Last Updated on 15 januari 2024 by M.G. Sulman
Een mucocele is een onschadelijke, goedaardige, vloeistofbevattende speekselkliercyste. Het wordt ook wel ‘slijmcyste’ genoemd. Meestal komt het voor als een zwelling op de onderlip of het mondslijmvlies. Een mucocele heeft een doorschijnende blauwachtige kleur en wordt vaak aangetroffen bij jongvolwassenen en kinderen. Hoewel het vaak op de onderlip voorkomt, kan het ook aan de binnenkant van de wangen of de mondbodem voorkomen en wordt het ranula genoemd. Een ranula is een slijmcyste aan de ondertongspeekselklier, ofwel glandula sublingualis. Ranula’s zijn zeldzaam, maar ze kunnen meer problemen veroorzaken met spraak, kauwen en slikken naarmate ze groter zijn.
Wat is een mucocele?
Een mucocele, ook wel speekselkliercyste of mucocele genoemd, is een met vocht gevulde zwelling die optreedt op de lip of in de mond. De cyste ontwikkelt zich wanneer de speekselklieren van de mond verstopt raken met slijm. De meeste cysten bevinden zich op de onderlip, maar ze kunnen overal in je mond voorkomen.
Symptomen van een speekselkliercyste
Twee soorten
Er worden twee soorten onderscheiden. Een mucocele verschijnt aan de binnenkant van je onderlip, je tandvlees, het gehemelte of onder je tong. Die op de mondbodem worden ranula’s genoemd. Deze zijn zeldzaam, maar omdat ze groter zijn, kunnen ze meer problemen veroorzaken met spraak, kauwen en slikken.
Eigenschappen
Mucoceles kunnen deze eigenschappen hebben:
- beweegbaar en pijnloos
- zacht, rond en koepelvormig
- parelachtig of semi-helder oppervlak of blauwachtig van kleur
- 2-10 millimeter in diameter
Wie krijgt het?
Slijmcysten komen het meest voor bij mensen van 10 tot 25 jaar. Deze cysten kunnen echter voorkomen bij mensen van alle leeftijden. Mannen en vrouwen krijgen het in gelijke mate.
Oorzaken van een slijmcyste
Een mucocele of slijmcyste wordt meestal veroorzaakt door trauma aan de mondholte, zoals:
- lipbijten (meest voorkomende oorzaak)
- wangbijten
- piercings
- speekselklierontsteking
- aangrenzende tanden die chronische schade veroorzaken
- een slechte mondhygiëne en een gewoonte maken van lip- of wangbijten als gevolg van stress kunnen je ook een groter risico opleveren voor het ontwikkelen van een slijmcyste
Wanneer tandarts raadplegen?
Hoewel het verleidelijk kan zijn om een afwachtende houding aan te nemen, moet je meteen een afspraak maken met je tandarts als je nieuwe bultjes of laesies in je mond opmerkt. De tandarts kan ernstigere aandoeningen uitsluiten, zoals mondkanker, en je adviseren over de beste manier van handelen. Onder begeleiding van een tandarts kunt u de juiste stappen nemen om zo snel mogelijk terug te keren naar een cystevrije mond.
Onderzoek en diagnose
De (tand)arts kan vaak de diagnose stellen door naar het bultje te kijken. Bij twijfel of onduidelijkheid worden de volgende diagnosemethoden gebruikt:
- Echografie: om afbeeldingen van de binnenkant van de cyste te tonen. Echografie maakt gebruik van geluidsgolven en de vloeistof in de cyste maakt het gemakkelijker om duidelijk zicht op de cyste te krijgen.
- CT-scan/MRI-scan/röntgenfoto’s: dit wordt onder verschillende hoeken genomen; ze geven een gedetailleerder beeld van de cyste.
- Biopsie: een klein monster van de cyste wordt genomen en naar het laboratorium gestuurd voor nader onderzoek.
Behandeling van een mucocele
Meestal zal een slijmkliercyste vanzelf verdwijnen. Als er echter geen tekenen zijn dat het vanzelf overgaat en het orale problemen lijkt te veroorzaken, probeer het dan niet zelf te openen of te behandelen. Dit kan infectie en weefselbeschadiging veroorzaken. Neem in dat geval contact op met je tandarts. Om een mucocele te verwijderen, moet mogelijk het volgende worden gedaan:
- de cyste bevriezen (cryotherapie)
- laserbehandeling
- chirurgische verwijdering van de cyste
Prognose
Meestal verdwijnen mucoceles vanzelf of worden zij per ongeluk stukgebeten. Het gaat hier om goedaardige (niet-kankerachtige) cysten, dus ze vormen geen gezondheidsproblemen op de lange termijn. De grootste complicaties bij slijmkliercysten zijn pijn en ongemak.
Preventie
Je kunt niet altijd voorkomen dat er zich een mucocele ontwikkelt, maar je kunt de kans erop wel verkleinen door een aantal maatregelen te treffen. Je kunt bepaalde slechte gewoonten en producten vermijden die tot hun vorming kunnen leiden. Als je de gewoonte hebt om op je lip en wang te bijten, probeer dan te stoppen door te bepalen wat het gedrag veroorzaakt en door nieuwe gewoonten te introduceren, zoals het kauwen op suikervrije kauwgom.
Reacties en ervaringen
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt bijvoorbeeld je ervaringen delen over een mucocele of speekselkliercyste, of tips geven. Wij stellen reacties zeer op prijs. Reacties worden niet automatisch (direct) gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie gelezen zijn. Dit om ‘spam’ of anderszins ongewenste c.q. ongepaste reacties eruit te filteren. Daar kunnen soms enige uren overheen gaan.
