Bloed zweten (hematidrose): symptomen en oorzaken

Last Updated on 11 november 2023 by M.G. Sulman

De medische benaming van bloed zweten is ‘hematidrose’. Dit is een zeldzame aandoening die wordt gekenmerkt door de uitscheiding van bloed door poriën, naast het gewone zweetvocht. Poriën zijn onzichtbare ‘openingen’ in de huid van de daaronder gelegen talg- en zweetklieren. Waarschijnlijk ontstaat het doordat de bloedvaten rond de zweetklieren door overmatige stress of angst zodanig opzetten, dat ze barsten. Hierdoor komt er niet alleen zweet, maar ook bloed uit de zweetklieren. Het is als spontane reactie op stress een zeer zeldzaam verschijnsel. Het wordt in de Bijbel beschreven als een fenomeen dat voorkwam bij Jezus Christus toen hij aan het bidden was in de tuin van Gethsémané vlak voor zijn arrestatie en daaropvolgende kruisiging. Jezus’ zweet wordt als bloed, zo tekent de evangelieschrijver Lukas op die arts van beroep was. In de middeleeuwen wordt het verschijnsel beschreven door de kunstenaar Leonardo da Vinci bij een soldaat die na de strijd bloedig zweet.

Inhoud verberg

1 Hematidrose: betekenis

2 Vóórkomen

3 Bloed zweten in de geschiedenis

4 Symptomen van bloed zweten

5 Oorzaken van bloed zweten

5.1 Ontstaansmechanisme

5.2 Vecht-of-vluchtreactie bij (acute) hevige angst en stress

5.3 Lichamelijke activiteit en overmatige inspanning

6 Onderzoek en diagnose

6.1 Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

6.2 Vervolgonderzoek

7 Behandeling van het zweten van bloed

8 Prognose

9 Video over het zweten van bloed

10 Reacties en ervaringen

Hematidrose: betekenis

Hematidrose, ook wel bloedzweten genoemd, is een zeer zeldzame aandoening waarbij mensen bloed zweten. Het wordt vaak door stress veroorzaakt. De term komt van het Griekse woord haîma / haímatos, wat bloed betekent, en hīdros, wat zweet betekent.

Vóórkomen

Hematidrose is een zeer zeldzame aandoening die ervoor zorgt dat er bloed uit je huid sijpelt of zweet, terwijl je niet verwond bent. In de huidige medische literatuur worden slechts minder dan honderd gevallen beschreven. Mogelijk blijven veel gevallen van bloed zweten ongemerkt en wordt het lang niet altijd gemeld bij een arts.

Andrea Mantegna's Doodsangst in de hof, uit circa 1460 — Andrea Mantegna’s Doodsangst in de hof, uit circa 1460 / Bron: The Yorck Project (2002) 10.000 Meisterwerke der Malerei (DVD-ROM), distributed by DIRECTMEDIA Publishing GmbH. ISBN: 3936122202., Publiek domein, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=154510

Bloed zweten in de geschiedenis

In de loop der eeuwen zijn er meerdere gevallen beschreven van mensen die bloed zweten. De eerste vermelding van zweet bloeden dateert mogelijk uit het tijdperk van Aristoteles, rond de derde eeuw voor Christus.¹

Jezus zweette bloed in Gethsémané vóór zijn kruisiging. Dit staat opgetekend in Lucas 22:39-46:

En Hij [Jezus] ging de stad uit en vertrok, zoals Hij gewoon was, naar de Olijfberg; en ook Zijn discipelen volgden Hem. Toen Hij op die plaats gekomen was, zei Hij tegen hen: Bid dat u niet in verzoeking komt. En Hij verwijderde Zich van hen ongeveer een steenworp afstand, knielde neer en bad: Vader, als U wilt, neem deze drinkbeker van Mij weg; maar laat niet Mijn wil, maar de Uwe geschieden. En aan Hem verscheen een engel uit de hemel, die Hem versterkte. En Hij kwam in zware zielenstrijd en bad des te vuriger. En Zijn zweet werd als grote druppels bloed, die op de aarde neervielen. En toen Hij van het gebed opgestaan was, kwam Hij bij Zijn discipelen en vond hen slapend van droefheid. En Hij zei tegen hen: Hoe kunt u slapen! Sta op, en bid dat u niet in verzoeking komt.

