Veel mensen maken zich zorgen als ze gele ontlasting zien liggen in de toiletpot. Veranderingen in de chemische structuur van het bilirubine kunnen ervoor zorgen dat de ontlasting groen of geel wordt. Normaliter is de stoelgang of ontlasting van een mens bruin van kleur. De reden hiervoor is bilirubine, het afbraakproduct van hemoglobine, de rode bloedkleurstof. De concentratie van deze stof bepaalt of de ontlasting bruin, geelbruin of geel is. Hoe meer er in de ontlasting zit, hoe donkerder deze eruitziet. Als je vaak vleesproducten eet, heb je meestal donkere ontlasting of zelfs zwarte ontlasting omdat vlees veel hemoglobine bevat. Wie weinig vlees eet of een vegetarisch of plantaardig dieet volgt, krijgt in ruil daarvoor lichtere, ietwat gelige ontlasting. Een geelachtige of gele ontlasting of poepkleur op zich is geen reden tot bezorgdheid. Het maakt deel uit van het normale kleurenspectrum van de ontlasting. Maak een afspraak met je huisarts als je daarnaast klachten of symptomen hebt. Naast onschadelijke oorzaken kunnen bepaalde ziekten ook de oorzaak zijn van de gele ontlastingskleur.
De kenmerkende bruine poepkleur ontstaat door de omzetting van bilirubine in de dunne darm. Bilirubine is een gele kleurstof die vrijkomt bij de afbraak van hemoglobine. Het is dus een afbraakproduct. Hemoglobine zorgt ervoor dat zuurstof (brandstof voor je lichaamscellen) en kooldioxide (een afvalstof) in de rode bloedcel kan worden opgenomen. De afbraakproducten van hemoglobine (Hb) hebben verschillende kleuren. Dit is ook bekend van kneuzingen en blauwe plekken op de huid, die mettertijd groen en geel worden. Bilirubine is een giftige stof voor het lichaam en wordt afgebroken via de lever en uitgescheiden met de gal naar de darm. Bacteriën in je darmen verwerken deze afbraakproducten uiteindelijk en zorgen ervoor dat de ontlasting zijn kenmerkende bruine kleur krijgt.
Hemoglobine / Bron: Wikimedia Commons
Oorzaken van gele ontlasting
Het is gans normaal dat je ontlasting van kleur verandert. Veranderingen in je dieet hebben invloed op de ontlastingskleur. Gele ontlasting kan echter ook wijzen op een aantal gezondheidsproblemen.
Antibiotica
Antibiotica zijn geneesmiddelen die worden gebruikt tegen bacteriële infecties. De antibiotica werken echter niet alleen tegen de bacteriën die de ziekte veroorzaken. In plaats daarvan worden alle bacteriën in het lichaam (inclusief de bacteriën die daar van nature voorkomen) aangevallen door de werkzame stoffen.
Omdat met name het spijsverteringssysteem afhankelijk is van de harmonieuze interactie van veel verschillende bacteriën, kan antibiotische therapie de spijsvertering enige tijd aanzienlijk verstoren en in de war schoppen. Tijdens en na een antibioticakuur treden er veranderingen op in de consistentie en kleur van de ontlasting. Dit fenomeen treedt meestal na enkele dagen op. Meestal wordt de ontlasting wat vloeibaarder en je kunt zelfs last krijgen van diarree. De poepkleur verandert vaak naar groen of geel, van groene ontlasting naar gele ontlasting.
Gele ontlasting door het gebruik van antibiotica / Bron: Wikimedia Commons
Lever- en galblaasaandoeningen
Levercirrose (ernstige leverschade) en hepatitis (leverontsteking) verminderen of elimineren galzouten die het lichaam helpen voedsel te verteren en voedingsstoffen te absorberen. Galstenen of gruis in de galblaas verminderen de hoeveelheid gal die je darmen bereikt. Dit kan niet alleen pijn veroorzaken, maar het kan ook je ontlasting geel maken. Andere galblaasaandoeningen die gele ontlasting kunnen veroorzaken, zijn galwegontsteking (cholangitis) en galblaasontsteking (cholecystitis)
Normale lever en levercirrose / Bron: Wikimedia Commons
Leverontsteking
Hepatitis is de medische term voor leverontsteking. Het is meestal het gevolg van een virale infectie of leverbeschadiging, veroorzaakt door het drinken van alcohol.
