Last Updated on 20 april 2023 by M.G. Sulman
Een eileiderontsteking, ook wel ‘salpingitis’ genoemd, is een infectie van de vrouwelijke voortplantingsorganen. Een eileiderontsteking is één van de meest ernstige complicaties van een seksueel overdraagbare aandoening (soa) bij vrouwen. Het kan leiden tot beschadiging van de baarmoeder, eierstokken, eileiders , of andere delen van het vrouwelijk voortplantingssysteem en aanleiding geven tot onvruchtbaarheid bij vrouwen. Een eileiderontsteking kan sluimerend verlopen, zodat je er geen klachten van ondervindt, of heel plotseling opspelen. Veel gevallen van salpingitis verlopen asymptomatisch. Wanneer er bij een eileiderontsteking wel symptomen optreden, dan beginnen ze meestal na je menstruatie en kunnen ze bestaan uit bekkenpijn, buikpijn, een opgeblazen gevoel, veranderingen in de kleur of geur van je vaginale afscheiding, pijn in de onderrug (lage rugpijn), koorts, misselijkheid of braken en pijnlijke geslachtsgemeenschap.
Wat is een eileiderontsteking?
Salpingitis of eileiderontsteking is een infectie van de eileiders (tuba uterina), dat deel uitmaakt van de geslachtsorganen van de vrouw. Een vrouw heeft twee eileiders. De gemiddelde eileider meet gemiddeld 10 tot 12 cm en is een trechtervormig orgaan dat zich met het brede eind over de eierstokken heen buigt, en met het smalle uiteinde in de baarmoeder uitkomt. De functie van de eileider is het vervoer van de eicel of embryo naar de baarmoeder.
Een eileiderontsteking of salpingitis is een vorm van pelvic inflammatory disease (PID) of bekkenontsteking, een overkoepelende term die een verscheidenheid aan ontstekingen in het voortplantingssysteem van de vrouw dekt. Eileiderontsteking verwijst naar een infectie van de voortplantingsorganen. Het ontwikkelt zich wanneer schadelijke bacteriën het voortplantingsstelsel binnendringen. Salpingitis en andere vormen van PID zijn meestal het gevolg van seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s) waarbij bacteriën betrokken zijn, zoals chlamydia of gonorroe.
Bij een eileiderontsteking of salpingitis ontstaat door een infectie met een bacterie die zich vanuit de vagina via de baarmoedermond. De infectie kan zich gemakkelijk van de een eileider naar de andere eileider verspreiden. Onbehandeld kan salpingitis leiden tot allerlei (langetermijn)complicaties.
Soorten salpingitis
Acute eileiderontsteking
Eileiderontsteking of salpingitis kan acuut of chronisch optreden. Bij acute salpingitis worden de eileiders rood en gezwollen en scheiden ze extra vocht af, zodat de binnenwanden van de eileiders vaak aan elkaar kleven. De eileiders kunnen ook aan nabijgelegen structuren zoals de darmen blijven kleven. Soms kan een eileider zich vullen en opzwellen met pus. In zeldzame gevallen scheurt de eileider (eileiderruptuur) en veroorzaakt het een gevaarlijke infectie van de buikholte (buikvliesontsteking of peritonitis).
Chronische eileiderontsteking
Chronische salpingitis volgt meestal op een acute aanval. De infectie is milder, duurt langer en veroorzaakt mogelijk niet veel merkbare symptomen.
Symptomen van een eileiderontsteking
Geen symptomen
Een eileiderontsteking kan heel sluimerend verlopen, zonder dat er klachten zijn. Het kan bijvoorbeeld worden vastgesteld wanneer de arts een oorzaak voor je onvruchtbaarheid probeert te vinden. Een eileiderontsteking is een veelvoorkomende oorzaak van verstopte of afgesloten eileiders. Verklevingen in de eileiders of afgesloten eileiders kunnen de oorzaak zijn van verminderde vruchtbaarheid. Bij één afgesloten eileider is de vruchtbaarheid weliswaar verminderd, maar is er gelukkig vaak nog voldoende kans om spontaan zwanger te raken.
