Gal overgeven: oorzaken van galbraken

Last Updated on 11 november 2023 by M.G. Sulman

Het overgeven van gal, dat een gele of groene kleur heeft, is een nare klacht en geeft een vieze, enigszins bittere smaak in je mond na het braken. Het kan gepaard gaan met andere symptomen. Wat je ervaart – gal braken – komt meestal aan het einde van een grote kokhalssessie. En meestal hoef je je geen zorgen te maken. Het is gewoon het resultaat van overgeven op een lege maag. Gal is dik en plakkerig met een groenachtig gele tint. Het wordt geproduceerd door de lever, vervolgens uitgescheiden en opgeslagen in de galblaas. De galblaas voert gal af terwijl je eet, en laat het vrij in de twaalfvingerige darm om vet te verteren. Gal helpt ook bij het elimineren van bilirubine, een afvalproduct van rode bloedcellen.

Buikpijn of pijn in buik
Het overgeven van gal kent meerdere mogelijke oorzaken / Bron: Maya Kruchankova/Shutterstock.com

Wat is gal?

Gal is een spijsverteringsvloeistof

Gal is een spijsverteringsvloeistof die in de lever wordt aangemaakt en in de galblaas tijdelijk wordt opgeslagen voor gebruik bij het afbreken van vet tijdens de spijsvertering. Het kan geel of groen zijn wanneer het wordt uitgedreven, waardoor het vrij gemakkelijk te herkennen is in braaksel. Gal heeft vaak de consistentie van dik slijm en heeft vaak een zeer bittere smaak.

Galblaas
Ligging van de galblaas in het lichaam / Bron: decade3d – anatomy online / Shutterstock.com

Functie van gal

De belangrijkste functie van gal is het gemakkelijker maken voor het lichaam om voedsel te verteren. Na een maaltijd perst de galblaas de opgestapelde gal via de galwegen naar de dunne darm, alwaar de vertering van vetten kan aanvangen. Naast het afbreken van vetten speelt gal ook een belangrijke rol als het gaat om het wegspoelen van bilirubine uit het systeem, een bijproduct van de afbraak van rode bloedcellen. Bilirubine is giftig voor het lichaam. Door de lever wordt deze stof uit het bloed genomen en aan de galvloeistof toegevoegd. Via de galblaas en de dunne darm verlaat het je lichaam in de ontlasting.

Oorzaken van gal overgeven

Als er gal in uw braaksel zit, komt dat doordat gal uit de dunne darm in de maag is gekomen. Normaal gesproken gaat de inhoud van de maag door de pylorus, een kringspier in de overgang van de maag naar de twaalfvingerige darm. Daar vermengt het zich met gal.

Om voedsel door te laten, opent de pylorus zich steeds eventjes. Het geeft dan een beetje maaginhoud af en vernauwt zich weer om de opening tussen de maag en de dunne darm af te sluiten. Er zijn echter gevallen waarin dit klepje niet volledig sluit, waardoor gal stroomopwaarts van de dunne darm in de maag kan stromen.

Dit kan gebeuren in tijden van overmatig braken, bijvoorbeeld wanneer je getroffen wordt door gastro-enteritis (buikgriep) of voedselvergiftiging. Soms is braken van gal echter het gevolg van andere ziekten.

Buikgriep of voedselvergiftiging

Het overgeven van gal kan optreden wanneer je overgeeft terwijl je maag leeg is. Dit kan gebeuren als je buikgriep hebt of getroffen bent door voedselvergiftiging en reeds al het voedsel in de maag hebt uitgebraakt.

Buikgriep ontstaat door een bacterie, virus of parasiet, doch vaak is een virus de boosdoener. De norovirussen zijn de meest voorkomende virale oorzaak van buikgriep.

Voedselvergiftiging is een maagdarminfectie die wordt veroorzaakt door het eten van voedsel of drinken van water dat besmet is met bacteriën of virussen. Gifstoffen die worden afgescheiden door bacteriën kunnen ook de klachten veroorzaken.

Galreflux

Bij galreflux ontstaat een terugstroming van gal naar de maag en slokdarm. Dit is het gevolg van een slechte werking van een sluitspier of klep en wordt gekenmerkt door pijn in de bovenbuik, frequent brandend maagzuur, hoesten of heesheid, gewichtsverlies en soms ook het opgeven van groenachtig geel gal. Galreflux kan ook een bijwerking zijn van operaties aan de galblaas of het maagdarmkanaal of kan worden veroorzaakt door maagzweren die de pylorus blokkeren.

Alcohol- of voedselallergie

Door alcohol- of voedselallergieën kunnen sommige mensen ook gal braken. Vanwege intolerantie voor alcohol of bepaald voedsel, zal het lichaam de galproductie opvoeren terwijl het probeert het toxine (gifstof) te verwijderen

Darmblokkade

In sommige gevallen kan een darmblokkade of darmobstructie de oorzaak zijn. Een darmobstructie kan verschillende oorzaken hebben. Een verstoorde darmpassage komt vaak door een vernauwing of afknikken van de darm of een obstructie van de darminhoud doordat de darmbeweging vertraagd of afwezig is. Maar het kan ook het gevolg zijn tumoren of littekenweefsel.