Er zijn verschillende soorten hepatitis. Er worden twee categorieën van hepatitis onderscheiden:
de virale vormen van hepatitis (hepatitis A, B, C, D, E)
de niet-virale vormen van hepatitis (‘toxische’ hepatitis die gerelateerd is aan voor de lever giftige stoffen zoals alcohol, geneesmiddelen, en auto-immuun hepatitis)
Sommige soorten gaan zonder ernstige problemen over, terwijl andere langdurig (chronisch) kunnen zijn en littekens in de lever (cirrose), verlies van leverfunctie en, in sommige gevallen, leverkanker kunnen veroorzaken.
Kortdurende (acute) hepatitis heeft vaak geen merkbare symptomen. Als zich symptomen ontwikkelen, kunnen deze bestaan uit:
Langdurige (chronische) hepatitis heeft mogelijk ook geen duidelijke symptomen totdat de lever niet meer goed werkt (leverfalen) en kan alleen tijdens bloedonderzoek worden opgemerkt.
In de latere stadia kan het geelzucht, zwelling in de benen, enkels en voeten, verwardheid en bloed in je ontlasting of braaksel veroorzaken.
Levercirrose
Levercirrose wordt veroorzaakt door voortgaande littekenvorming als gevolg van leverontsteking. Dit kan worden veroorzaakt door aandoeningen zoals chronische hepatitis, alcoholmisbruik of leververvetting.
Cirrose kan worden gediagnosticeerd door middel van radiologische tests zoals computertomografie (CT-scan), echografie of magnetische resonantie beeldvorming (MRI-scan) of via een naaldbiopsie van de lever. Een andere beeldvormingstechniek is elastografie. Dit is een vorm van echo-onderzoek en wordt uitgevoerd om de hoeveelheid littekenweefsel (fibrose) in de lever te bepalen.
De littekens verminderen het vermogen van uw lever om normaal te functioneren. Levercirrose leidt ook tot een ‘stijve’ lever die de bloedstroom naar de lever vermindert. Deze aandoening wordt portale hypertensie genoemd. Dit kan resulteren in een vergrote milt, ascites en ernstige gastro-intestinale bloedingen van verwijde bloedvaten (varices genaamd) die kunnen scheuren. Bij levercirrose is de schade onomkeerbaar. Bij gevorderde stadia kan het fataal zijn.
Symptomen van levercirrose zijn vaak pas waarneembaar als de schade aan de lever in een vergevorderd stadium is. Symptomen kunnen zijn:
misselijkheid]
verlies van eetlust
gewichtstoename / ascites (buikvocht)
geelzucht
jeukende huid
vermoeidheid
gemakkelijk blauwe plekken krijgen
opgeblazen gevoel
Alvleesklieraandoeningen
Chronische pancreatitis (alvleesklierontsteking), alvleesklierkanker, een verstopping in het alvleesklierkanaal of cystische fibrose kunnen je ontlasting geel maken. Deze aandoeningen van de alvleesklier voorkomen dat de alvleesklier voldoende enzymen levert die de darmen nodig hebben om voedsel te verteren. Pancreasenzymen worden gemaakt door de alvleesklier en zijn nodig om het voedsel te verteren. Onverteerd vet kan de ontlasting een geel, vettig uiterlijk geven, waardoor deze gaat drijven of schuimig lijkt.
Coeliakie (glutenintolerantie)
Gluten is een eiwit dat voorkomt in tarwe, rogge en gerst. Als je coeliakie of glutenintolerantie hebt en gluten eet, reageert het immuunsysteem van je lichaam door de weefsels van uw dunne darm aan te vallen en te beschadigen. Wanneer dit gebeurt, kunnen je darmen de voedingsstoffen die het lichaam nodig heeft niet opnemen. Coeliakie kan een brede waaier aan klachten veroorzaken; meer dan 300 symptomen worden geassocieerd met coeliakie. Dit bemoeilijkt het stellen van de diagnose. veel voorkomende symptomen van coeliakie zijn:
(stinkende) dunne ontlasting of diarree en/of obstipatie
misselijkheid
opgeblazen gevoel / opgezette buik
vermoeidheid / je niet lekker voelen
buikpijn
hoofdpijn
huiduitslag
verlies van botdichtheid
depressie / somberheid
kinderen kunnen slecht groeien of vermageren
volwassenen kunnen gewicht verliezen zonder dat ze een dieet volgen
winderigheid
bloedarmoede
Hoewel er geen remedie is voor coeliakie, kan het effectief worden behandeld door geen gluten meer te eten.
Gluten komt onder andere voor in tarwe / Bron: Wikimedia Commons
Syndroom van Gilbert
Het syndroom van Gilbert is een genetische leveraandoening die wordt gekenmerkt door perioden waarin de bilirubinespiegels te hoog zijn. Het is een ongevaarlijke en goedaardige aandoening van de lever. Symptomen bestaan vooral uit milde geelzucht, vaak zo mild dat veel mensen niet weten dat ze het hebben. Ook kan je ontlasting geel verkleuren. Het Syndroom van Gilbert komt vrij veel voor. Grofweg 1 op de 20 mensen heeft dit syndroom. Het syndroom van Gilbert wordt meestal onbehandeld gelaten.
