Last Updated on 11 november 2023 by M.G. Sulman
Normaal gesproken is urine (licht)geel van kleur. Groen gekleurde urine kan onschadelijk zijn, maar het kan ook een teken zijn van een zeldzame genetische aandoening of een urineweginfectie met pseudomonas. De kleur van je urine kan veel prijsgeven over je gezondheid. Twijfel je en weet je niet je aan moet met het feit dat je groene urine plast? Neem bij twijfel altijd contact op met je huisarts.
Wat is urine of plas?
Functie van de nieren
De nieren zijn twee boonvormige organen. Zij liggen hoog achter in de buiktholte, achter het buikvlies en zijn verantwoordelijk voor het filteren van je bloed. Met andere woorden: ze verwijderen giftige stoffen c.q. afvalstoffen uit je lichaam, zoals afbraakproducten uit de eiwitstofwisseling. De stoffen die je lichaam niet nodig heeft, worden via de urine uitgescheiden. Een normale urineproductie is ongeveer 1,5 liter per dag, maar dat hangt af van veel factoren. Bijvoorbeeld de hoeveelheid water die je drinkt, het weer, lichamelijke activiteit of bijkomende ziekten.
Urine
Urine is kortom een filterproduct van je bloed. Wat gebeurt er precies bij het filteren? Het filtert water en kleine deeltjes in de nieren. Bepaalde stoffen worden actief uitgescheiden, en weer andere stoffen worden weer uit de voorurine opgenomen. Voorurine bestaat uit water, afvalstoffen zoals ureum (afkomstig van de lever)
Kenmerken van gezonde urine
Normaliter is urine lichtgeel van kleur. Dit komt door urobilinogeen, een afbraakproduct van het galpigment bilirubine, dat op zijn beurt een afbraakproduct is van het rode bloedpigment hemoglobine. Urine kan echter veel verschillende kleuren aannemen, van kleurloos tot donkerbruin tot diepzwart, bijna alle kleuren zijn denkbaar. Het tijdstip van de dag heeft ook invloed op de kleur van de urine. ’s Ochtends is je urine meestal donkergeel. Dat je ochtendurine donker is komt doordat het ureum ’s ochtends meer geconcentreerd is. Bij verhoogde vochtopname is de urine kleurloos of transparant. Dit komt door een sterke verdunning.
Wat de kleur van je urine te betekenen heeft
Oorzaken van groene urine
Groene urine, dat klinkt merkwaardig en bijna buitenaards. Toch kan het voorkomen dat je plas er groen uitziet. Maar in de meeste gevallen heeft het geen ernstige oorzaak. Er zijn grofweg drie mogelijke oorzaken van groene urine:
- voeding en kleurstoffen
- medicijnen
- onderliggende aandoeningen
Voeding en kleurstoffen
Voedsel kan verband houden met groene urine. Een groene verkleuring kan bijvoorbeeld ontstaan na het nuttigen van grote hoeveelheden asperges of drop. Voedseladditieven zoals bepaalde kleurstoffen, bijvoorbeeld briljantblauw FCF (E 133) of patentblauw V (E 131), kunnen de urine ook groen maken. In enkele andere landen, zoals Australië en de VS is E131 verboden.
Medicijnen
Bovendien veroorzaken medicijnen vaak verkleuring van de urine, bijvoorbeeld geneesmiddelen uit de fenothiazinefamilie, zoals promethazine of propofol. Promethazine is een eerste generatie anti-histaminemiddel. Propofol is een intraveneus anestheticum voor het toepassen van algehele anesthesie.
Daarnaast kunnen de geneesmiddelen metoclopramide of amitriptyline een groenachtige plas veroorzaken. Metoclopramide is een geneesmiddel om misselijkheid en braken bij chemotherapie te voorkomen. Amitriptyline is een tricyclisch antidepressivum.
