Last Updated on 24 februari 2024 by M.G. Sulman
Bij een achillespeesruptuur is de achillespees gescheurd. Hierbij is de pees tussen kuitspier en hielbeen is (in)gescheurd. Het voelt als een harde trap tegen de achillespees. Deze klacht trekt niet weg. Je houdt pijn en kunt niet of nauwelijks lopen. Het komt vooral voor bij mensen die recreatief sporten. Met name mannen tussen de dertig en veertig jaar worden er vaak door getroffen , maar het kan iedereen overkomen. De achillespees (tendo calcaneus of tendo Achillis) is een dikke en sterke pees. Deze pees loopt aan de achterzijde van de voet en enkel. Het zorgt ervoor dat je voet zich met kracht kan afzetten van de grond als je springt, hardloopt of wandelt. De achillespees kan scheuren als de kuitspieren plotsklaps krachtig worden aangespannen. Dit gebeurt vaak tijdens het sporten, met name bij een snelle start of een onverwachte beweging. Bij een gescheurde achillespees dringt de vraag zich op: opereren of niet? De meeste gescheurde achillespezen hoeven gelukkig niet langer geopereerd te worden.
Wat is een achillespeesruptuur?
Een achillespeesruptuur duidt op een scheur in de pees die je kuitspieren verbindt met je hielbeen. Het is een veel voorkomende blessure die meestal optreedt tijdens het sporten. Als je je achillespees scheurt, zul je het moeilijk vinden om te lopen, rennen, trappen te lopen of op je tenen te staan.
Vóórkomen
Een gescheurde achillespees is een veel voorkomende sportblessure. Ze komen het meest voor bij mensen van 30 tot 40 jaar en dan vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Zogenaamde recreatieve ‘weekendsporters’ lopen risico. Dit zijn meestal volwassenen van 30 jaar en ouder die niet regelmatig trainen en dan opeens met een hoge intensiteit trainen. Je achillespees wordt zwakker naarmate je ouder wordt.
Oorzaak van een gescheurde achillespees
Plotselinge bewegingen die de achillespees belasten, kunnen leiden tot een ruptuur. Meestal scheur je de achillespees tijdens het sporten. De grootste boosdoeners zijn sporten waarbij je plotseling moet stoppen, starten en draaien, zoals voetbal, basketbal, tennis of squash. Nog ene laatste snelle sprint inzetten bij hardlopen kan ook de oorzaak zijn.
Achillespeesscheuren zijn niet altijd een sportblessure. Je kunt je achillespees scheuren door te struikelen, een trede te missen bij het naar beneden gaan of per ongeluk in een gat te stappen en je enkel te verdraaien (verstuikte enkel).
Risicofactoren
Sommige medicijnen, waaronder bepaalde antibiotica en een injectie met corticosteroïden in het gebied, kunnen de achillespees verzwakken. Hierdoor loop je een groter risico op een scheur in je achillespees. Recreatieve sporters die in het weekend volop aan de bak gaan, lopen een groter risico op een gescheurde achillespees. Vooral mannen in de leeftijd van 30 tot 40 jaar behoren tot de groep té enthousiaste weekendsporters.
Symptomen van een achillespeesruptuur
Het klassieke teken van een volledig gescheurde achillespees is het voelen (en soms horen) van een knal of plop aan de achterkant van je enkel. Mensen denken vaak ten onrechte dat iets hen heeft geraakt, maar ze voelen de pees breken.
Andere courante symptomen zijn onder meer:
- Scherpe, plotselinge pijn in de enkel bij de hiel (acute achillespeespijn).
- Een pijnlijke en stijve achillespees, waardoor lopen moeilijker wordt.
- Tevens ontbreekt de kracht om op je tenen te staan.
- Warmte, roodheid en zwelling kan rond de achillespees voorkomen.
- Gevoeligheid op de plek waar de pees is gescheurd.
Complicaties
Een gescheurde achillespees vereist medische aandacht. Zonder behandeling geneest een achillespeesruptuur mogelijk niet goed. Dit kan het risico vergroten op een recidief. Dit betekent dat de pees nog een keer scheurt.
