Bruine afscheiding: oorzaken van bruine vaginale afscheiding

Last Updated on 11 november 2023 by M.G. Sulman

Bruine afscheiding als dan niet met sliertjes is meestal ongevaarlijk of het duidt op een natuurlijk proces in het vrouwelijke lichaam. Lichtbruine afscheiding verdwijnt meestal spontaan binnen een paar dagen. Vaginale afscheiding is een normale, zelfs gezond, verschijnsel. Als je een tot twee dagen voor en/of na je menstruatie regelmatig bruine afscheiding ervaart, hoef je je daar waarschijnlijk geen zorgen over te maken. In dat geval is het waarschijnlijk gewoon normaal afscheiding vermengd met nieuw bloed dat nog niet flink stroomt, of oud bloed dat de kans heeft gehad om zich met lucht te mengen. Dat proces wordt oxidatie genoemd: wanneer rood bloed zich mengt met lucht en een bruinachtige tint krijgt. Een andere mogelijke oorzaak is het gebruik van anticonceptie. Als je een anticonceptiemethode gebruikt die alleen het hormoon progestageen afgeeft (zoals een hormonaal spiraaltje of pillen met alleen progestageen), is onregelmatige spotting volkomen normaal. Als je donkere afscheiding plotseling opkomt en je geen hormonale anticonceptie gebruikt, kan dit een teken zijn van iets ernstigers. Onregelmatige bloedingen of spotting kunnen een teken zijn van een probleem dat verband houdt met een vroege zwangerschap, zoals een miskraam of een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. In dergelijke gevallen moet je direct een arts raadplegen.

shutterstock_234591922 (ruigsantos) vrouw met hand voor vagina blaas
Bruine afscheiding / Bron: Ruigsantos/Shutterstock.com

Veelgestelde vragen

Bruine afscheiding

In veel gevallen is bruine afscheiding oud bloed dat extra tijd nodig heeft om de baarmoeder te verlaten. Dit geldt vooral als je het aan het begin of einde van je menstruatie bent. Bruine afscheiding op andere momenten in je cyclus kan nog steeds normaal zijn, maar let op eventuele andere symptomen die je ervaart.
Als je sporadisch bruine afscheiding hebt, is dat meestal geen reden tot bezorgdheid. Als de bruine afscheiding echter enkele weken aanhoudt, vaak optreedt nadat je seks hebt gehad, een onaangename geur heeft of optreedt na de overgang, dien je je huisarts te raadplegen.
Bruine afscheiding of bruine vlekken in je maandverband of slipje kunnen vrij vaak optreden na de menstruatie. Het duurt meestal ongeveer twee dagen, maar kan op elk moment tijdens uw cyclus optreden, met elke tijdsduur.

Vaginale afscheiding

Vaginale afscheiding bestaat uit (overtollig) slijm en vocht dat wordt geproduceerd door de vaginale wand en de baarmoederhals. Vaginale afscheiding is de manier van het vrouwelijke lichaam om de vagina te reinigen en het houdt het vaginale milieu gezond. De afscheiding verwijdert dode huidcellen en bacteriën uit het vaginale gebied. Deze zelfreinigende methode van je vagina voorkomt het ontstaan van infecties.

Bruine vaginale afscheiding

Bruine vaginale afscheiding wordt veroorzaakt doordat er een kleine hoeveelheid bloed met je afscheiding meekomt. Bruine afscheiding kan soms gezien worden aan het begin van je ongesteldheid, maar ook aan het einde van je ongesteldheid of menstruatie is het bloed meer gemengd met slijmvlies en je normale afscheiding en is het (licht)bruin van kleur. Tijdens de menstruatie verandert het menstruatiebloed van kleur, waarbij op de dagen dat je het meeste bloed verliest deze vaak roder van kleur zal zijn. Het is gebruikelijk dat de kleur, textuur en de hoeveelheid van de vaginale afscheiding varieert, afhankelijk van het stadium van de cyclus.

Menstruele oorzaken van bruine afscheiding

Menarche (de eerste menstruatie)

Ongeveer 2 jaar na het begin van de puberteit treedt de eerste menstruatie op, de menarche. De eerste menstruaties zijn meestal onregelmatig en gaan lang niet altijd gepaard met een eisprong. De eerste keer dat je ongesteld wordt, begint meestal met lichte spotting (doorbraakbloeding). In dat geval zit er vaak ook een beetje bruine afscheiding in je onderbroek.

Menstruatie

Gedurende de eerste dagen van je menstruatie treedt het meeste bloedverlies op. Op dat moment zal de afscheiding roder van kleur zijn (aardbeijamkleurig). Aan het einde van je ongesteldheid merk je dat het bloed meer gemengd is met slijmvlies en de normale afscheiding. In dat geval kleurt het lichtbruin. Er zijn ook vrouwen die bruine afscheiding hebben voor de menstruatie of aan het begin van hun ongesteldheid. Menstruatiebloed is dus lang niet altijd rood van kleur. Bloed kan reeds bruin kleuren in je vagina op weg naar buiten of in je maandverband.

Ovulatiebloeding

Ongeveer veertien dagen voordat je ongesteld moet worden, vindt de eisprong plaats. Tijdens de ovulatie komt er een eicel vrij uit de eierstok en dat gaat gepaard met een beetje bloed. Dit bloed vermengt zich met het normale vaginale vocht en het creëert een lichtbruine vaginale afscheiding.

