Last Updated on 25 april 2023 by M.G. Sulman
Genitale herpes of herpes genitalis is een zeer besmettelijke en pijnlijke seksueel overdraagbare aandoening (soa) die zweertjes op of rond de penis, vagina en/of anus veroorzaakt. De boosdoener is een virus. Het wordt verspreid via huid-op-huid contact met een besmet persoon tijdens orale, anale en/of vaginale seks. Er is geen behandeling voor herpes. Sommige mensen doorlopen slechts één pijnlijke herpesuitbraak, terwijl anderen regelmatig last zullen hebben van een pijnlijke herpesuitbraak gedurende de rest van hun leven.
Wat is genitale herpes?
Genitale herpes is een soa die wordt veroorzaakt door twee soorten virussen. De virussen worden herpes simplex-virus type 1 (HSV-1) en herpes simplex-virus type 2 (HSV-2) genoemd.
Vóórkomen
Genitale herpes komt relatief vaak voor in Nederland. Meer dan één op de zes mensen van 14 tot 49 jaar heeft genitale herpes.
Symptomen van genitale herpes
Verschijnselen
Het duurt meestal een paar dagen tot een week voordat de symptomen van herpes de kop opsteken. Zowel mannen als vrouwen zullen een tintelend of jeukend gevoel in het genitale gebied bemerken. Kort daarna vormen zich groepjes blaasjes of zweertjes. Na ongeveer drie weken drogen de blaasjes en zweertjes in. Ze genezen meestal zonder dat ze littekens achterlaten.
Aangezien je de herpesinfectie via de eigen vingers over kan brengen naar de ogen of een ander deel van het lichaam, is het van belang om het ontstoken gedeelte met blaasjes en zweertjes zo min mogelijk aan te raken en je handen na eventueel contact altijd grondig te wassen met water en zeep.
De eerste genitale herpes uitbraak is meestal het heftigste en de meest pijnlijke en duurt vaak langer dan latere uitbraken. Eventuele latere uitbraken vertonen normaal gesproken minder ernstige symptomen.
Locaties
Er verschijnen zweertjes waar de infectie het lichaam is binnengekomen. Je kunt de infectie verspreiden door deze plek aan te raken en vervolgens over een ander deel van je lichaam te wrijven of te krabben, waaronder je ogen.
Mannen en vrouwen
Mannen en vrouwen kunnen zweren krijgen op de:
- billen en dijen
- anus
- mond
- urethra (plasbuis of urinebuis)
Vrouwen
Vrouwen kunnen ook zweren krijgen in of op de:
- vaginale zone
- externe geslachtsdelen (vulva)
- baarmoederhals
Mannen
Mannen kunnen ook zweren krijgen in of op de:
- penis
- scrotum (balzak)
Herhalingen komen vaak voor
Genitale herpes is voor ieder persoon anders. De symptomen kunnen jarenlang herhaaldelijk terugkeren. Sommige mensen ervaren elk jaar talloze episodes. Voor veel mensen komen de uitbraken echter minder vaak voor naarmate de tijd verstrijkt.
Tijdens een recidief (een terugkeer van de symptomen) kun je vlak voordat de zweertjes verschijnen, het volgende voelen:
- Brandend, tintelend en jeukend gevoel op de plaats waar de infectie voor het eerst in je lichaam kwam.
- Pijn in de onderrug, pijn in de billen en pijn in de benen.
Een recidief verloopt over het algemeen minder pijnlijk dan de eerste uitbraak en de zweren genezen over het algemeen sneller.
Oorzaken van genitale herpes
Twee soorten herpes simplex-virus veroorzaken genitale herpes:
- HSV-1, die meestal koortsblaasjes veroorzaakt.
- HSV-2, dat meestal genitale herpes veroorzaakt.
