Bultje op hoofd: oorzaken van bult of knobbeltje op het hoofd

Last Updated on 11 november 2023 by M.G. Sulman

Een bultje op het hoofd (onder het haar) duidt op elke vorm van zwelling of ieder knobbeltje die kan worden gevoeld of zelfs gezien met of zonder een herkenbare oorzaak. In de meeste gevallen zijn bultjes op het hoofd onschadelijk en vereisen ze geen speciale behandeling. Maar als ze je storen of als ze als cosmetisch storend wordt ervaren, kan medische medische behandeling worden ingezet. Er zijn verschillende mogelijke oorzaken van een bultje of knobbeltje op het hoofd, tussen het hoofdhaar. Een voorbeeld daarvan is een naevus sebaceus, een vettige, gelige hobbelige plek op het behaarde hoofd, die vaak vanaf de geboorte aanwezig is. Een bult kan gepaard gaan met andere symptomen, zoals jeuk of pijn.

Bult op het hoofd van een kind
Bult op het hoofd van een kind / Bron: Wikimedia Commons

Oorzaken van bultje of knobbeltje op het hoofd

Bij een bultje op de behaarde hoofdhuid, is het zinvol om de oorzaken te achterhalen, zodat je weet wat je moet doen. Meestal ontstaat een bult op het hoofd als gevolg van een hoofdletsel. Een ongeluk zit in een klein hoekje. Je kunt je hoofd stoten tegen een rand, een deur of tijdens het sporten. Een val op het hoofd leidt vaak ook tot de vorming van een bult op het getroffen gebied.

Er zijn veel mogelijke oorzaken voor bultjes of knobbels op het hoofd die ontstaan ​​zonder dat er sprake is van een trauma. Er kan bijvoorbeeld sprake zijn van vergrote lymfeklieren, die vooral achter op het hoofd of in de hals kunnen voorkomen, maar ook onder de onderkaak of voor of achter het oor.
Bovendien kunnen bultjes optreden als gevolg van goedaardige gezwellen van vetweefsel (lipomen) of een etterende ontsteking van een haarzakje.

Andere mogelijke maar zeldzame oorzaken van bulten op de behaarde hoofdhuid kunnen aandoeningen van de huid of botten betreffen. Over het algemeen komen goedaardige ziekten veel vaker voor.

Slechts in uiterst zeldzame gevallen verbergt een bult op het hoofd een kwaadaardige ziekte. Het is daarom aan te raden om een ​​bult op je hoofdhuid door je huisarts te laten beoordelen als deze geen duidelijke oorzaak heeft, langer dan twee weken bestaat of steeds groter wordt.

De meest voorkomende oorzaken van een bult op het hoofd passeren hieronder de revue.

Bijkomende symptomen

Kenmerken van de bult

Afhankelijk van de oorzaak heeft een bultje op het hoofd de volgende kenmerken:

  • groot of klein
  • zacht of stevig
  • solitaire bult of multiple bulten
  • de bult is vast of beweeglijk
  • de bult gaat al dan niet gepaard met jeuk
  • de bult gaat al dan niet gepaard met pijn

Vaak voorkomende symptomen

Een bultje of knobbeltje op de hoofdhuid kunnen gepaard gaan met één of meer van de volgende symptomen:

  • roodheid
  • pijn of gevoeligheid
  • jeuk
  • huid die warm aanvoelt in het gebied van de bult
  • koorts
Koorts (freepik)
Koorts / Bron: Freepik

Duur van de symptomen

De tijdsduur dat je last kunt hebben van een bult of knobbel op het hoofd, kan variëren. Houd bij het controleren van de bult op de hoofdhuid de grootte, kleur en eventuele bijbehorende symptomen in de gaten.

  • Tijdelijk: een bult op de hoofdhuid kan slechts een paar dagen aanhouden voordat deze vanzelf verdwijnt.
  • Permanent: de bult is permanent aanwezig en gaat niet meer weg.