Oud endometriumweefsel

Bruine vaginale afscheiding kan het gevolg zijn van oud weefsel dat het lichaam niet heeft verlaten tijdens de laatste periode. Dit weefsel kan nog enige tijd in de baarmoeder aanwezig zijn, voordat het weefsel uiteindelijk het lichaam verlaat. Dit leidt tot bruine afscheiding.

Perimenopauze

De perimenopauze refereert aan de jaren vóór en 1 jaar ná de laatste menstruatie. Hormonale veranderingen in het lichaam luiden de menopauze in. De menopauze is een onderdeel van de overgang. Vrouwen kunnen in de perimenopauze bruine, gele of roze afscheiding hebben.

Hormoongerelateerde oorzaken van bruine afscheiding

Anticonceptie

Het gebruik van de pil kan aanvankelijk leiden tot onregelmatige menstruatie en bruine vaginale afscheiding. Als je rookt, kan de pil tussentijds bloedverlies geven. Overigens kan het stoppen met de pil ook een behoorlijke invloed uitoefenen op je menstruaties. Je lichaam heeft vaak vele maanden de tijd nodig om weer tot een normaal, regelmatig menstrueel ritme te komen. Een hormoonspiraaltje kan vooral in de eerste maanden tussentijds bloedverlies geven.

Stress

Hormoonspiegels kunnen veranderen tijdens periodes van stress en tussentijdse bruine vaginale afscheiding geven.

Plotseling gewichtsverlies

Hormoonniveaus kunnen ook wijzigen als gevolg van plotseling gewichtsverlies. Deze verandering in de hormonen kunnen onder meer een bruine vaginale afscheiding veroorzaken.

Gezond gewicht
Plotseling gewichtsverlies / bron: Pixabay

Zwangerschapsgerelateerde oorzaken van bruine afscheiding

Implantatiebloeding of innestelingsbloeding

Wanneer de bevruchte eicel zich in de baarmoederwand nestelt, kan er lichtbruine, roze of rode afscheiding ontstaan. Dit soort afscheiding is heel normaal en vindt meestal plaats 10 -14 dagen na de bevruchting. Het is een vroeg teken dat je zwanger bent.

Placenta of moederkoek

Bruine vaginale afscheiding tijdens de zwangerschap kan wijzen een probleem met de placenta of moederkoek en vereist onmiddellijke medische zorg.

Miskraam

Buikpijn en/of vaginaal bloedverlies zijn de eerste tekenen van een miskraam. De aanloop naar een miskraam kan verschillen van vrouw tot vrouw. Sommige vrouwen hebben een paar dagen wat bruine afscheiding hetgeen later overgaat in helderrood bloedverlies. Andere vrouwen hebben echter direct helderrood bloedverlies, waarop de miskraam snel volgt.

Ziektegerelateerde oorzaken van bruine afscheiding

Bacteriële vaginose

Er is normaal gesproken een gezonde balans tussen goede en slechte bacteriën in de vagina, maar soms krijgen de slechte bacteriën de overhand, meestal na het nemen van antibiotica, waardoor er problemen ontstaan. Bij bacteriële vaginose overheersen bepaalde bacteriën. Bacteriële vaginose kan een onaangenaam ruikende, overvloedige donkerbruine vaginale afscheiding geven en gepaard gaan met jeuk en irritatie. Het gaat meestal binnen een paar weken vanzelf over.

Pelvic inflammatory disease (PID)

PID is een ontsteking in het kleine bekken ten gevolge van verspreiding van micro-organismen vanuit de vagina en de baarmoederhals naar het baarmoederslijmvlies, de eileiders en aangrenzende structuren. Vaak is een seksueel overdraagbare aandoening (soa) de boosdoener. PID kan pijn in de onderbuik veroorzaken, evenals koorts, een ziek gevoel en meer of veranderde vaginale afscheiding.

Seksueel overdraagbare aandoening (soa)

Soa’s als gonorroe en chlamydia kan leiden tot bruine vaginale afscheiding, maar dat is lang niet altijd het geval. Je kunt ook een soa hebben zonder dat je er iets van merkt.

Baarmoederhalskanker

Baarmoederhalskanker kan in een meer gevorderd stadium bruine vaginale afscheiding veroorzaken, wat gepaard kan gaan met andere klachten als vermoeidheid en buikpijn.

Huisarts raadplegen

Als je af en toe een bruine afscheiding ervaart, is dat meestal geen reden tot bezorgdheid. Als de bruine afscheiding echter enkele weken aanhoudt, vaak optreedt nadat je seks hebt gehad, een onaangename geur heeft of optreedt na de overgang, dien je je huisarts te raadplegen.

Enige lichte bloeding of bruine afscheiding is normaal tijdens de vroege zwangerschap, maar elke keer dat je tijdens de zwangerschap bloedt, dien je je huisarts of verloskundige te raadplegen. Bruine afscheiding tijdens de zwangerschap kan een teken zijn van een vroege miskraam.

Huisarts raadplegen bij bruine afscheiding / Bron: Freepik

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over bruine afscheiding, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.