Giardiasis
Giardiasis is een infectie van het darmkanaal door een microscopisch kleine parasiet genaamd Giardia lamblia. Je kunt Giardia lamblia binnenkrijgen via de ontlasting van besmette mensen of door drinken van of zwemmen in besmet water. Ook voedsel kan met de boosdoener besmet zijn. Symptomen van Giardia kunnen zijn:
stinkende diarree die vaak geel is
buikkrampen
misselijkheid
hoofdpijn
lichte koorts gewichtsverlies
Giardiasis wordt gediagnosticeerd door ontlastingsonderzoek. Hoewel sommige mensen geen behandeling nodig hebben, krijgen de meesten antibiotica. Giardiasis duurt vaak enkele weken. Giardiasis kan chronisch worden, hoewel dit zelden voorkomt. In Nederland komt volgens het RIVM infectie met Giardia lamblia voor op iedere leeftijd, doch vooral bij kinderen tussen de vijf en veertien jaar oud.
Giardia lamblia / Bron: Wikimedia Commons
Stress en angst
Stress is niet per definitie ongezond. Een mens heeft een bepaalde mate van stress nodig om goed te kunnen functioneren, doch aanhoudende of een overmaat aan stress is niet gezond. Je lichaam kan in reactie op aanhoudende of overmatige stress (en angst) je spijsverteringsproces versnellen. Dit beperkt de hoeveelheid voedingsstoffen die je lichaam kan opnemen en kan diarree en gele ontlasting veroorzaken.
Voeding en dieet
Je ontlasting kan geel zijn door het voedsel dat je tot je neemt. Enkele oorzaken hiervan zijn het eten van voedsel met een hoog kleurstofgehalte, wortels of zoete aardappelen. Het kan ook afkomstig zijn van bepaalde glutenproducten en een dieet met veel vetten kan ook een gele poepkleur veroorzaken. De inname van grotere hoeveelheden kurkuma (geelwortel) kan ook meer geel gekleurde ontlasting geven, evenals het eten van curry waar kurkuma in zit.
Prikkelbaredarmsyndroom (PDS)
Bij het prikkelbaredarmsyndroom heb je regelmatig buikpijn en problemen met de ontlasting. Sommige bronnen maken gewag van het feit dat je ontlasting soms geel van kleur kan zijn als je PDS hebt.1Bijvoorbeeld: Dr. Fact. Why is my poop yellow? https://factdr.com/health-conditions/yellow-poop/ (ingezien op 27-4-2021) De meeste bronnen maken hier echter geen melding van. Wel zijn slijm bij de ontlasting en diarree/obstipatie veelvoorkomende klachten bij PDS.
De meest voorkomende symptomen van prikkelbaredarmsyndroom zijn:
Buikpijn
De meest voorkomende klacht bij mensen met PDS is buikpijn of buikkrampen. Het ongemak begint vaak kort na het eten en kan verdwijnen nadat je gepoept hebt. Maar dat is niet altijd het geval.
Diarree en obstipatie
Sommige mensen met PDS hebben periodes met diarree, anderen met obstipatie. Anderen hebben juist afwisselend diarree en obstipatie. Mensen met PDS hebben vaak het gevoel dat ze om deze redenen thuis of in de buurt van een toilet moeten blijven.
Opgeblazen gevoel
PDS kan ene opgeblazen buik veroorzaken, zelfs tot het punt dat je niet meer in je normale kleding past en je je broekriem en de rits van je broek los moet doen. Dus als je merkt dat je na het eten naar een broek met elastische taille reikt, kan dit een teken zijn van PDS.
Gasvorming en winderigheid
Misschien is het meest verontrustende symptoom van PDS oncontroleerbare gasvorming en winderigheid als gevolg van deze gasvorming. Windjes laten waar anderen bij zijn kan eens schaamtevolle gebeurtenis zijn. Het ophouden van windjes kan echter pijn en krampen veroorzaken.
Slijm bij de ontlasting
Het is normaal dat er een kleine hoeveelheid slijm in je ontlasting terechtkomt. Mensen met het prikkelbaredarmsyndroom kunnen echter verhoogde hoeveelheden slijm in hun ontlasting opmerken.
Gele poep bij een baby
Het is normaal om felgele poep te zien bij baby’s die borstvoeding krijgen en soms bij baby’s die kunstvoeding krijgen.