Bult op het hoofd door een val of klap

Een val op het hoofd of de achterkant van het hoofd leidt meestal tot de vorming van een bult. De eigenaardigheid van het hoofd is dat de benige schedel alleen omgeven is door een dun laagje zacht weefsel, bestaande uit huid, onderhuids vetweefsel en een dun laagje spieren en pezen. Bij een stomp letsel, zoals een val, wordt dit weefsel samengedrukt doordat het bot niet meegeeft. Als gevolg hiervan komt er weefselwater in deze lagen terecht, wat vervolgens leidt tot een zichtbare en voelbare bult op het hoofd, wat meestal gepaard gaat met pijn en ongemak.

Je kunt het beste het getroffen gebied zo snel mogelijk na de val koelen en je hoofd hooghouden, bijvoorbeeld door te gaan zitten of liggen met je bovenlichaam omhoog. Hierdoor blijft de omvang van de bult zo klein mogelijk.

Afhankelijk van de grootte van de bult, verdwijnt deze meestal binnen een paar dagen en geneest zonder enige gevolgen. Als de val ook heeft geleid tot een gat in het hoofd of als er andere verwondingen zijn opgetreden, dien je een arts te raadplegen. Hetzelfde geldt als symptomen zoals duizeligheid, verminderd bewustzijn of misselijkheid optreden na de val.

Ingegroeide haar

Als je je hoofd scheert, kun je last krijgen van ingegroeide haartjes. Dit gebeurt wanneer een geschoren haartje terug in de huid groeit, waardoor een kleine, rode, stevige bult ontstaat. Soms kan een ingegroeide haar geïnfecteerd raken en veranderen in een met etter gevulde bult.

Ingegroeide haren zijn doorgaans onschadelijk en corrigeren zichzelf vaak naarmate het haar uitgroeit. Je kunt ingegroeide haartjes voorkomen door je haar te laten groeien. Dat is vooral verstandig als je er vaak en snel last van krijgt.

Ingegroeide haar
Ingegroeide haar / Bron: Wikimedia Commons

Folliculitis

Folliculitis is een ontsteking van een haarzakje. Het kan overal optreden in het lichaam waar zich haren bevinden, inclusief het hoofd. Bij folliculitis ontstaan er kleine puistjes op de huid. Het kan komen door scheren, door epileren en als je olie of vet op de huid doet. Naast bultjes op het hoofd, kunnen mensen met folliculitis op de hoofdhuid ook jeuk en pijn ervaren. Een folliculitis op de hoofdhuid gaat vaak spontaan over en behoeft dan geen behandeling. Het is wel belangrijk om de uitlokkende factoren te vermijden.

Folliculitis / Bron: Wikimedia Commons

Ouderdomswrat

Een ouderdomswrat (verruca seborrhoïca) is een ruwe, onregelmatige, bruine plek die lijkt op een moedervlek. De voorkeursplaats is het gelaat (met name de slapen en voorhoofd), maar ze verschijnen ook op het hoofd en de nek van ouderen of andere plaatsen. Deze laesies zijn meestal onschadelijk, ook al lijken ze op huidkanker. Om deze reden worden ze zelden behandeld. Je kunt ouderdomswratten gewoon laten zitten of ze desgewenst laten verwijderen door de huisarts. Meestal kan je huisarts de diagnose al stellen door de plek te bekijken. Bij twijfel kan er een weefselonderzoek van de huid worden gedaan.

Ouderdomswrat bij de slaap
Ouderdomswrat onder de slaap en nabij het oor / Bron: Wikimedia Commons

Epidermale cyste (talgkliercyste)

Een epidermoïde cyste (synoniemen: epidermoid cyste, atheroomcyste, talgkliercyste, sebaceous cyst) is een klein, hard bultje die onder de huid groeit. Deze langzaam groeiende cysten komen vaak voor op de behaarde hoofdhuid en het gezicht. Andere voorkeursplaatsen zijn de nek, de borst en soms de ledematen. Ze veroorzaken geen pijn en zijn huidkleurig of geel.

