Hartaanval voorkomen: preventie van hartinfarct

Last Updated on 11 november 2023 by M.G. Sulman

Hart- en vaatziekten waren jarenlang doodsoorzaak nummer één onder zowel mannen en vrouwen in Nederland. De Hartstichting is er trots op dat hart- en vaatziekten niet langer doodsoorzaak nummer 1 zijn. Desalniettemin is er anno 2023 nog geen reden tot vreugde. Bijna 1 op de 3 Nederlanders sterft aan een hart- of vaatziekte. In 2019 zijn in totaal 37.433 personen overleden aan hart- en vaatziekten in Nederland, 18.208 mannen en 19.225 vrouwen. Voor mensen ouder dan 65 jaar, is het risico het grootst: acht van de tien mensen die sterven aan hart- en vaatziekten zijn 65 jaar of ouder. Hoewel deze statistieken niet vrolijk stemmen, kun je met bepaalde strategieën het risico op een hartaanval voorkomen.

Preventie van een hartaanval

Met deze tips kun je een hartaanval voorkómen

Het is een feit dat hoe ouder je wordt, hoe groter het risico is om een hartaanval te krijgen. Aan een eventuele genetische aanleg kun je niets doen, maar er zijn een aantal risicofactoren die je zelf bewust kunt vermijden. Allereerst is het belangrijk om aandacht te besteden aan een gezonde leefstijl. Als je genoeg beweegt, overmatige stress vermijdt, aandacht besteedt aan een uitgebalanceerd dieet en je bloeddruk in de gaten houdt, dan doe je al veel goed. Een cardiologische check is ook nuttig om ziekten zoals hartfalen, hoge bloeddruk of vasoconstrictie vroegtijdig op te sporen.

Wat helpt nu echt?

Klinkt het als een zware opgave? Het is op zich helemaal niet zo moeilijk! Hieronder staan een aantal tips en echt nuttige preventieve maatregelen die een hartaanval kunnen helpen voorkomen. Zo hebben dure vitaminesupplementen niets te maken met verstandige preventie. Het zijn vaak eenvoudige maatregelen die je zelf kunt nemen om de risico’s terug te brengen, zoals dagelijks bewegen en gezond en gevarieerd eten.

Hartaanval voorkómen met 10 maatregelen

Herken de vroege waarschuwingssignalen van een hartaanval

Enkele typische symptomen van een (dreigende) hartaanval zijn:

• pijn op de borst (angina pectoris)
• kortademigheid
• hartkloppingen (overslaand hartritme of snel/ onregelmatig kloppen)
• opgezwollen voeten en benen
• blauwachtige huidskleur (cyanose)
• een langdurige, onverklaarbare hoest
• ophoesten van bloed
• aanhoudende vermoeidheid of onwel voelen
• flauwvallen

Maar soms zijn de symptomen van een (dreigende) hartaanval niet zo duidelijk. Je kan pijn ervaren wat lijkt op brandend maagzuur of zelfs de griep. En de symptomen van een tweede hartaanval zijn niet hetzelfde als die van de eerste. Neem direct contact op met je huisarts of bel het alarmnummer bij de eerste tekenen van een mogelijke hartaanval.

Overleg met je de arts over medicijnen die het risico verhogen

Hormoonvervangende therapie en tot 2011 rosiglitazon voor diabetes (de Europese geneesmiddelen autoriteit EMA heeft in 2010 besloten het diabetesmedicijn rosiglitazon van de markt te halen) zijn voorbeelden van medicijnen die het risico op een hartaanval kunnen verhogen. Vraag je arts naar eventuele minder risicovolle alternatieven. Er is geen associatie gevonden tussen het gebruik van COX-2-remmers (bij reumatoïde artritis) en het optreden van een hartinfarct of acute hartdood. Wel werd een licht verhoogd risico van beroerte/TIA en het gebruik van COX-2-remmers gevonden.