Tegen het einde van de eerste week verteren gezonde baby’s voedsel op de gebruikelijke manier. Babypoep bestaat dan uit gal dat afkomstig is uit de lever en die aan het voedsel wordt toegevoegd wanneer het de maag verlaat, samen met bacteriën en onverteerde bestanddelen van melk. Als je borstvoeding geeft, zal de poep van je baby heldergeel, waterig, soms licht naar gist ruiken. Het kan ouders doen denken aan mosterd, kwark of roerei.
Hieronder een fragment uit een krantenartikel uit 1930:
De voeding van den zuigeling. “De locomotief”. Samarang, 08-03-1930.
Bijkomende symptomen
Een gele poepkleur gaat mogelijk gepaard met één of meer van volgende symptomen:
botpijn (pijn in de botten)
braakzucht of braken
buikkrampen / buikpijn
obstipatie (verstopping, niet goed kunnen poepen)
diarree
stinkende ontlasting
een jeukende huid (over het hele lichaam)
een zwelling en een opgeblazen gevoel in de buik
geelzucht (geelverkleuring van de huid en/of ogen)
gemakkelijk bloeden of blauwe plekken krijgen
gewrichtspijn / pijnlijke gewrichten dyspepsie (klachten van de bovenbuik)
(lichte) koorts
misselijkheid
onverklaarbaar gewichtsverlies
vermoeidheid
winderigheid
gevoel van zwakte / algehele malaise
Waarom is mijn poep geel? (video)
Huisarts raadplegen
In de meeste gevallen verschijnt gele ontlasting na het eten van vetrijke maaltijden en verbetert over het algemeen in minder dan een week. Ga echter naar je huisarts als het meer dan een week duurt of als er andere symptomen optreden, zoals koorts, buikpijn, gewichtsverlies, opgeblazen buik of bloed in je ontlasting.
Veroorzaakt gele poep complicaties?
Uit het voorgaande is duidelijk geworden dat gele poep een aanwijzing kan zijn voor een onderliggende aandoening of stoornis. Het ervaren van gele ontlasting wordt zelden als ernstig beschouwd, maar als je er regelmatig last van hebt, dan is het zeker een reden om je huisarts te raadplegen. De onderliggende oorzaak van aanhoudende gele ontlasting kan, indien onbehandeld, tot verschillende complicaties leiden. Als er sprake is van een onderliggende aandoening, dan kun je ook last hebben van andere klachten en symptomen, zoals waterige ontlasting of diarree die meestal een vieze geur heeft, een opgeblazen gevoel, winderigheid en buikkrampen. Jeukende huid, koorts en gewrichtspijn worden meestal ervaren als de symptomen chronisch zijn.
Onderzoek en diagnose
De diagnose wordt gesteld op basis van een vraaggesprek met de arts, je medische geschiedenis en lichamelijk onderzoek. De behandelend arts vraagt naar je klachten en de duur van de symptomen, maar ook naar mogelijke triggers en aldus krijgt bij belangrijke aanwijzingen over waar de kleurverandering in de ontlasting mogelijk vandaan komt.
Met behulp van een stethoscoop kan hij luisteren naar het hart, de longen en de darmen. De darmen en lever worden grondig onderzocht. Vervolgens wordt, afhankelijk van de vermoedelijke oorzaak, bloed afgenomen voor laboratoriumonderzoek. Een echo kan ook informatie geven over de onderliggende stoornis of ziekte. Indien nodig zal de ontlasting worden onderzocht op ziekteverwekkers.
Verdere diagnostische stappen zijn afhankelijk van de vermoedelijke oorzaak van de gele ontlasting.
Behandeling van een gele poepkleur
Een gele stoelgang vereist behandeling als het wordt veroorzaakt door een onderliggende stoornis of ziekte. Lever- en galblaasaandoeningen die gele stoelgang veroorzaken, hebben meestal behandeling nodig. Galaandoeningen kunnen ook een vette ontlasting veroorzaken. Een leverziekte manifesteert zich vaak ook door gele verkleuring van de huid en sclera (het wit van de ogen), zogeheten ‘geelzucht’.
Gastro-intestinale aandoeningen kunnen ook een behandeling vereisen, vooral bij flink vochtverlies is. In dit geval is gele ontlasting meestal erg dun.
Als de gele ontlasting het gevolg is van inflammatoire darmaandoeningen, is behandeling ook geïndiceerd. Evenzo vereisen veel tumoren (zowel goedaardig als kwaadaardig) behandeling.
Zelfzorg
Voor een goede spijsvertering en ‘normale’ ontlasting, zijn de volgende maatregelen van belang:
Vermijd voedsel dat erg zuur, zout of pittig is.
Verminder voedingsmiddelen met een hoog vetgehalte.