Onderzoek en diagnose
Vraaggesprek met de arts
Bij het diagnosticeren van een achillespeesruptuur zal de arts vragen stellen over hoe en wanneer het letsel is ontstaan en of je de pees reeds eerder hebt geblesseerd of soortgelijke symptomen hebt ervaren. Daarna volgt lichamelijk onderzoek.
Lichamelijk onderzoek
Voet en enkel onderzoeken
De arts zal je voet en enkel onderzoeken, waarbij een ‘lege plek’ boven de hiel kan worden gevoeld, tenzij er zwelling aanwezig is.
Thompson test
Een veel voorkomende fysieke test die de arts kan uitvoeren, is de Thompson test, ook wel de Simmonds’ test of Simmonds-Thompson test genoemd. Om de test uit te voeren, moet je op je buik liggen, met je gezicht naar beneden. Je voeten hangen buiten de onderzoekstafel. De test is positief als knijpen in de kuitspieren van de aangedane zijde resulteert in geen beweging (geen passieve plantairflexie) van de voet. De test is negatief wanneer knijpen in de kuitspier resulteert in een neerwaartse buiging van de voet. Beide uitkomsten zijn duidelijk te zien op de onderstaande video:
De Thompson test is één van de belangrijkste klinische testen om een ruptuur van de achillespees te bevestigen dan wel uit te sluiten.
Bewegingsbereik en spierkracht
Bewegingsbereik en spierkracht worden geëvalueerd en vergeleken met de niet-aangedane voet en enkel. Als de achillespees gescheurd is, zal je minder kracht hebben om naar beneden te duwen (zoals bij een gaspedaal) en zal je moeite hebben met het staan op de tenen.
Beeldvormend onderzoek
Met behulp van een echo, MRI-scan of röntgenonderzoek kan een gescheurde achillespees vastgesteld worden.
Behandeling van een achillespeesruptuur
Een gescheurde achillespees: opereren of niet? De behandelingsopties voor een achillespeesruptuur zijn:
Chirurgische behandeling
Sommige mensen met een gescheurde achillespees kunnen baat hebben bij een operatie om een volledig gescheurde achillespees te herstellen. Het doel van de operatie is om de pees weer aan elkaar te hechten. Dat hechten kan op verschillende manieren. In sommige gevallen moet het beschadigde deel (of de hele pees) mogelijk worden verwijderd en vervangen door weefsels dat uit een ander deel van je voet zijn genomen.
Niet-chirurgische opties
De meeste gescheurde achillespezen hoeven anno 2024 niet langer geopereerd te worden. Niet-chirurgische behandeling van een achillespeesruptuur is erop gericht de pees op natuurlijke wijze te laten genezen terwijl deze is geïmmobiliseerd. De voet van het aangedane onderbeen wordt in strekstand gehouden met een gipsspalk of met tape. De stand van de voet zorgt ervoor dat de gescheurde peesuiteinden tegen elkaar komen te liggen, waardoor er bij de genezing geen groot defect overbrugd hoeft te worden.
Fysiotherapie
Fysiotherapie is een belangrijk onderdeel van het genezingsproces, of een achillespeesruptuur nu chirurgisch of niet-chirurgisch wordt behandeld. Je krijgt oefeningen die de spieren versterken en het bewegingsbereik in de voet en enkel verbeteren.
Prognose en herstel
Het herstel van een achillespeesruptuur duurt bij een chirurgische behandeling vaak even lang als een conservatieve behandeling. Binnen vier tot zes maanden kun je vaak wel weer je normale activiteiten ondernemen, waaronder low-impact sporten. Het kan langer duren om terug te keren naar high-impact sporten, zoals voetbal, squash of tennis.
Je kunt vaak terugkeren naar het soort activiteit van vóór de blessure. Professionele sporters kunnen een aantal beperkingen ondervinden en het kan een jaar of langer duren om terug te keren naar het vroegere prestatieniveau.
Preventie
Je kunt niet altijd eeb achillespeesruptuur voorkomen. Je kunt het risico mogelijk verminderen door ervoor te zorgen dat je je goed uitrekt en opwarmt voordat je gaat sporten. Het is ook belangrijk om de hoeveelheid of intensiteit van je sportbeoefening geleidelijk op te bouwen. Je kunt ook bepaalde risicosporten vermijden.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een gescheurde achillespees, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