Cyclisch braken

Cyclisch braken, in het Engels cyclic vomiting syndrome genoemd, ook wel afgekort met de letters CVS ), is een andere mogelijkheid van gal braken. CVS is een zeldzame aandoening van langdurig braken die langer dan een maand kan duren. Naarmate het braken voortduurt, zal iemand die aan CVS lijdt, gal beginnen over te geven.

Migraine of spierspanningshoofdpijn

Migraine is herhalende aanvallen van plotselinge hoofdpijn, die gepaard kunnen gaan met misselijkheid, braken en een overgevoeligheid voor licht en geluid. Spierspanningshoofdpijn is een veelvoorkomende vorm van chronische hoofdpijn. Deze vorm van hoofdpijn voelt als een drukkende, knellende pijn aan beide kanten van je hoofd, of als een strakke band om je hoofd. Bij een migraineaanval of hevige vorm van spierspanningshoofdpijn, kun je ook last hebben van het overgeven van gal.

Overmatig braken na het drinken van alcohol of medicijnen

Drugs en alcohol kunnen dit probleem ook veroorzaken. Als alcohol in grote hoeveelheden en gedurende lange tijd wordt geconsumeerd, begint het maagslijmvlies geïrriteerd te raken, en wanneer dit gebeurt, kan de maag onbedoeld gal met braaksel uitscheiden. Bepaalde medicijnen, zoals morfine en planten, zoals vingerhoedskruid , kunnen er ook voor zorgen dat je braakzucht ontwikkelt. Gal wordt ook vaak verdreven als dit gebeurt, vooral als het al in grote hoeveelheden aanwezig is.

Galbraken na het gebruik van medicijnen en alcohol / Bron: Andy Dean Photography/Shutterstock.com

Andere mogelijke oorzaken

Minder ernstig, maar ongemakkelijk, is het overgeven van zuivere gal. Een reden hiervoor kunnen galstenen of overmatige galproductie zijn.

Gal komt pas vrij in de darmen als je iets eet. Het wordt echter constant geproduceerd. Vervolgens verzamelt de gal zich in de galblaas. Als dit te vol is vanwege een langdurig gebrek aan voedsel, kan ook galbraken optreden.

Chronische leverschade zoals levercirrose als gevolg van langdurig alcoholgebruik en acute leveraandoeningen zoals hepatitis (leverontsteking) kunnen ook galbraken veroorzaken.

Zwangere vrouwen hebben vaak last van spijsverteringsproblemen als gevolg van hormonale veranderingen en schommelingen. In sommige gevallen kan dit het overgeven van gal veroorzaken.

Bijkomende symptomen van het overgeven van gal

Bijkomende symptomen van het overgeven van gal zijn afhankelijk van de onderliggende oorzaak en variëren dus van geval tot geval. In het geval van een obstructie van de dunne darm, wat kan leiden tot galbraken, is hevige buikpijn typerend. Bovendien kunnen misselijkheid, het vasthouden van ontlasting, winderigheid en koliekachtige pijn optreden.

Galblaasaandoeningen zoals galstenen of galblaasontsteking kunnen leiden tot rechtszijdige pijn in de bovenbuik die uitstraalt naar de schouder.

Migraine is een aanval van heftige hoofdpijn. Een migraineaanval kan enkele uren tot wel drie dagen duren. De pijn wordt vaak omschreven als bonzend, meestal aan één kant van het hoofd.

Wanneer een arts raadplegen bij galbraken?

Over het algemeen mag het overgeven van gal niet lichtvaardig worden opgevat. Als je pure gal braakt, mak dan een afspraak maken met je huisarts zodat hij de oorzaak kan ophelderen.

Als er naast gal ontlasting in het braaksel zit, bel dan onmiddellijk 112. Een darmobstructie is een levensbedreigende noodsituatie.

Onderzoek en diagnose

De arts kan de oorzaak van het opgeven van gal achterhalen door specifiek te vragen naar de klachten die je ervaart en je leefomstandigheden, zoals het gebruik van medicijnen of alcohol. Er worden vragen gesteld over eerdere ziekten in de dunne darm, lever, galblaas en andere orgaansystemen. Ook naar je alcoholgebruik en het regelmatig innemen van medicatie wordt geïnformeerd.

Na een lichamelijk onderzoek, waarbij de buik wordt onderzocht met daarbij speciale aandacht voor de lever en de galblaas, kan een monster van het braaksel ook informatie geven over de oorzaak. Als het er gelig, groenachtig uitziet, suggereert dit dat het gal is.