Onderliggende aandoeningen
Urineweginfectie
Bepaalde bacteriële infecties kunnen ook een blauwe verkleuring veroorzaken, die bij vermenging met de gele urine de kleur groen oplevert. Dit zijn bijvoorbeeld urineweginfecties met Pseudomonas-bacteriën. Een urineweginfectie wordt vaak veroorzaakt door andere soorten bacteriën. Grofweg 90% van de urineweginfecties wordt veroorzaakt door de gramnegatieve bacterie Escherichia coli. In de volksmond wordt E. coli ook wel de poepbacterie genoemd. Dat komt doordat deze groep bacteriën van nature aanwezig is in de darmen van mensen en dieren en via je poep mee naar buiten komt.
Blauwe luiersyndroom
Een zeer zeldzame oorzaak van groene urine is de genetische aandoening ‘blauwe luiersyndroom’. De medische benaming is familiale goedaardige hypercalciëmie. Dit is een zeldzame erfelijke aandoening. Het wordt ook wel blauwe luiersyndroom genoemd omdat borelingen met deze stoornis blauwe urine hebben en dus blauwe luiers hebben als ze hebben geplast. Dit komt door een hoge concentratie van het aminozuur tryptofaan. De stof wordt niet goed opgenomen en de uitscheidingsproducten in de urine worden bij contact met lucht blauwachtig, soms blauwgroen.
Hyperbiliverdinemie
Hyperbiliverdinemie is een zeldzame, genetische leverziekte. Het kan zich manifesteren als zogeheten ‘groene geelzucht’, wat een groene verkleuring is van de huid, urine, serum en andere lichaamsvloeistoffen, als gevolg van verhoogde biliverdine wat komt door inefficiënte omzetting naar bilirubine. Biliverdine is een metaboliet (stofwisselproduct) van heem en bij de afbraak van erytrocyten (rode bloedlichaampjes) wordt heem vervolgens door biliverdinereductase omgezet in bilirubine. Als deze omzetting niet goed verloopt, ontstaat er hyperbiliverdinemie. Hyper betekent ‘bovenmatig’.
Ziekte van Hartnup
De ziekte van Hartnup is een zeldzame autosomaal-recessieve genetische afwijking. Deze ziekte wordt veroorzaakt door een stoornis in het aminozuurmetabolisme. Hierdoor scheid je verschillende aminozuren uit in je urine en ontlasting. Je urine kan groen kleuren.
Bijkomende symptomen
Naast de groenige urine merk je mogelijk andere symptomen op. Deze zijn altijd gebaseerd op de onderliggende oorzaak. Een urineweginfectie leidt vaak tot klachten als brandende pijn bij het urineren, frequent urineren en soms ongecontroleerd urineverlies. Een stekende en hevige pijn in de (onder)buik en/of onderrug en jeuk bij de geslachtsorganen, kunnen ook voorkomen.
Huisarts raadplegen bij groen gekleurde plas
Als de groene kleur meerdere dagen aanhoudt en je geen voedsel hebt genuttigd dat de groene kleur kan verklaren, dien je een arts te raadplegen. Maak bij voorkeur een afspraak met je huisarts. De arts zal onderzoeken of er sprake is van een urineweginfectie en indien nodig een antibioticum voorschrijven. Zeker als er bloed in de urine zit, moet je je bezoek aan de dokter niet uitstellen.
De kleuring kan bij elke persoon anders worden waargenomen. De intensiteit wordt beïnvloed door de stofwisseling en de pH-waarde van je urine. Bij sommige mensen kleurt de urine wat groenig door bepaalde medicijnen en anderen mensen merken een groenige urinekleur op na het eten van asperges. Deze vragen kunnen je helpen bij het zoeken naar een verklaring van de groene urinekleur:
- Heb je de afgelopen dagen medicijnen gebruikt of voedsel gegeten dat groene urine kan veroorzaken? Raadpleeg bij twijfel de bijsluiter.
- Let op de bijbehorende symptomen: Heb je last van algehele malaise (een algemeen gevoel van ziekte), problemen met urineren (branderig gevoel) of bloed in de urine? Dan is er mogelijke sprake van een urineweginfectie. Raadpleeg in dat geval je huisarts. Je moet ook een arts raadplegen als je urine aanhoudend donkergekleurd is of troebel.
- Observeer en onderneem actie: Als de urine na een paar dagen niet normaliseert, moet je een arts raadplegen.
- Raadpleeg bij twijfel altijd je huisarts.
Informatieve video over groene urine
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over groene urine. Of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
