komen, soms agressiever dan eerst.

Dit betekent vaak een tweede operatie of aanvullende behandeling – en in sommige gevallen een moeilijker behandeltraject.

Uitzaaiingen naar de longen

Chondrosarcoom heeft een voorkeur als het gaat om uitzaaiingen: de longen.

🔹 Dit gebeurt bij de agressievere tumoren en kan lang onopgemerkt blijven.
🔹 Tegen de tijd dat het ontdekt wordt, is de behandeling vaak complexer.

Een longuitzaaiing is geen automatische doodsteek, maar het maakt het behandelplan wel intensiever. Soms betekent het extra operaties of gerichte behandelingen zoals bestraling.

Chronische pijn en bewegingsbeperkingen

Zelfs als je geneest, kan chondrosarcoom een blijvend effect hebben op je lichaam.

🔹 Botten die zijn geopereerd, kunnen stijf of minder sterk aanvoelen.
🔹 Gewrichten rondom de tumor kunnen minder soepel bewegen.
🔹 Sommige mensen ervaren blijvende zenuwpijn als er zenuwen zijn aangetast.

Revalidatie en fysiotherapie spelen hier een grote rol. Het is niet altijd een kwestie van ‘even herstellen en klaar’ – soms is het een lange weg om je lichaam weer in balans te krijgen.

Preventie: Kun je chondrosarcoom voorkomen?

Laten we direct met de deur in huis vallen: nee, chondrosarcoom is niet te voorkomen. Geen dieet, geen wondervitamines, geen speciale oefeningen die het risico verminderen. Maar wat kun je dan doen?

Luister naar je lichaam

De beste ‘preventie’ is eigenlijk gewoon alert zijn op signalen die je lichaam geeft.

🔹 Aanhoudende botpijn die niet verdwijnt? Laat het checken.
🔹 Een zwelling of bult die groter wordt? Trek aan de bel.
🔹 Moeite met bewegen zonder duidelijke oorzaak? Niet negeren.

Veel mensen schuiven klachten te makkelijk opzij. “Ach, het is vast gewoon spierpijn.” Maar als iets niet normaal voelt, dan moet je daar serieus mee omgaan.

Ken je familiegeschiedenis

Sommige mensen hebben een genetische aanleg voor botgezwellen, zoals bij het multiple osteochondromen syndroom, ook bekend als hereditaire multipele exostosen.

🔹 Als dit in je familie voorkomt, bespreek dan met een arts of regelmatige controles zinvol zijn.
🔹 Weet je dat je eerder botproblemen hebt gehad? Blijf alert op veranderingen.

Voorkom misdiagnoses

Omdat chondrosarcoom zeldzaam is, wordt het soms gemist of verward met andere aandoeningen zoals artritis of goedaardige botgroei.

🔹 Laat je niet afschepen als je klachten aanhouden.
🔹 Vraag om een röntgenfoto, MRI of een biopsie als je het gevoel hebt dat er meer aan de hand is.

Het probleem met chondrosarcoom is dat het zich stilletjes ontwikkelt. Daarom is de enige ‘preventie’ die werkt, vroegtijdige detectie.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over kraakbeenkanker, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.