Verschijnselen
De symptomen van een eileiderontsteking kunnen variëren, maar bestaan vaak uit:
- doffe pijn of gevoeligheid in de maag of de onderbuik of pijn in de rechter bovenbuik
- lage rugpijn
- abnormale vaginale afscheiding, geel of groen, of met een onaangename geur
- pijn bij het plassen
- rillingen en hoge koorts
- misselijkheid en braken
- pijn tijdens de seks
- darmklachten
- een algemeen gevoel van ziek zijn (algehele malaise)
Pijn in de onderbuik
Pijn in de onderbuik is het meest voorkomende symptoom van eileiderontsteking. De pijn kan aanvoelen als een doffe druk kende pijn of een meer intense krampende pijn.
Bij chronische eileiderontsteking kan de pijn mild zijn, maar deze is dan vaak wel altijd aanwezig. De krampen tijdens je menstruatiecyclus kunnen ook intenser zijn, zelfs zo erg dat het je dagelijkse leven verstoort.
Pijn tijdens de geslachtsgemeenschap
Pijn tijdens de geslachtsgemeenschap is een veelvoorkomend symptoom van salpingitis. Pijnlijke seks echter ook worden veroorzaakt door andere aandoeningen en ziekten.
Lage rugpijn
Milde pijn in de onderrug rond de tijd van de menstruatie kan normaal zijn. Als je lage rugpijn tijdens de gehele cyclus ervaart, of als de pijn vooral hevig is tijdens de menstruatie, moet je dit met je huisarts bespreken.
Onregelmatig bloedverlies
Bloedingen die zwaarder zijn dan normaal of zijn vaginale bloedingen buiten de menstruatieperiode (spotting) kunnen een symptoom zijn van eileiderontsteking. Als je zo hevig bloedt dat je elk uur je maandverband moet wisselen, neem dan onmiddellijk contact op met je huisarts.
Ongewone vaginale afscheiding
Vaginale afscheiding die bijzonder zwaar is, een onaangename of visachtige geur heeft (die erger kan zijn als je seks hebt), of een ongebruikelijke kleur heeft, kan wijzen op een infectie ergens in je voortplantingssysteem, waaronder eileiderontsteking. Neem in dat geval contact op met je huisarts.
Pijn bij het plassen
Eileiderontsteking kan pijn of een branderig gevoel tijdens het plassen en moeilijk urineren veroorzaken.
Griepachtige symptomen
Een eileiderontsteking kan soms leiden tot griepachtige symptomen, waaronder:
- rillingen
- vermoeidheid / algehele malaise
- lage of hoge koorts
- gezwollen lymfeklieren
- gevoel van zwakte
- buikpijn
Maag-darmklachten
Een eileiderontsteking veroorzaakt soms gastro-intestinale symptomen. Het kan zijn dat je een gebrek aan eetlust hebt of moet braken en last van diarree hebt.
Als het braken bijzonder ernstig of aanhoudend is, zoek dan onmiddellijk medische hulp. Je loopt risico op complicaties zoals uitdroging en een verstoorde elektrolytenbalans, wat gevaarlijk kan zijn.
Oorzaken van salpingitis
Veelal ontstaat eileiderontsteking als gevolg van een soa, zoals chlamydia of gonorroe. De boosdoener hoeft niet altijd een soa te zijn, maar het kan ook gaan om darmbacteriën, (die onschuldig zijn zolang ze in de darm blijven. De ontsteking kan vooral optreden tijdens de menstruatie, omdat dan de baarmoedermond openstaat, en bacterien zich dan gemakkelijker vanuit de vagina (schede) via de baarmoedermond en de baarmoeder naar de eileiders kan verplaatsen. Het komt ook niet zelden voor in aansluiting op een miskraam of zwangerschapsafbreking (abortus), bij het plaatsen van een spiraal of in het kraambed. De aandoening kan ook ontstaan door verspreiding van een infectie elders in het lichaam. Een bekend voorbeeld is een blindedarmontsteking. De ontstekingsreactie kan zich soms rond de eileiders in de buikholte uitbreiden, waardoor organen die in de buurt van de eileiders liggen, zoals eierstokken, blinde darm, blaas en darmen, betrokken kunnen raken bij de ontsteking.
Risicofactoren
Soa’s
Vrouwen met seksueel overdraagbare aandoeningen — vooral gonorroe en chlamydia — lopen meer risico om een eileiderontsteking te krijgen. Gonorroe wordt veroorzaakt door een bacterie, te weten Neisseria gonorrhoeae. Chlamydia wordt ook veroorzaakt door een bacterie, namelijk Chlamydia trachomatis.
