Alle aandoeningen met een Y

Last Updated on 14 juni 2025 by M.G. Sulman

Er zijn niet veel aandoeningen die beginnen met een Y. Toch zijn er enkele opmerkelijke ziekten die deze letter dragen – van tropische infecties tot toxische syndromen. Vaak zijn het zeldzame of geografisch gebonden aandoeningen, die in de spreekkamer niet dagelijks voorkomen, maar wél belangrijk zijn om te kennen. Hieronder vind je een overzicht van bekende en minder bekende ‘Y’-aandoeningen.

Yersiniose

Een bacteriële infectie veroorzaakt door Yersinia enterocolitica, een darmbacterie die het vaakst wordt overgedragen via besmet voedsel – denk aan rauw of onvoldoende verhit varkensvlees. De klachten lijken opvallend veel op een blindedarmontsteking: buikpijn (meestal rechtsonder), diarree, misselijkheid en koorts. Yersiniose komt wereldwijd voor, maar wordt vaak pas laat herkend, mede doordat het ziektebeeld grillig is.

Bronnen van besmetting met Yersinia enterocolitica: rauw vlees, ongefilterd water, onvoldoende verhitting, en contact met dieren. Hygiëne is cruciaal. / Bron: Martin Sulman

Yaws (Framboesia)

Yaws, in het Nederlands ook wel framboesia genoemd, is een tropische infectieziekte die vooral kinderen in warme, arme streken treft. De boosdoener? Treponema pertenue, een bacterie verwant aan die van syfilis. De ziekte begint vaak met een opvallende framboosrode zweer op de huid, meestal op de benen of voeten, en kan zich uiteindelijk uitbreiden naar botten en gewrichten. Dankzij massale antibiotica-campagnes is yaws sterk afgenomen, maar in sommige gebieden blijft het hardnekkig aanwezig.

Framboesia-laesies op de elleboog, veroorzaakt door een infectie met de bacterie Treponema pallidum pertenue. / Bron: Wikimedia Commons

Yusho disease

Een beruchte vergiftigingsgolf uit Japan in 1968 vormt de oorsprong van deze aandoening. Mensen raakten toen besmet door het eten van rijstolie vervuild met PCB’s (polychloorbifenylen) en dioxines. De symptomen van Yusho disease zijn ernstig en divers: donkere huidverkleuringen, acne-achtige letsels, gezichtsstoornissen, gewichtsverlies en een verhoogd risico op kanker. De ziekte toonde hoe gevaarlijk milieuverontreiniging kan zijn voor de volksgezondheid.

Een stille steeg in Japan, waar een dampende pot rijstolie symbool staat voor een ramp die duizenden levens zou veranderen – het begin van het Yusho-syndroom. / Bron: Martin Sulman

Aandoeningen A-Z

A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Reacties en ervaringen

Heb jij of iemand in je omgeving te maken gehad met een van deze aandoeningen? Of wil je iets toevoegen aan deze lijst? Deel je verhaal of kennis in de reacties hieronder.