Beeldvormend onderzoek, zoals een echografisch onderzoek van de buik of een gastroscopie, kan uitgevoerd worden om ziekten van het maagdarmkanaal en van de lever en galblaas uit te sluiten. In geval van een darmobstructie wordt de diagnose meestal bevestigd door middel van een röntgenfoto, wat ook wel een buikoverzichtsfoto genoemd. Hierop zijn dan je uitgezette, met gas of ontlasting gevulde darmen duidelijk zichtbaar.

Behandeling van gal overgeven

De behandeling van het overgeven van gal is afhankelijk van de oorzaak. In geval van alcoholmisbruik of ernstige uitdroging door voedselvergiftiging kan toediening van intraveneuze vloeistof in het ziekenhuis voldoende zijn om de symptomen te behandelen en verdere complicaties te voorkomen. Uitdrging kun je voorkomen door een speciaal drankje (ORS ) te nemen om het verlies aan vocht en zouten aan te vullen en uitdroging tegen te gaan.

In gevallen van galreflux kan een arts medicijnen voorschrijven om de reflux onder controle te houden. De galzuurbindende harsen, zoals colestyramine (Questran) en colestipol (Colestid) binden in de darm aan de gal. Het middel ursodeoxycholzuur verbetert de doorstroming van gal via de galblaas naar de darm. Het lost tevens galstenen op.

Een operatieve ingreep kan nodig zijn voor het behandelen van blokkades of verklevingen.

De arts kan medicijnen voorschrijven om migraine en spanningshoofdpijn tegen te gaan. Deze middelen kunnen via de mond worden ingenomen. Ben je reeds misselijk, dan moet het middel in ieder geval als zetpil worden toegediend.

Zelfzorg

Wat eten en drinken en wanneer?

Na het braken kun je het beste gedurende enkele uren niets eten of drinken. Drink daarna kleine hoeveelheden water of zuig elke 15 minuten gedurende 3-4 uur op ijsblokjes. Drink vervolgens elke 15 minuten gedurende 3-4 uur heldere vloeistoffen, zoals water, sportdranken, platte frisdrank (zonder koolzuur), heldere bouillon, ijslolly’s of appelsap. Drink geen citroensap of melk.

Als je een gedurende aantal uren heldere vloeistoffen kunt verdragen zonder te braken en als je honger hebt, probeer dan kleine hoeveelheden neutraal voedsel te eten. Hierbij kun je denken aan bananen, rijst, appelmoes, droge toast en (rijst)crackers.  Vermijd gedurende 24-48 uur na de laatste episode van (gal) braken voedsel dat kan irriteren of moeilijk verteerbaar kan zijn, zoals alcohol, cafeïne, vetten/oliën, gekruid voedsel, melk of kaas. Zodra je weerneutraal voedsel kunt verdragen, kun je het normale dieet hervatten.

Cola drinken na het overgeven van gal?

Op internet kun je ook lezen dat sommige mensen na het overgeven van gal een glas cola drinken met daarin een eetlepel suiker opgelost.1Beauty Trends.  Gal overgeven. https://www.beautytrends.be/maag-lever-en-darmklachten/gal-overgeven/ (ingezien op 26-3-2023) Dit zou helpen bij het neutraliseren van de zuren in de maag. Als je dit doet, is het verstandig om ‘platte cola’ te drinken conform de adviezen zoals hierboven gegeven.

Prognose

De prognose hangt grotendeels af van de reden waarom je gal overgeeft. In acute gevallen, zoals na een nacht drinken of een aanval van voedselvergiftiging, zal je waarschijnlijk volledig herstellen met wat zelfzorgmaatregelen.

Preventie

Het is niet altijd mogelijk om te voorkomen dat je gal overgeeft. Leefstijlveranderingen kunnen echter enkele van de meest voorkomende oorzaken voorkomen, zoals overmatig alcoholgebruik of slechte voedingskeuzes. Neem onder andere de volgende maatregelen:

  • beperk je alcoholgebruik en vermijd alcoholmisbruik
  • niet roken of stoppen met roken
  • eet regelmatig en kauw het eten goed
  • vermijd erg grote en/of vette maaltijden
  • eet een verscheidenheid aan groenten en fruit
  • eet vezelrijk voedsel en drink voldoende
  • vermijd ongekookt of mogelijk besmet voedsel
  • ga meer bewegen, aangezien dit een positieve invloed heeft op je spijsvertering: het stimuleert namelijk de beweging en de doorbloeding van de darm, wat voor een betere toevoer van voedingsstoffen en een betere darmfunctie zorgt2MLDS. Beweging & het belang voor je spijsvertering. https://www.mlds.nl/spijsvertering/beweging-het-belang-voor-je-spijsvertering/ (ingezien op 26-3-2023)
Bewegen
Bewegen is gezond / Bron: Halfpoint/Shutterstock.com

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over het overgeven van gal of galbraken. Of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.