De kunstenaar Leonardo da Vinci (1452 – 1519) schreef over een soldaat die na een gevecht bloedig zweet.

Symptomen van bloed zweten

Mensen met hematidrose zweten bloed uit hun huid. Het gebeurt meestal op of rond het gezicht, vooral het voorhoofd. Je kan ook bloed ‘zweten’ in de handpalmen, rond je navel, langs de nagels en uit je ogen. Bloeden uit oor, neus en keel kan ook, evenals gastro-intestinale bloedingen.² In Egypte is een geval bekend bij een 28-jarige vrouw met herhaalde episodes van bloed zweten over het hele gezicht, de geslachtsorganen en de vingertoppen.³ Gewoonlijk duurt een ‘aanval’ van bloed zweten enkele minuten tot uren. De huid rond het bloederige gebied kan tijdelijk opzwellen.

Hieraan gerelateerd is het huilen van bloedtranen. Dit staat bekend als ‘hemolacrie’. Dan kunnen je tranen geheel of gedeeltelijk uit bloed bestaan. Het kan wijzen op een tumor of een infectie, maar het komt soms ook voor bij zwangere vrouwen bij wie de hormoonhuishouding is ontregeld.

Hematidrose kan eruitzien als bloed, bloederig zweet of zweet met druppeltjes bloed erin. Je zweet hierbij niet een andere kleur. Een andere kleur zweten is een andere aandoening die chromhidrosis wordt genoemd. Hierbij heeft je zweet een gele, blauwe, groene of zwarte kleur. Chromhidrosis is de Griekse term voor ‘gekleurd zweet’.

Het bloeden stopt meestal vanzelf, en het is niet ernstig, hoewel je er wel van kunt uitdrogen als je daarbij niet voldoende vocht tot je neemt. En het kan als storend worden ervaren en gevoelens van schaamte oproepen. Hematidrose leidt er soms ook toe dat de huid extreem gevoelig en kwetsbaar wordt. In de literatuur wordt bijvoorbeeld een geval beschreven waarbij plaatselijke pijn en gevoeligheid optrad na elke bloedingsepisode.⁴

Oorzaken van bloed zweten

Ontstaansmechanisme

Hematidrose is een aandoening waarbij de haarvaten (‘capillairen’) die de zweetklieren voeden, scheuren, waardoor ze bloed afscheiden. Dit fenomeen treedt op onder omstandigheden van extreme fysieke of emotionele stress, zoals bij Jezus het geval was. Dat hij bloed zweette betekent dat Hij onder intens zware stress stond.

De zweetklieren in je gezicht worden omringd door haarvaatjes. In een periode van intense stress zorgen hormonen ervoor dat deze bloedvaten samentrekken. De zuurstoftoevoer wordt verlegd naar vooral de ledematen, zodat je kunt vechten of vluchten. Als je haarvaten samentrekken om meer bloed naar de ledematen te brengen, dan zal je er ook bleek uitzien. Wanneer de stress voorbij is, openen de haarvaatjes zich weer. In sommige gevallen kan het proces dermate snel plaatsvinden dat sommige vaatjes barsten. Het lekkende bloed vermengt zich met zweet en sijpelt door je poriën. Het bloed kan door zweetklieren naar buiten worden geperst, maar mogelijk ontstaan er ook ongebruikelijke kleine holtes in de structuur van je huid waar zich bloed ophoopt, hetgeen via de haarzakjes of het huidoppervlak weglekt.