Een opeenhoping van keratine onder de huid is vaak de oorzaak van epidermoïde cysten. Soms verdwijnen deze cysten vanzelf. Ze worden meestal niet behandeld of verwijderd, tenzij ze geïnfecteerd en pijnlijk worden. In dat geval  worden ze geopend (incisie en drainage) en in ernstige gevallen kortdurend antibiotisch behandeld.

Talgkliercyste in de nek
Talgkliercyste in de nek / Bron: Wikimedia Commons

Naevus sebaceus

Een naevus sebaceus is te herkennen als een voelbaar geel, bruin of huidkleurig bultje op je hoofd tussen het haar. Het gaat hierbij om een wratachtige, hobbelige moedervlek op het behaarde hoofd, die reeds vanaf de geboorte aanwezig is. De laesie kan chirurgisch worden verwijderd als het een erg hinderlijke plek is, of om cosmetische redenen. Dit laat wel een litteken achter.

Naevus sebaceous
Naevus sebaceous / Bron: Wikimedia Commons

Trichilemmale cyste

Trichilemmale cysten zijn een ander type langzaam groeiende, goedaardige cyste die zich op de huid ontwikkelen. Cysten uitgaande van de haarfollikels op het behaarde hoofd staan ook wel bekend als ‘pilar cysts’. Deze cysten komen het vaakst voor op de hoofdhuid. Ze kunnen in grootte variëren, maar zijn bijna altijd glad, bolvormig en huidkleurig.

Deze cysten zijn niet pijnlijk om aan te raken. Ze worden doorgaans niet behandeld of verwijderd, tenzij ze geïnfecteerd raken of om cosmetische redenen.

Hieronder een video van dr. Pimple Popper over een vrouw met meerdere trichilemmale cysten en een huidhoorn op haar hoofd.

Cornu cutaneum (huidhoorn)

Een cornu cutaneum of huidhoorn komt vooral voor op zonbeschadigde huiddelen van oudere, blanke mensen. Het gaat hierbij om harde, gele tot bruine hoorntjes in de huid die soms wel 2 tot 4 centimeter lang kunnen worden. Zoals op de foto is te zien, kunnen ze ok veel groter worden. Ze kunnen overal op het lichaam voorkomen, maar komen vaker voor op aan de zon blootgestelde gebieden, met name het hoofd en de oren, de handrug en onderarmen.

Cornu cutaneum (huidhoorn) bij een 69-jarige man / Bron: Klaus D. Peter, Gummersbach, Germany, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)

Lipoom (vetbult)

Een lipoom of vetbult is een goedaardige tumor, bestaande uit vetcellen. Ze zijn de meest voorkomende weke delen tumor die bij volwassenen wordt aangetroffen, maar worden zelden op het hoofd gezien. Vaker komen ze voor op de nek en schouders.

Lipomen bevinden zich onder de huid. Ze voelen vaak zacht of rubberachtig aan en bewegen lichtjes bij aanraking. Ze zijn niet pijnlijk en ongevaarlijk. Het is doorgaans niet nodig lipomen te behandelen. Als de tumor echter groeit of ongemak veroorzaakt, kan de huisarts een operatieve ingreep aanbevelen om deze te verwijderen.

Oppervlakkige subcutane lipoom of vetbult
Oppervlakkige subcutane lipoom of vetbult / Bron: Wikimedia Commons

Pilomatrixoma

Een pilomatrixoma is een goedaardig huidgezwel dat uitgaat van de cellen van een haarwortel en wordt meestal gezien van kinderen onder de twee jaar. Deze tumoren komen vaak voor op het gezicht, hoofd en nek. Meestal vormt zich slechts één knobbel en deze groeit langzaam in de loop van de tijd. Deze knobbels doen normaal gesproken geen pijn. Deze laesie werd voor het eerst beschreven in 1880 door Malherbe en Chenantais als een ‘calcificerend epithelioom’. Het gezwelletje gaat nooit uit zichzelf weg en kan desgewenst operatief verwijderd worden.