Bloeddruk controleren

Hoge bloeddruk is een belangrijke risicofactor voor een hartaanval. Als je bent gediagnosticeerd met prehypertensie (een voorbode voor de ontwikkeling van hoge bloeddruk of hypertensie, 120/80 mm Hg tot 139/89 mm Hg) of hypertensie (140/90 mm Hg of hoger), moet je je bloeddruk laten behandelen. De arts zal de juiste medicijnen toedienen en je leefstijladviezen geven, maar je bloeddruk moet ook regelmatig gecontroleerd worden. Je kunt ook thuis je bloeddruk meten. Dat kan een beter beeld geven van je bloeddruk dan enkele metingen bij de huisarts. Je kunt op internet of bij de apotheek betrouwbare, klinisch gevalideerde bloeddrukmeters kopen.

Let op je cholesterolgehalte

Een te hoog cholesterolgehalte is een belangrijke risicofactor voor hart- en vaatziekten. Bij een te hoog cholesterolgehalte in het bloed is het vooral van belang matig te zijn met verzadigd vet.

Houd diabetes onder controle

Drie van de vier personen met diabetes zal uiteindelijk sterven aan een vorm van hart-en vaatziekte. Maar door je bloedsuikerspiegel onder controle te houden en alle aanbevolen medicijnen te nemen, kan een diabeticus zijn risico aanzienlijk verminderen. Als je geen diabetes hebt, is het belangrijk om te voorkomen dat je deze aandoening ontwikkelt door regelmatige lichaamsbeweging en het handhaven van een gezond gewicht.

Eet gezond

De American Heart Association, de Amerikaanse hartstichting, biedt specifieke voedingsrichtlijnen voor het verminderen van het risico op een hartaanval. Het beste is een dieet rijk aan volle granen, groenten, fruit, vis, gevogelte, mager vlees en vetarme of vetvrije zuivelproducten. Minder zout eten verkleint de kans op hart- en vaatziekten. Vrouwen en mannen moeten niet meer dan één alcoholische drank per dag drinken en bij voorkeur laat je de drank helemaal staan. En alle volwassenen moeten elke dag ongeveer 25 tot 30 gram voedingsvezels tot zich nemen.

Doe aan regelmatige lichaamsbeweging

Regelmatige lichaamsbeweging is essentieel voor de algemene cardiovasculaire gezondheid en is de sleutel tot het voorkomen van een hartaanval. Maar hoeveel beweging is voldoende? Elke dag een half uur matig intensief bewegen (stevig wandelen, fietsen, enz.) heeft al een gunstig effect op je gezondheid.

Bereik en handhaaf een gezond gewicht

Overgewicht of obesitas is een belangrijke risicofactor voor hart- en vaatziekten. De beste manier om te bepalen je lijdt aan overgewicht of obesitas is om je body mass index of BMI te berekenen. Aan de hand hiervan kun je eenvoudig bepalen of je gewicht goed is voor jouw lengte. De BMI wordt berekend door het lichaamsgewicht in kilo’s te delen door de lengte in meters en de uitkomst nog een keer te delen door de lengte. Is de uitkomst hoger dan 25, dan ben je medisch gezien te zwaar en doe je er verstandig aan om wat gewicht te verliezen.

Stoppen met roken

Roken is één van de grootste risicofactoren voor een hartaanval. Roken verhoogt het risico op hart- en vaatziekten. Schadelijke deeltjes in tabaksrook hebben diverse nadelige effecten op de bloedvaten en het is van invloed op de werking van het hart. Door roken vernauwen de bloedvaten, waardoor de bloeddruk stijgt. De wand van de bloedvaten raakt beschadigd en aldus versnelt het proces van slagaderverkalking. Door roken verminder je het zuurstofgehalte in het bloed.

Pak stress en depressie aan

Een belangrijk aspect voor het handhaven van een goede cardiovasculaire gezondheid en het voorkomen van een hartaanval is het minimaliseren stress, woede en depressie. Ook eenzaamheid heeft een nadelige invloed op je fysieke gesteldheid. Ontplooi activiteiten die je een prettig gevoel geven en je de kans bieden om aansluiting te vinden bij anderen. Een goed gevoel alleen kan geen hartaanval voorkomen, maar kan wel belangrijke bijdrage leveren aan een lang en gezond leven.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over het voorkomen van een hartaanval of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.