Vecht-of-vluchtreactie bij (acute) hevige angst en stress

Het is anno 2023 niet precies bekend wat hematidrose veroorzaakt, wat voornamelijk komt doordat het een uiterst zeldzaam verschijnsel is. Men vermoedt dat het verband houdt met de vecht-of-vluchtreactie van je lichaam. Dit is een ingebouwd verdedigingsmechanisme dat optreedt als er acuut gevaar dreigt. Hevige stress of angst activeert het sympathische zenuwstelsel om de vecht-of-vluchtreactie op te roepen. Dit gebeurt mogelijk in een zodanige mate dat er bloedingen ontstaan in de haarvaten die de zweetklieren voeden. Het gaat om situaties van acute angst en extreme stress. Aangenomen wordt dat sympathische overactiviteit cruciaal is bij het uitlokken van deze gebeurtenissen en daarom kunnen bètablokkers een effectieve behandeling zijn.⁵

Lichamelijke activiteit en overmatige inspanning

In de literatuur kwam schrijver dezes ook een geval tegen van een 9-jarig meisje die bloedingen rond de mond had na zware inspanning en langdurige blootstelling aan hitte.⁶ Kenmerkend was dat er bloedingen optraden direct nadat zweetdruppels op het huidoppervlak rond de mond begonnen te verschijnen. De bloedingsepisodes stopten spontaan.

Artsen van de Universiteit van Florence in Italië beschrijven een 21-jarige vrouw die medische behandeling zocht voor bloedingen uit haar handpalmen en gezicht tijdens lichamelijke activiteit, terwijl ze geen zichtbare verwondingen had.⁷ Er was geen duidelijke aanleiding voor het bloeden, hetgeen kon optreden terwijl ze sliep en tijdens periodes van lichamelijke activiteit. De vrouw verklaarde dat er meer hevige bloedingen optraden in tijden van emotionele stress. De episodes duurden één tot vijf minuten. De patiënte was sociaal geïsoleerd geraakt als gevolg van schaamte over het bloeden van zweet en ze rapporteerde symptomen die overeenkwamen met een depressieve stoornis en paniekstoornis.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

De arts zal vragen stellen over je klachten, zoals wanneer je er voor de eerste keer last van kreeg, hoe lang een episode duurt en wanneer en hoe vaak het voorkomt. De arts zal informeren naar je algehele gezondheid, eventuele medische problemen, psychische klachten en de gezondheidsgeschiedenis van naaste familieleden. Hij of zij zal bovendien je medische geschiedenis is ogenschouw nemen. De arts zal ook willen weten wat er op dit moment in je leven speelt Ga je op dit moment gebukt onder stress of angst?

Vervolgonderzoek

Ten behoeve van een goede stolling zijn bloedplaatjes (thrombocyten) en stollingseiwitten (stollingsfactoren) nodig. De arts zal mogelijk onderzoek doen naar het aantal bloedplaatjes. Een tekort hieraan gaat gepaard met een toegenomen bloedingsneiging. Ook kan een bloedplaatjesaggregatietest zinvol zijn. Dit controleert hoe goed je bloedplaatjes samenklonteren om bloedstolsels te vormen. Dergelijk onderzoek brengt echter geen afwijkingen aan het licht en onderzoek van het uitgezwete vloeistof onder de lichtmicroscoop zal normale rode bloedcellen aantonen.

De arts kan ook een huidbiopsie overwegen. Hierbij wordt een stukje huid (biopt) afgenomen dat daarna onder de microscoop onderzocht wordt. Ook een huidbiopsie zal geen afwijkingen aan het licht brengen.

Onderzoek zal geen ontsteking van de bloedvaten (vasculitis) of een ontsteking dan wel afwijking van de zweetklieren, talgklieren of haarzakjes laten zien.⁸⁹

De diagnose wordt bevestigd door het testen van de secreties op bloedbestanddelen.¹⁰

Behandeling van het zweten van bloed

De arts kan de volgende medicijnen en supplementen voorschrijven:

Bètablokkers en vitamine C om je bloeddruk te verlagen. Bètablokkers verlagen van de hartslag en de bloeddruk. Extra vitamine C kan helpen om hoge bloeddruk in enigermate te verlagen, zo blijkt uit onderzoek.¹¹
Antidepressiva, anti-angstmedicatie en/of psychotherapie om overmatige stress en angst te beteugelen.
Geneesmiddelen die het bloed helpen stollen of bloedstelpende middelen (medicijnen die het bloeden stoppen).

Prognose

Hematohidrose is goedaardig en van voorbijgaande aard en verdwijnt normaal gesproken spontaan. Het is self-limiting van aard.¹²

Video over het zweten van bloed

Reacties en ervaringen

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over het zweten van bloed, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.