De virussen komen via de slijmvliezen in neus, mond en geslachtsdelen het lichaam binnen. Als de virussen eenmaal binnen zijn, nemen ze zichzelf op in je zenuecellen. Waarschijnlijk komen er constant herpessimplexvirussen van het type 2 (HSV-2) vrij uit geïnfecteerde zenuwcellen.. Indien de virusdeeltjes die vrijkomen uit deze cellen voldoende epitheelcellen infecteren, ontstaat een symptomatische uitbraak.[mfr]Medisch Contact. Genitale herpes sluimert niet. https://www.medischcontact.nl/nieuws/laatste-nieuws/artikel/genitale-herpes-sluimert-niet.htm (ingezien op 18-5-2021)[/mfn]
HSV-1 of HSV-2 kan worden aangetroffen in lichaamsvloeistoffen van mensen, waaronder:
- speeksel
- sperma
- vaginale afscheiding
Verspreiding van het virus
Je kan genitale herpes krijgen door vaginale, anale of orale seks te hebben met iemand die de ziekte heeft.
Als je geen herpes hebt, kun je geïnfecteerd raken als je in contact komt met het herpesvirus in:
- Een herpeszweer.
- Speeksel (als je partner een orale herpesinfectie hebt) of genitale afscheidingen (als je partner een genitale herpesinfectie heeft).
- Slijmvliezen in de mond als je partner een orale herpesinfectie heeft, of huid in de genitale zone als je partner een genitale herpesinfectie heeft.
- Je kan herpes krijgen van een sekspartner die geen zichtbare zweer heeft of die misschien niet weet dat hij of zij is geïnfecteerd. Het is ook mogelijk om genitale herpes te krijgen als je orale seks krijgt van een sekspartner die orale herpes heeft.
Iemand is vooral besmettelijk als de herpesblaasjes zichtbaar zijn. In de periode vlak ervoor of erna kan je het virus ook doorgeven.
Je krijgt geen herpes van toiletbrillen, beddengoed of zwembaden, of van het aanraken van voorwerpen om je heen, zoals bestek, zeep of handdoeken.
Onderzoek en diagnose
Een arts kan de zweertjes meestal diagnosticeren door een visueel onderzoek. Hoewel ze niet altijd nodig zijn, kan de arts de diagnose bevestigen door middel van laboratoriumtests.
Bij twijfel kan je huisarts met een wattenstokje wat vocht uit de blaasjes afnemen. Dit wordt dan onderzocht in een laboratorium. Bloedonderzoek in niet zinvol, omdat de uitkomst hiervan niets zegt over de besmettelijkheid van iemand.
Behandeling van herpes genitalis
Uitbraak stoppen
Er bestaat geen geneesmiddel tegen genitale herpes. Het virus zal altijd in het lichaam aanwezig blijven en in veel gevallen af en toe de kop opsteken en voor een uitbraak zorgen. Een goede lichamelijke en geestelijke conditie vermindert de kans dat het virus weer actief wordt.
Behandeling met antivirale medicijnen is effectief gebleken in het verkorten van de eerste uitbraak van de infectie en het verlaagt de kans dat de besmetting terugkeert. Ook maakt het elke latere uitbraak minder ernstig.
Het is handig dat je deze pillen bij de hand hebt, zodat je bij een nieuwe aanval direct kan beginnen met de inname ervan.
Andere maatregelen
Raak de blaasjes niet aan en was je handen grondig als je ze toch hebt aangeraakt. Aangeraden wordt om tijdelijk niet te vrijen als je last hebt van pijn of branderigheid. Op deze manier geef je de blaasjes en wondjes de kans om goed te genezen.
Bij zwangerschap arts bezoeken
Een zwangere vrouw met genitale herpes, moet haar arts zo spoedig mogelijk bezoeken. Directe medische behandeling kan het risico van overdracht van de ziekte naar de pasgeborene door blootstelling in het geboortekanaal, aanzienlijk verminderen.
Plaspijn verminderen
Sommige vrouwen ervaren pijn bij het plassen. Zij kunnen proberen om zittend in een badje met warm water te plassen. Dit verlicht de pijn.
Prognose
De aandoening kan worden behandeld met medicatie. De ziekte blijft in je lichaam sluimeren totdat het weer actief wordt in een periode dat je weerstand verminderd is. Uitbraken kunnen optreden wanneer je gestrest, ziek (griep) of moe wordt. Of tijdens de menstruatie.
Video met uitleg over genitale herpes
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over genitale herpes, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