Eerder een eileiderontsteking hebben gehad
Vrouwen die eerder eileiderontsteking hebben gehad, hebben een hoger risico om een recidief te krijgen. Bij ongeveer eenderde van alle vrouwen die een eileiderontsteking hebben gehad, treedt de infectie opnieuw op.
Seksueel actieve tienermeisjes
Seksueel actieve tieners hebben meer kans om een eileiderontsteking te ontwikkelen dan oudere vrouwen.
Wisselende seksuele partners
Vrouwen met wisselende seksuele partners lopen een groter risico op seksueel overdraagbare aandoeningen en daarmee op het krijgen van een eileiderontsteking.
Onderzoek en diagnose
Er is geen enkele test om eileiderontsteking of salpingitis te diagnosticeren. De arts zal verschillende tests uitvoeren om andere mogelijke oorzaken van de klachten uit te sluiten. de arts voert allereerst een bekkenonderzoek uit en hij informeert naar je symptomen en hij neemt je medische geschiedenis in ogenschouw. Daarna volgen waarschijnlijk één of meer van de volgende onderzoeken
- Urineonderzoek om te controleren op tekenen van infectie.
- Bloedonderzoek om te zoeken naar aanwijzingen voor een ontsteking.
- Bij onderzoek met een speculum (in de volksmondeendenbek genoemd), kan de arts kweken afnemen, die in het lab worden onderzocht op de aanwezigheid van chlamydia, gonorroe of andere bacteriën die een eileiderontsteking kunnen veroorzaken.
- Inwendig onderzoek met twee vingers en de andere hand op de buik om de baarmoeder en de eierstokken af te tasten, om te beoordelen of er werkelijk sprake is van een eileiderontsteking.
- Bekkenechografie om je baarmoeder en eierstokken te kunnen beoordelen.
- Endometriumbiopsie om een monster van cellen uit de binnenkant van je baarmoeder te nemen om deze op infectie te controleren.
- Laparoscopische chirurgie (kijkoperatie) kan in sommige gevallen nodig zijn om acute salpingitis te diagnosticeren of te behandelen.
Behandeling van een eileiderontsteking
Toediening van antibiotica brengt de ontsteking meestal snel tot rust. Wel ziet men de laatste tijd meer resistentie van de ziekteverwekkers tegen de gebruikelijke antibiotica ontstaan. De resistente ziekteverwekker is niet meer gevoelig voor het antibioticum. Men zal dan de toevlucht moeten nemen tot een zwaarder middel. Meestal worden twee verschillende antibiotica gebruikt die effectief zijn tegen diverse organismen. De meeste vrouwen worden thuis behandeld en hoeven niet in het ziekenhuis te worden opgenomen.
Complicaties en gevolgen
Een eileiderontsteking kan ernstige gevolgen voor je hebben. Een infectie kan het slijmvlies aan de binnenzijde van de eileider beschadigen, waardoor er verklevingen (littekenweefsel) van de plooien optreden. Soms kan een eileider volledig worden afgesloten. Verminderde vruchtbaarheid of onvruchtbaarheid kan dan het gevolg zijn. Bij één afgesloten eileider is er echter vaak nog voldoende kans om spontaan zwanger te raken, zoals reeds eerder opgemerkt. Ongeveer 1 op de 5 vrouwen met PID is onvruchtbaar. Een buitenbaarmoederlijke zwangerschap is een andere mogelijke complicatie van eileiderontsteking. Abcesvorming in de eileider(s) is ook mogelijk.
Prognose
Met vroege diagnose en behandeling kan salpingitis met succes worden behandeld door middel van antibiotica. Maar als een eileiderontsteking echter onbehandeld blijft, dan kan dit leiden tot ernstige complicaties op de lange termijn. Dit omvat eileidersabcessen, buitenbaarmoederlijke zwangerschap en onvruchtbaarheid.
Preventie
Een levenslange, wederzijds monogame relatie is, na seksuele onthouding, de beste manier om soa’s als chlamydia en gonorroe te voorkomen. En anders moet je condooms gebruiken.
Dr. Marc Steben over salpingitis (video)
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een eileiderontsteking of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