Basaalcelcarcinoom

Een basaalcelcarcinoom (BCC) is een vorm van huidkanker die zich in de diepste laag van de huid ontwikkelt. Ze kunnen rood of roze zijn en eruitzien als bultjes, zweren of littekens. BCC’s ontstaan ​​vaak na herhaalde, intense blootstelling aan de zon.

Dit type huidkanker verspreidt zich meestal niet. Het moet echter nog steeds serieus worden genomen. Mohs-chirurgie is de meest effectieve vorm van behandeling. Mohs operatie is een behandeling waarbij huidkanker volledig wordt verwijderd.

Basaalcelcarcinoom (BCC) in het gelaat
Basaalcelcarcinoom (BCC) in het gelaat / Bron: Wikimedia Commons

Exostose (botaangroei)

Een exostose (botaangroei) is een benige uitwas van het bot, bedekt met een kraakbeenkap. Het is de groei van bot bovenop bestaand bot. Deze benige gezwellen verschijnen vaak voor het eerst in de kindertijd. Ze kunnen op elk bot voorkomen, maar komen zelden voor op het hoofd. Een röntgenfoto kan uitwijzen of de bult op je hoofd een exostose is. De behandeling van benige gezwellen is afhankelijk van welke complicaties zich eventueel voordoen. In ernstige gevallen kan een operatie nodig zijn.

Huisarts raadplegen bij een knobbeltje op het hoofd

Raadpleeg in de volgende gevallen altijd je huisarts:

  • bij ernstige, plotselinge of verergerende pijn en/of zwelling
  • bij misselijkheid en/of braken (wat kan duiden op een infectie)
  • bij roodheid die erger wordt of zich rond de bult verspreidt
  • bij koorts
  • bij verandering in het gezichtsvermogen, duizeligheid of plotselinge / ernstige hoofdpijn na hoofdletsel
  • bij verandering in vorm, grootte of kleur van een bultje op de hoofdhuid na verloop van tijd
Huisarts of arts
Huisarts raadplegen bij een bultje of knobbeltje op het hoofd / Bron: Syda Productions/Shutterstock.com

Behandeling van een bultje op het hoofd

Geen behandeling

Veel hoofdhuidknobbels behoeven vanuit medisch oogpunt geen behandeling, maar soms wordt het bultje verwijderd als deze als cosmetisch storend wordt ervaren, ongemak veroorzaakt of kwaadaardig is.

De arts kan onder meer de volgende behandelingen aanbevelen:

Incisie en drainage

Als het knobbeltje of bultje op de hoofdhuid het gevolg is van een infectie en pus zich onder de huid verzamelt, kan een klein gaatje (incisie) in de huid boven de bult ervoor zorgen dat de pus kan wegvloeien.

Antibiotica of antischimmelmiddelen

Een antibioticum of antischimmelmiddel in de vorm van een pil of crème/zalf kan de infectie bestrijden als de bult op de hoofdhuid te wijten is aan een bacterie of schimmel.

Chirurgie

Als de bult op de hoofdhuid het gevolg is van abnormale celgroei, kan een arts een operatie aanbevelen om de bult te verwijderen om te bepalen of de groei kwaadaardig is of niet. Ook als de bult als lelijk wordt ervaren en ongemak veroorzaakt, kan de bult worden weggesneden. Bedenk wel dat er een litteken achter kan blijven.

Een bult op het hoofd verwijderen

Een video over het verwijderen van een bultje op het hoofd met Sandra Lee alias dr. Pimple Popper.

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over het hebben van een bult op het hoofd, of tips geven hoe hiermee om te gaan. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.